Inventaris

Hulsbergweg (Holsbeek), Koningsstraat (Leuven)
De Kesselberg is een restheuvel met sporen van menselijke aanwezigheid uit het paleolithicum en restanten van wallen van een hoogtenederzetting uit de middenijzertijd.

Helchteren, Houthalen (Houthalen-Helchteren), Meeuwen, Wijshagen (Oudsbergen)
Dit gebied in de Landschapsatlas omvat 1) een uitgestrekt heide en vennengebied van ruim 2000 ha, nu militair domein; 2) de bovenloop van de Abeek, 3) het straatgehucht Gestel, 4) het traditionele Gelstelse akkergebied op zandgronden, 5) de gefixeerde zandverstuivingen genaamd Kolisbergen en 6) het eind 19de-eeuwse domein Masy. Het gehele gebied weerspiegelt diverse vormen van traditioneel landgebruik van een Kempisch dorp: hooilanden en bomenrijen in de beekvallei, een straatdorp op de valleirand, akkers op de lichtere zandgronden en de heide en vennen als gemeenschappelijke graasgronden voor het vee. Het grootste deel van dit landschappelijk waardevol gebied bestaat uit heide en vennen, die zeer typerend zijn voor de landschapsontwikkeling op het Kempisch plateau.

Houthalen (Houthalen-Helchteren), Zonhoven (Zonhoven)
De natuurreservaten Ten Haagdoornheide en De Teut vormen samen het grootste heidegebied van Midden-Limburg met nog enkele schaars begroeide stuifduinen. Een deel van de heide werd systematisch omgezet in naaldbos gekenmerkt door een drevenpatroon. Bij de westrand van het voormalig militair domein Molenheide bevindt zich de Holsteen, een concentratie van acht grote zandsteenblokken als resultaat van een erosieproces.

Kalmthout (Kalmthout)
De Kalmthoutse Heide is een uitgestrekt gebied dat bestaat uit een gevarieerd en dynamisch landschap met heide, vennen, bossen en stuifduinen. De gesloten bossen contrasteren met de open heide, de hoge en droge stuifduinen met de lage en natte vennen. De Kalmthoutse Heide is een typisch voorbeeld van een laaglandheide. De bijhorende fauna en flora zijn bijzonder. Enkele domeinen met landhuizen herinneren aan de ontginning van de heide. De esthetische en belevingswaarde van Kalmthoutse Heide is hoog: afwisselend, rijk aan historische relicten en met weidse zichten.

Kasterlee, Lichtaart (Kasterlee)
Het gebied ligt op de Kempische heuvelrug, die van tertiaire oorsprong is. Het zuidfront van de rug is op veel plaatsen afgegraven, om zand of ijzerzandsteen te winnen. Op de rug komen uitgestrekte stuifzandformaties voor, met ook enkele Laatglaciale paraboolduinen zoals de Hoge Mouw. Het landschap wordt gedomineerd door in de 19de en 20ste eeuw aangelegde dennenbossen. In het westen van de ankerplaats zijn de dennenbossen aangelegd op plaggenbodems, die daarvoor tot het traditionele akkerland van Lichtaart behoorden. De vele eikenrijen getuigen daar nog van. Bijzonderheden zijn de holle wegen, de karrensporen, het grillige eikenhakhout op de duintoppen van de Kabouterberg en de Zwarteberg, de grove dennen met ‘steltwortels’, de Duivelskuilen, de restanten van grafvelden uit de Metaaltijden, de Britse militaire begraafplaats en de het laatmiddeleeuwse gebruik als konijnenwarande.

Goorseweg (Kasterlee)
Aansluitend bij de smalle heuvelrug tussen Kasterlee en Herentals op de rand van de Kleine Netevallei ligt een 67 ha groot stuifzandcomplex met een uitgesproken reliëf. Het meest uitgesproken zijn de paraboolduinen die zich hier op het einde van de (voorlopig) laatste ijstijd hebben gevormd. Zij vormen dominante landschappelijke elementen. Er kunnen drie reliëfvormen in het stuifzand worden onderscheiden: 1. paraboolduinen zoals de Hoge Mouw en de Zwarteberg; 2. een langgerekte stuifzandrug, de Kabouterberg; 3. een sterk geaccidenteerd stuifzandreliëf dat bestaat uit een ensemble van kleinere, onregelmatige koppen, ruggen en depressies.

Keerbergen (Keerbergen)
De Broekelei, gelegen tussen Keerbergen en Rijmenam, ten noorden van de Dijle, is een paleomeander, gevormd door de Dijle. Sinds de 12de eeuw was de abdij van Grimbergen de belangrijkste grondbezitter. Twee zandige ophogingen, donken (Duivebergen en Kerkebergen), liggen in of net buiten de meander. De dalweg van de meander bestaat uit zeer natte kleibodems, waarop de mens aanvankelijk een beemdenlandschap ontwikkelde, dat in de 20ste eeuw voor de oprukkende populierenteelt plaats moest ruimen.

Jachthoorndreef, Torteldreef (Keerbergen)
Het Pommelsven (circa 10,35 hectare groot), ten oosten van het centrum van Keerbergen, is een vochtig heidegebied met aan de noord- en westzijden dennenbestanden. Dit gebied is een relict van het heide- en dennenbossencomplex dat vroeger het grootste gedeelte van de duinenrij tussen Mechelen en Aarschot aan de noordrand van de Vlaamse Vallei bedekte. Van het duinenlandschap dat zich vanaf Bonheiden over Rijmenam en Keerbergen uitstrekte tot aan Tremelo, soms de Brabantse Kempen genoemd, zijn slechts enkele relicten overgebleven: de Kruisheide en het Pommelsven te Keerbergen en de Bolloheide te Tremelo, op de oostelijke uitloper van de duinenrij. De overige delen van deze duinen werden vanaf het interbellum omgezet naar uitgestrekte residentiële verkavelingen.

Kinrooi, Ophoven (Kinrooi), Maaseik, Neeroeteren (Maaseik)
Het domein Jagersborg is gelegen op de grens tussen Maaseik en Neeroeteren. Het landschap behoort geomorfologisch tot het dekzandgebied ten noorden van Maaseik. Tot midden 19de eeuw nog maakte het gebied deel uit van een uitgestrekte heide- en moerasvlakte tussen de Itterbeek en de Bosbeek. Het gevarieerde landschap werd in de toenmalige landbouweconomie geëxploiteerd door begrazing met vee, het winnen van plaggen, strooisel en turf en het kappen van hout. Ten noorden tegen de Itterbeek kwamen wellicht reeds vroeger beemden voor, in gebruik als vochtig hooi- en weiland. In 1849 werd de hoeve Jagersborg gebouwd, die haar naam zou geven aan het bijhorende domein. Het is een gesloten hoeve van 1849, met boerenburgerhuis, schuur, stal en recente aanbouwsels tegen de achtergevel, die tijdelijk ook als herberg fungeerde.

Berchem, Kwaremont, Ruien, Zulzeke (Kluisbergen), Etikhove, Nukerke (Maarkedal), Melden (Oudenaarde), Ronse (Ronse)
De ‘West-oostelijke heuvelkam’ strekt zich in dit gebied uit vanaf het Kluisbos (Kluisbergen) over de kam van Heynsdale (met Heynsdalebos), de Hotond (met Hotondbos-Scherpenberg), de heuvelkam van de Zandstraat en van de Ommegangstraat tot Bois Joly (Ronse). De zone ‘Plateaurand’ sluit aan bij de Pleistocene Scheldevallei en vormt een overgang naar de West-oostelijke heuvelkam. Tot deze fysische entiteit behoren onder andere het Koppenbergbos en het Elenebos. Het gebied ‘Kwaremont en omgeving’ betreft de dorpskern van Kwaremont, de Paterberg en Waaienberg, en ook het Feelbos, Beiaardbos en Ingelbos. Tot het pleistocene Scheldeterraslandschap van Berchem-Melden behoren ‘Paddenbroek’ en ‘Waarde’. Het betreft laaggelegen, natte tot vochtige grasland- en moerasgebieden.