Inventaris

Bierbeek (Bierbeek), Heverlee (Leuven), Blanden, Haasrode, Oud-Heverlee, Sint-Joris-Weert, Vaalbeek (Oud-Heverlee)
Dit oude boscomplex, aansluitend op het Arenbergkasteel te Heverlee, was lang het domein van de familie de Croy en de hertogen van Arenberg. Archeologische vondsten en relicten, waaronder talrijke grafheuvels en oude wegen getuigen van bewoning van de steentijden tot de Romeinse tijd. Het dambordvormig wegenpatroon in dit voormalig jachtterrein verbindt al enkele eeuwen Heverleebos en Meerdaalwoud. Er is eveneens een sterpatroon, verschillende salons en een arboretum. Daarnaast bleven talrijke holle wegen en andere georelicten bewaard. Ter hoogte van ‘‘t Zoet Water’ wordt het plateau versneden door de Vaalbeek. Langs dit riviertje en 5 vijvers vind je relicten van een omwald opper- en neerhof uit de 16de eeuw (kasteel Harcourt), een langshuis (Het Spaans Dak) uit de 16de-17de eeuw, de 18de eeuwse Kapel van O.L.Vrouw-van-Steenbergen en het ‘Lunapark’ uit de jaren 1930.

Bocholt (Bocholt), Bree (Bree), Kinrooi, Molenbeersel (Kinrooi)
De vallei van de Abeek en het Stamprooierbroek waren tot de tweede helft van de 19de eeuw grotendeels moeras en in gemeen gebruik. Door de aanleg van het afwateringskanaal de Lossing, in combinatie met talrijke afwateringsgrachtjes, probeerde men het gebied te ontwateren voor land- en bosbouwdoeleinden. Ook werd er turf gewonnen in het gebied en waren er viskweekvijvers aanwezig. Later werden nog verschillende ingrepen gedaan in functie van het productief gebruik van de gronden. Momenteel bevinden zich centraal in het gebied hoofdzakelijk laagveenmoerassen, meestal omzoomd door wilgenstruwelen. Verder komen er vochtige en meestal verruigde weidepercelen voor en elzenbroekbossen en eikenbossen. Ook zijn er her en der heiderelicten. Aan de rand van het broek liggen veel weilanden. Ook komen er op de drogere gronden akkers voor.

Brasschaat (Brasschaat), Schoten (Schoten)
Het Peerdsbos werd voor het eerst vermeld in 1434 en maakte toen deel uit van het veel grotere domein 'Bremdonk'. In de 18de en 19de eeuw bestaat het gebied uit een complex van bos, weilanden, akkers en heide. Eind 19de begin 20ste eeuw is de bebossing sterk toegenomen. In het gebied liggen enkele hoeves. Het Kasteel van Brasschaat gaat ook terug op een hoeve, in de 18de eeuw verbouwd tot hof van plaisence en in 1872 gesloopt en vervangen door een groots kasteel en later nog omgeven door een park met bosaanplantingen, dreven, grasvelden en een vijver.

Brecht (Brecht), Westmalle (Malle), Schilde (Schilde), Zoersel (Zoersel)
Het landschap rondom de abdij wordt gevormd door een historisch complex van landbouwgronden en bossen, doorkruist met dreven en afwateringsgrachten. In de 18de eeuw bestond het gebied echter nog uit heide met vennen. De stichting van het 'Klooster Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart' in 1794 door Franse cisterciënzers betekende een keerpunt in de geschiedenis van dit landschap. De priorij werd in begin van de 19de eeuw verheven tot abdij. Om inkomsten en daarmee ook het voortbestaan van de gemeenschap te verzekeren, kregen de monniken bosbouw en landbouw als hoofdtaak. In het midden van de 19de eeuw is de heide dan ook bijna volledig ontgonnen en omgezet naar naaldbos enerzijds en akkers of weiland - in de nabije omgeving van de abdij - anderzijds.

Adinkerke, De Panne (De Panne), Bulskamp, De Moeren, Houtem, Veurne (Veurne)
Dit gebied omvat het gave zeeduinlandschap van strand en jonge duinen (Westhoekduinen, Krakeelduinen, het Calmeynbos en de Oosthoekduinen), het open poldergebied van Adinkerke, de fossiele binnenduinen van Adinkerke-Ghyvelde (met het domein Cabour en het Garzebekeveld), het rationeel ingerichte droogmakerijlandschap van de Frans-Belgische Moeren met een ringsloot, enkele resterende poldermolens en de zogenaamde Buitenmoeren en de overgang naar het Plateau van Izenberge met de dorpskernen van Houtem en Wulveringem en talrijke historische hoeven en gehuchten met landelijke bebouwing. De panoramische zichten naar de zee en naar het binnenland bieden weidse vergezichten.

Landegem, Merendree (Deinze), Drongen (Gent), Lovendegem, Vinderhoute (Lievegem)
De waterloop de Oude Kale en het alluviale meersengebied rond de waterloop wordt omringd door een bulkenlandschap waar kleinschaligheid typerend is. Delen van de kleinschalige dorpskern van Vinderhoute en de driesgehuchten Slindonk, Heystedries en Drieselken en het gehucht Luchteren bevinden zich binnen de afbakening van het kouter- bulkenlandschap. Vaak liggen ze op de overgang van de bulken naar open field (een kouter of een akkercomplex op de hoger gelegen gronden). Merendree telt twee kasteeldomeinen aan de Oude Kale. Typerend voor de Gentse buitengordel is de aanwezigheid van verschillende clusters van kasteeldomeinen, zoals te Vinderhoute, Drongen, Luchteren en Mariakerke. In het gebied zijn verschillende elementen van bouwkundig erfgoed aanwezig, vnl. boerderijen, landelijke bewoning, een windmolen, kapellen.

Geel (Geel), Herentals (Herentals), Lichtaart (Kasterlee), Poederlee (Lille), Olen (Olen)
Dit gebied situeert zich in de Centrale Kempen te Herentals en Kasterlee. Het noordelijke deel, op een Tertiare rug, betreft een aaneengesloten geheel van stuifzandduinen met deels natuurlijke en deels antropogene vennen. Dit gebied, aanvankelijk heide, werd in de 19de eeuw bebost met naaldhout. Het wordt door een duidelijke steilrand gescheiden van het zuidelijke vlakkere deel dat aansluit bij het alluvium van de Kleine Nete, dat overheerst wordt door een paraboolduin, weilanden, de Snepkesvijver en een rastervormige wegenpatroon en grachtenstelsel. De combinatie van het hoger gelegen reliëfrijk bosgebied, de lager gelegen Kleine Netevallei met weilanden en de open waters, zorgt voor een contrastrijk aantrekkelijk landschap met mooie zichten. De wisselende abiotische condities leveren een gevarieerde plantengroei op en bieden een geschikt habitat voor talrijke vogels.

Eksel (Hechtel-Eksel), Overpelt (Pelt)
Het gebied behoort tot het Kempens plateau. Het is een vlak landschap met afwisselend gesloten bossen en open beekvalleien. Het natuurgebied ‘t Plat is gelegen in het diepe gedeelte van de vallei van de Holvense beek die enkele kilometers ten zuidwesten ontspringt. Van oudsher was het een zeer waterrijk gebied met talrijke kwellen en bronnen en een lage ligging, waardoor er zich een een nat heidegebied vormde. Het Hobosdomein is ontstaan rond de Hobosboerderij. Dit gebied was oorspronkelijk een heidegebied dat vanaf de 16de eeuw werd ontgonnen, eerst in functie van akkerbouw en later experimentele bosbouw. Het gebouwencomplex ligt centraal in het domein en bestaat uit een herenhuis, boerderijgebouwen en een jeneverstokerij. In de omgeving zijn verschillende dreven aangeplant. Het gebied omvat verder de Gorten, de beekvallei van de Gortenloop en de Holvense beek.

Ichtegem (Ichtegem), Kortemark (Kortemark), Torhout (Torhout)
Dit gebied ligt op de zuidelijke rand van het plateau van Wijnendale en vormt een overblijfsel van het Verloren Cost woud uit de 18de eeuw. De zuidelijke helling van het plateau vertoont heel wat bronniveaus. De beken in het Wijnendalebos lopen allemaal naar de Kasteelbeek. Het plateau zelf ligt thans onder landbouwland, maar is vroeger wel een marginaal veldgebied geweest. In het bos is een dambordpatroon te herkennen wat getuigt van de late, systematische ontginning van het veldgebied. Het kasteel van Wijnendale ligt ook op het plateau. Het is een oude waterbrucht van het ronde waterslottype. In het begin van de 11de eeuw werd hij gebouwd en ten tijde van Napoleon (1811) afgebroken. Enkel de omgangsmuur en de twee torentjes dateren nog uit de 11de eeuw. Het huidige kasteel en diverse bijgebouwen dateren uit de 19de eeuw. Ook is er nog een park en boomgaard.

Kinrooi, Ophoven (Kinrooi), Maaseik, Neeroeteren (Maaseik)
Het domein Jagersborg is gelegen op de grens tussen Maaseik en Neeroeteren. Het landschap behoort geomorfologisch tot het dekzandgebied ten noorden van Maaseik. Tot midden 19de eeuw nog maakte het gebied deel uit van een uitgestrekte heide- en moerasvlakte tussen de Itterbeek en de Bosbeek. Het gevarieerde landschap werd in de toenmalige landbouweconomie geëxploiteerd door begrazing met vee, het winnen van plaggen, strooisel en turf en het kappen van hout. Ten noorden tegen de Itterbeek kwamen wellicht reeds vroeger beemden voor, in gebruik als vochtig hooi- en weiland. In 1849 werd de hoeve Jagersborg gebouwd, die haar naam zou geven aan het bijhorende domein. Het is een gesloten hoeve van 1849, met boerenburgerhuis, schuur, stal en recente aanbouwsels tegen de achtergevel, die tijdelijk ook als herberg fungeerde.