Inventaris

Vierkeerstraat 119 (Harelbeke)
18de-eeuwse hoeve zogenaamd Te(r) Swembe(e)ke. De hoevenaam verwijst naar de historische benaming voor de Vaarnewijkbeek (de Swembeke). Hoeve met losse bestanddelen gelegen rondom een centraal erf en zo als het ware een gesloten hoeve vormend, te betreden via een poortgebouw met 18de-eeuwse kern, waaraan een calvariekruis hangt. Ten zuiden van de hoevesite is een restant van een voormalige watermolen bewaard gebouwd vóór 1883 als vlaszwingelmolen en gelegen op de linkeroever van de Vaarnewijkbeek.

Watermolenstraat 26, 40 (Harelbeke)
De watermolens van Harelbeke of de grafelijke banmolens zijn gelegen op het Leie-eiland bij de grens met de gemeente Kuurne.

Hasselt, Spalbeek (Hasselt), Berbroek, Schulen (Herk-de-Stad), Lummen (Lummen)
De Demer is al vroeg gekanaliseerd en ingedijkt om overstromingen tegen te gaan en in functie van het transport. De Demervallei is een moerassig gebied met broekbossen, vochtige weilanden op de iets hogere delen, en grote zones met populierenaanplantingen. Op de rivier liggen meerdere historische waterradmolens. In heel het gebied zijn op de perceelsgrenzen nog veel relicten van houtwallen, al dan niet met knoteiken, in het landschap bewaard. De bewoning en de akkercomplexen concentreren zich op deze stuifzandgronden en zandleemgronden. Naast schaarse leembouw, zijn (deels versteende) hoeven in vakwerk nog in ruime mate aanwezig. In de Demervallei liggen meerdere kasteeldomeinen die teruggaan op een motte of donjon zoals de waterburchten 't Looi en de Burg. De omringende parken en tuinen worden gekenmerkt door een bijzondere aanleg en zijn van groot belang op vlak van tuinarchitectuur.

Kermt, Kuringen, Spalbeek, Stevoort (Hasselt)
Het gebied ‘Herkenrodebos en kasteel van Stevoort’ bevindt zich op de noordgrens van vochtig Haspengouw, op het interfluvium tussen de Demer in het noorden en de Herk in het zuiden. Het is een landschapsecologisch rijk gebied met relicten van het voormalige Herkenrodebos en met een concentratie van bouwkundig erfgoed, in het bijzonder restanten van vakwerkbouw. In het zuidwesten liggen de kastelen van Stevoort en Schimpen. De kern van dit gebied bestaat uit een aantal versnipperde bosrelicten, die nu worden aangeduid als Herkenrodebos, Zusterkloosterbos en andere. Deze historisch stabiele bossen, met een rijke voorjaarsflora, worden afgewisseld met graslanden en aangevuld met kleine landschapselementen die vooral bestaan uit bomenrijen, hier en daar houtkanten, meidoornhagen en struwelen.

Albertkanaalstraat 140 (Hasselt)
Voormalige waterradmolen op de Slangenbeek. Langgestrekt gebouw met molenhuis in het zuidoosten, gedateerd 1657. Ordonnantie: molenhuiswoonhuis-stalling.

Herkenrodeabdij 1-4, 4A-F, 4H, 1A (Hasselt)
Voormalige cisterciënzerinnenabdij met abdijhoeve en bedrijfsgebouwen, gelegen op de zuidelijke Demeroever, temidden van een beschermd bos- en landbouwlandschap, en toegankelijk langsheen twee lindendreven.

Herkkantstraat 58-60 (Hasselt)
Waterradmolen op de Herk. Woonhuis en aanhorigheden gegroepeerd langsheen de gekasseide weg. Enkele treurwilgen achter woonhuis en schuur.

Lummense Kiezel 111 (Hasselt)
Waterradmolen op de Demer, deel uitmakend van het gehucht Veldeke, afhankelijk van de abdij van Sint-Truiden.

Molenveldstraat (Hasselt)
Van de vroegere waterradmolen resten enkel nog grondsporen en enkele muurresten.

Sint-Maartenplein 35 (Hasselt)
Langgestrekte watermolen op de Herk, met uitzicht uit de tweede helft van de 19de eeuw, doch oudere kern.