Inventaris

Aarschot, Langdorp, Rillaar (Aarschot), Diest, Kaggevinne, Molenstede (Diest), Averbode, Messelbroek, Testelt, Zichem (Scherpenheuvel-Zichem)
Het gebied omvat de Demervallei met overgangen naar rivierterrassen, getuigenheuvels en delen van de aanpalende beekvalleien. In het noorden werd de landduinenrij tussen Gijmel en Zavel mee opgenomen. Op de valleibodem komen talrijke donken en afgesneden en fossiele meanders voor. De Diestiaanheuvels ten zuiden van Molenstede zijn gesitueerd in het traditionele landschap ‘Demerland’. Terwijl Aarschot en Diest zich over de hele breedte van de Demervallei uitstrekken, zijn Langdorp, Messelbroek, Testelt en Zichem oude bewoningskernen aan de rand van de vallei. De valleibodem is nagenoeg onbebouwd.

As (As), Genk (Genk), Opglabbeek (Oudsbergen)
Tot begin 20ste eeuw was Waterschei een straatvormig gehucht ten noordoosten van Genk. In 1901 werd in het aangrenzende As de eerste steenkool van de Kempen aangeboord en in 1907 werd dan begonnen met de oprichting van de steenkolenmijn te Waterschei. Het landschap van heide, duinen en bossen op het Kempens Plateau werd er in de loop van de eeuw grondig gewijzigd. Niettemin vormt het grensgebied van beide gemeenten een aantrekkelijke omgeving met vele relicten van het industrieel-archeologisch mijnverleden en ook talrijke andere facetten van de cultuur- en natuurhistorie.

Oedelem (Beernem), Assebroek, Sint-Kruis (Brugge), Sijsele (Damme)
Door de arme zandgrond was dit gebied tot de 18de eeuw een wastine die benut werd als gemeenschappelijke graasgrond met heidevegetatie en enkele verspreid gelegen veldvijvers. In de 18de eeuw en het begin van de 19de eeuw werden deze minder goeie landbouwgronden aanvankelijk met loofbomen bebost, later met naaldbomen. Het landschap wordt gestructureerd door het reliëf (landduinen) en de hydrografie: centraal in de ankerplaats loopt de Meersbeek van Sijsele in west-zuidwestelijke richting. De Loweiden zijn een complex van voornamelijk weilanden en in mindere mate akkerlanden met een zeer kleinschalige percelering die historisch vrij stabiel is. De bebouwing (onder meer kasteel Rijkevelde, Hof ter Leiden en kasteel Ten Torre) bevindt zich vooral aan de rand van de vallei op hoger gelegen gronden. In de noordwestelijke uithoek ligt het natuurgebied Schobbejakshoogte.

Vlimmeren (Beerse), Wechelderzande (Lille), Oostmalle (Malle), Vorselaar (Vorselaar), Pulderbos (Zandhoven), Zoersel (Zoersel)
De ankerplaats Domein Blommerschot en Beulkbeemden is samengevat te omschrijven als een centraal gelegen bosgebied, het noordoost-zuidwest georiënteerde vliegveld en de landbouwenclave van Blommerschot, geflankeerd door een kleinschalig valleilandschap in het oosten (vallei van de Visbeek) en westen (vallei van de Molenbeek – Beulkloop).

Bonheiden, Rijmenam (Bonheiden), Putte (Putte)
Dit gebied ligt ten noorden van het dorpscentrum van Bonheiden. De centraal gelegen, door grachten en greppels ontwaterde, vallei van de Bruine Beek wordt begrensd door een stuifzandrug in het zuiden en hoger gelegen gronden in het noorden. Het betreft een gaaf bewaard kleinschalig vallei landschap bestaande uit een mozaïek van open (weilanden, akkers, sportterreinen), halfopen (ruigten) en gesloten (bossen) structuren met een zeer geringe bebouwingsdichtheid en een netwerk van lineaire beplantingen (bomenrijen, houtkanten, hagen, historische dreven). Rondom de bewoningskernen en de historisch waardevolle Krankhoeve getuigen van plaggenbodems van oude landbouwtechnieken op zandige bodems. Samen met het kasteel van Berentrode en het gaaf bewaarde beboste kasteeldomein van Zellaer, vormt dit landschap een aantrekkelijk esthetisch geheel.

Korte Dreef, Rijmenamseweg (Bonheiden)
Het Ven is een moerassig gebied dat omgeven wordt door droge duinzandgronden met naaldbossen en heiderelicten.

Brasschaat (Brasschaat), Brecht (Brecht), Loenhout, Wuustwezel (Wuustwezel)
Het Groot Schietveld is ontstaan als gevolg van de evolutie van artillerie. In eerste instantie werd het Klein Schietveld opgericht als een legerkamp in 1820, dit gebied werd systematisch vergroot tot het in 1859 ca. 415ha besloeg en 4km diep was. Het vliegveld dateert van 1911. Omdat de kanonnen veel verder dan 4 kilometer konden schieten, was er behoefte aan een groter schietterrein waarvoor vanaf 1888 opnieuw gronden werden aangekocht zodat het in 1894 ca. 1170ha besloeg en ca. 10km lang was. Het gebied bestaat momenteel voornamelijk uit een open heidegebied met vennen en sporen van turfwinning, verschillende bossen, grasland met historisch gebruik als graas- en hooiweide en een tweetal parkdomeinen.

Tongerlo (Bree), Kinrooi (Kinrooi), Neeroeteren (Maaseik)
De omgeving rond de Brand is gelegen in het grensgebied van de gemeenten Bree, Kinrooi en Maaseik. Ten noorden loopt de Itter- of Tongerlose Beek als een centrale as doorheen het gebied. Ten westen liggen op de Itter twee watermolens: de Keyaertmolen en Galdermansmolen. Het zwak tot zeer zwak golvend microreliëf is gevormd in een laag dekzand. Omwille van het zwak reliëf en de daarmee gepaard gaande gebrekkige ontwatering is het gebied van nature drassig. De langgerekte, smalle vennen ten noordoosten, Batven en Deunsven, ontstonden in bestaande beekdepressies. Om het gebied te ontwateren en in cultuur te brengen werd een veelheid van grachten en meestal kunstmatige zijbeken aangelegd. De site van het kasteeldomein De Oude Kuil is gevestigd op een drogere duinrug. Het relict-bocagelandschap wordt gekenmerkt door een fijnmazige mozaïek van graslandpercelen, brede houtwallen, houtkant

Diepenbeek (Diepenbeek), Genk (Genk), Hasselt (Hasselt)
De Maten, op de grens van de gemeenten Genk en Diepenbeek, zijn een deel van een moerassige zone die zich uitstrekt langsheen de zuidwestelijke rand van het Kempens plateau en langzaam naar de Demer afhelt. Het is een nagenoeg vlak gebied waarin - evenwijdig aan de Stiemerbeek - een reeks duinkammen voorkomt. In de veen- en moerasgebieden langs de Stiemer werden vanaf de 15de eeuw gaandeweg, ten behoeve van de visteelt, een 35-tal visvijvers (weyers) aangelegd die grotendeels nog steeds herkenbaar zijn in het landschap. In het uiterste noordoostelijke punt van de ankerplaats is een watermolen op de Stiemerbeek gelegen.

Geel (Geel), Eindhout, Varendonk, Veerle (Laakdal)
Deze gebied betreft een mooi gesloten valleilandschap, bepaald door de sterk meanderende loop van de Grote Nete in het noorden (Zammels Broek) en de Laak in het zuiden (Trichelbroek), met een landduin tussen beiden. De reliëf- en vochtgradiënt tussen de landduin en lager gelegen alluviale vlakten zorgt voor een gevarieerde vegetatie. De alluviale gronden langsheen de Grote Nete worden van oudsher gebruikt als graasland voor het vee en als hooiland in de zomer en zijn opgedeeld in langgerekte percelen. Het Trichelbroek wordt gekenmerkt door een kleinschalig agrarisch landschap rijk aan hagen en houtkanten. De aanwezigheid van een aantal oudere hoeves, waardevol klein bouwkundig erfgoed en talrijke kleine landschapselementen vervolledigen het landelijk karakter van dit gebied.