Inventaris

Aalst, Hofstade (Aalst), Erpe (Erpe-Mere), Lede (Lede)
Het door de Molenbeek doorsneden gebied Honegem - Solegem omvat een grote verscheidenheid aan landschapselementen met een grote floristische verscheidenheid tot gevolg. Het landschap wordt gekenmerkt door een afwisseling van graslanden, akkers en bossen. Het veen in de Honegemdepressie werd als turf gewonnen. Aan de rand van het gebied komen enkele hoeven en een watermolen voor.

Knesselare, Ursel (Aalter), Oedelem (Beernem), Oostwinkel, Ronsele, Zomergem (Lievegem), Adegem, Maldegem (Maldegem)
Dit gebied omvat het Maldegemveld op de cuestarug van Oedelem-Zomergem. Dit gebied wordt gekenmerkt door oude ontginningen aan de rand terwijl in het centrum jongere ontginningen voorkomen (eind 18de- begin 19de eeuw) die zeer planmatig zijn en waarvan de drevenpatronen kenmerkend zijn. Centraal in de kernen liggen ontginningshoeves: Drongengoedhoeve, Papinglohoeve en Groot Burkelhoeve. Aan de rand liggen twee kleinschalige gehuchten: ‘Ronsele’ en ‘Oostveld’. Daarnaast ligt verspreid in het gebied nog bouwkundig erfgoed (voornamelijk agrarisch). Drongengoedbos is momenteel het grootste aaneengesloten bosgebied van Oost-Vlaanderen, rijk aan heiderelicten uit de voormalige wastine.

Poeke (Aalter), Vinkt (Deinze), Aarsele, Kanegem (Tielt)
Dit gebied wordt gekenmerkt door een afwisseling van open zandleemruggen en smalle beekvalleien gelegen op de flank van de cuesta van Tielt. In het gebied zijn een vijftal kouters terug te vinden, akkercomplexen uit de 7de-12de eeuw. De bebouwing was verspreid in grote hofsteden die elk hun eigen kouter bewerkten. De Sint-Baafskouter hoorde bij het Groot Goed ten Broucken, de tweede kouter bij het Kasteelhof van Hames, de Lindekouter bij Goed te Vlinderghem, de Eeckhoutmolenkouter bij de Eeckhoutmolen die in de 19de eeuw verloren ging en de Artemeerskouter bij de Artemeersmolen. De lagergelegen gronden langs de Neringbeek-Reigerbeek waren kleinschaliger en vooral ingenomen door graslanden. In het open kouterlandschap waren verschillende windmolens ingeplant.

Aarschot, Gelrode (Aarschot), Betekom (Begijnendijk), Rotselaar, Werchter (Rotselaar), Tremelo (Tremelo)
De Demervallei van Aarschot tot Werchter is een belangrijk open ruimtegebied van Vlaanderen. Binnen de vallei zijn vele kleine reliëfverschillen die gevormd zijn in de historische riviervallei. Ook zijn er verschillende zandige opduikingen waar reeds in de steentijd bewoning was en waar op enkele plaatsen hoeves en later kastelen zich op vestigden: hoeve Nieuwland, Kasteel Nieuwland, Kasteel van Rivieren, Rega’s hof en het Bruggenhof. Ten zuiden van de vallei liggen enkele Diestiaanheuvels.

Aarschot, Langdorp, Rillaar (Aarschot), Diest, Kaggevinne, Molenstede (Diest), Averbode, Messelbroek, Testelt, Zichem (Scherpenheuvel-Zichem)
Het gebied omvat de Demervallei met overgangen naar rivierterrassen, getuigenheuvels en delen van de aanpalende beekvalleien. In het noorden werd de landduinenrij tussen Gijmel en Zavel mee opgenomen. Op de valleibodem komen talrijke donken en afgesneden en fossiele meanders voor. De Diestiaanheuvels ten zuiden van Molenstede zijn gesitueerd in het traditionele landschap ‘Demerland’. Terwijl Aarschot en Diest zich over de hele breedte van de Demervallei uitstrekken, zijn Langdorp, Messelbroek, Testelt en Zichem oude bewoningskernen aan de rand van de vallei. De valleibodem is nagenoeg onbebouwd.

Gelrode (Aarschot), Nieuwrode (Holsbeek), Wezemaal (Rotselaar)
Het noordelijke deel van het Hageland vormt het overgangsgebied tussen de zand- en de leemstreek en wordt gekenmerkt door zuidwest-noordoost georiënteerde ijzerzandsteenruggen. De Wijngaardberg is wellicht de meest gave berg. Markante terreinovergangen, droogdalen of ‘grebben’ en taluds kenmerken het gebied. De Wijngaardberg telt ook talrijke holle wegen die als landschapselement in de gehele zuidelijke leemstreek geregeld voorkomen. Op de uitgesproken zuid- of noordgerichte hellingen vormen zich allerlei warmte- en droogteminnende grasland-, heide- en bosvegetaties.

Aartselaar (Aartselaar), Hoboken, Wilrijk (Antwerpen), Hemiksem (Hemiksem)
Dit gebied is gelegen net ten zuiden van de stedelijke agglomeratie Antwerpen en wordt gekenmerkt door drie gaaf bewaarde kasteeldomeinen. Het kasteel ‘Klaverblad’ wordt omgeven door een domein met historisch stabiel loofbos. Het kasteel van Hemiksem, met goed herkenbaar omgracht landschapspark met een mooi drevenpatroon en historisch stabiel loofbos, is gelegen in het oosten. Het kasteeldomein Cleydael ligt ten zuiden hiervan. Dit vierkante waterkasteel, gelegen op een eiland gevormd door de splitsing van de Vliet, is omringd door een grasveld dat is afgesloten door een haag die de overgang vormt naar het omliggende bos. In het zuiden ligt de reliëfrijke vallei van de Vliet met rietland en aan de rand historische stabiel bos. De eerder gesloten kasteeldomeinen grenzen aan een open landelijk gebied met talrijke bomenrijen in het oosten van het gebied.

Aartselaar (Aartselaar), Kontich (Kontich)
Het landschap wordt gevormd door drie kasteeldomeinen, omgeven door een relatief gaaf bewaarde landelijke omgeving. De open ruimte binnen dit gebied is hoofdzakelijk in landbouwgebruik. Het Groningenhof/Kontichshof is een waterkasteel gelegen in de Mandoerse beek, omgeven door een omhaagd landschapspark. De Lillaarschans/Lillaarhoeve is een neoclassicistich kasteeltje, eveneens met ovale omgrachting en beboomd park. Het kasteel Solhof werd voor het eerst vermeld in de 15de eeuw. De huidige site werd aangepast eind 20ste eeuw, doch de basisstructuur bleef bewaard. Naast deze drie kastelen liggen binnen de ankerplaats verschillende hoeven en omringende landbouwgronden. Het kan gekarakteriseerd worden als een coulissenlandschap en in het zuiden de Pannenbossen met rabatten.

Alveringem, Gijverinkhove, Hoogstade, Izenberge (Alveringem), Pollinkhove (Lo-Reninge)
Dit gebied ligt volledig op het plateau van Izenberge. Dankzij de vruchtbare kwartaire mantel is dit gebied sinds lang ontgonnen als landbouwland. Rond het brongebied van de Bampoelbeek ligt een grote komvormige depressie. In de depressie zijn geen gebouwen aanwezig. Elders in het gebied liggen heel wat waardevolle en gave hoevecomplexen met aansluitend daarop één of meerdere huisweiden. De rest van het landbouwland is voornamelijk onder akkerland gelegen. Langs weilanden en vlakbij hoeves treft men verspreid bomenrijen, houtkanten en hagen aan. De kerk van Gijverinkhove met kerkhof en de pastorie met ommuurde tuin vallen op in het landschap omdat ze op de hoogste stukken van de omgeving liggen en door de omgevende bomenrij.

Ekeren (Antwerpen), Kapellen (Kapellen), Hoevenen, Stabroek (Stabroek)
Het oostelijk deel van het landschap ligt in de zone waar de vruchtbare kleiïge poldergrond zich mengt met het zand van de Kempen. Van oudsher was het grondgebied van Kapellen iets hoger gelegen dan het omliggend land, dat vòòr het aanleggen van de polderdijken meermaals onder water liep. Mensen gingen zich uiteraard vestigen op deze hoger gelegen plaatsen, oa. langs de weg die Antwerpen met Bergen-Op-Zoom verbindt. Dit landschap dat dus op een hellend overgangsgebied gelegen is met deels zandgrond maar destijds ook deels veengrondgronden, maakt deel uit van het vanaf ongeveer 1250 voor landbouw ontgonnen gebied Hoevenen, Kapellen, Stabroek, Eertbrand en Putte. Het is het grootste aaneengesloten gebied dat ingericht werd volgens het systeem van de regelmatige hoevenstrokenverkavelingen.