Inventaris

Gelrode (Aarschot), Nieuwrode (Holsbeek), Wezemaal (Rotselaar)
Het noordelijke deel van het Hageland vormt het overgangsgebied tussen de zand- en de leemstreek en wordt gekenmerkt door zuidwest-noordoost georiënteerde ijzerzandsteenruggen. De Wijngaardberg is wellicht de meest gave berg. Markante terreinovergangen, droogdalen of ‘grebben’ en taluds kenmerken het gebied. De Wijngaardberg telt ook talrijke holle wegen die als landschapselement in de gehele zuidelijke leemstreek geregeld voorkomen. Op de uitgesproken zuid- of noordgerichte hellingen vormen zich allerlei warmte- en droogteminnende grasland-, heide- en bosvegetaties.

Gelrode (Aarschot)
Op de Beekweg leidt voorbij de bebouwing een onverharde landbouwweg zijwaarts. De weg maakt een bocht van 90 graden en loopt de oostelijke uitloper van het plateau van de Wijngaardberg op. De weg is hier ingesneden en loopt parallel met andere holle wegen zoals de Donkerstraat en de Parhofstraat. Op de Poppkaart wordt dit tracé aangeduid als 'Groenen weg' en doorkruist de akkerpercelen 'Aen den groenen Weg'. Deze weg maakt deel uit van het historisch netwerk van voetwegen en onverharde paden die vanuit Gelrode de Wijngaardberg opliepen in functie van de landbouwgronden daar en de verbinding maakten met het wegennetwerk richting Nieuwrode.

Langdorp (Aarschot), Herselt, Ramsel (Herselt)
De ‘Langdonken’ is gelegen op de overgang Kempen-Hageland. Door het weinig intensief gebruik bleef dit landschap gedurende eeuwen zo goed als ongewijzigd. Het natte gebied, bestaande uit moeras, bos en heide, werd pas tegen het eind van de 18de eeuw op grote schaal geschikt gemaakt voor landbouw. Aan de natste gebieden werd niet geraakt waardoor nog talrijke relicten van het oorspronkelijke landschap aanwezig zijn zoals broekbossen, vochtige heide, vennen, grachten en weilanden. Dank zij gradiënten van voedselarm naar voedselrijk en van matig nat tot zeer nat, herbergt dit landschap bovendien een rijke en waardevolle flora en fauna.

Rillaar (Aarschot), Kapellen (Glabbeek), Meensel-Kiezegem, Tielt (Tielt-Winge)
De spoorwegbeddingen Rillaar - Tielt-Winge en Meensel-Kiezegem - Kapellen zijn restanten van de buurtspoorlijn Haacht-Aarschot-Tienen die van 1897 tot 1953 in gebruik was.

Beemdenstraat 61 (Aarschot)
Besloten, vroeg-landschappelijk park van circa 2,5 hectare, aangelegd omstreeks 1810 rond een bestaande vijver en bij een neoclassicistisch landhuis uit dezelfde periode.

De Kluis (Aarschot)
Op de Holsbeeksesteenweg leidt net voor de brug met de E314 een asfaltweg naar het zuidwesten. De weg leidt naar de autostrade en loopt vervolgens parallel met de berm naar het westen. Het eerste deel van de weg is diep ingesneden op de uitloper van de zuidelijke flank van de Wijngaarberg en loopt tussen steile taluds. Op de Kabinetskaart van de Ferraris is te zien dat deze weg zich tussen de uitgestrekte akkers rond Gelderode slingert en doorliep naar het zuiden richting Nieuwrode. De holle weg vormde de belangrijkste verbinding tussen de dorpen Gelderode en Nieuwrode en passeerde halverwege dit traject langs de ontginning 'Rot'.

Demerstraat 1 (Aarschot)
De 's Hertogenmolens vormen een uniek molenpatrimonium dat in oorsprong teruggaat tot de 14de eeuw. De huidige constructie, meer bepaald het centrale vijfledige deel met zijn kenmerkende puntgevels dateert uit de 16de eeuw. De molen vervulde in de loop van de geschiedenis verschillende functies van graanmolen, schorsmolen en glasmolen en fungeerde tegelijk door zijn unieke ligging ook als brug over de Demer en als verdedigingsbouwwerk voor de stad.

Diestse steenweg 10 (Aarschot)
Neoclassicistisch landhuis met U-vormige plattegrond gebouwd omstreeks 1777 op omgrachte site voorzien van een ijzerzandstenen toegangsbrug; kasteeldomein teruggaand op site van voormalige middeleeuwse burchtmotte tussen vijvers; relicten van grootschalige aanleg met toegangsdreef afgesloten door gesmeed ijzeren hek.

Diestse steenweg 12 (Aarschot)
De watermolen, gelegen op de Grote Motte wordt reeds vermeld in 1596. Het huidig gebouw dateert van de 17de eeuw, met dak uit de 19de eeuw. Niet meer in bedrijf sedert de jaren 1950.

Donkerstraat (Aarschot)
De Donkerstraat is ongeveer 800 m lang en is grotendeels ingesneden als holle weg. De volledige weg is verhard en loopt tussen verscheidene akkers. De weg is afgebeeld op de kaart van Villaret (1745-1748) als toegangsweg vanuit Gelrode tot het uitgestrekte akkercomplex ten zuiden van het dorp.