Inventaris

Everbeek, Nederbrakel, Opbrakel (Brakel)
Het Hayesbos is gelegen op de getuigenheuvelrij die kenmerkend is voor de Vlaamse Ardennen. Het Hayesbos ligt op de noordelijke helling van het Livierenbos. De Verrebeek ontspringt in het Livierenbos. De meeste zijbeken ontspringen in de bronnen in de bosrand van het Hayesbos. De sterk meanderende bronbeek heeft een sterk verval en komt ten noorden van het Hayesbos in een gebied dat gekenmerkt wordt door graslanden rijk aan houtige beplantingen op perceelsgrenzen. De vallei van de Verrebeek is een halfopen landschap rijk aan KLE’s (kleine landschapselementen). Het open landbouwgebied Doensberg ligt ten oosten van de vallei en ten noorden het Hayesbos.

Opbrakel (Brakel)
Het Brakelbos is een 18de-eeuws boscomplex van vooral beuk als hooghout en gekenmerkt door rechte exploitatiewegen. Ten oosten daarvan loopt de Sassegembeek met hoofdzakelijk regelmatige, kleine percelen meers met perceelsrandbegroeiing. Het Brakelbos ligt op een getuigenheuvel uit het Diestiaan en langs de valleiwanden zijn er verschillende tertiaire ontsluitingen van klei en zand. Er zijn sporen van zavelputten en ijzerzandsteenwinning. De heuvels tellen verschillende bronbossen met bronamfitheaters die de talrijke beekjes voeden waaronder de Sassegembeek-Molenbeek. De vierkantshoeve Hof ten Bossche en het Hof te Fransbeke aan de rand van het bos zijn twee historische ontginningshoeven van de middeleeuwse heerlijkheid Opbrakel.

Deerlijk (Deerlijk), Heestert, Zwevegem (Zwevegem)
Dit gebied omvat de boskern van het Banhoutbos gelegen op de heuvelkam van het Schelde-Leie-interfluvium met omgevend open akkerareaal. De boskern op de heuveltop wordt ingenomen door een dominant en beeldbepalend kasteelpark met aan de rand verschillende dreven. Vanop de restheuvel zijn er vergezichten naar de verstedelijkte Leievallei en naar het Kanaal Bossuit-Kortrijk.

Dentergem (Dentergem), Aarsele, Tielt (Tielt)
Dit gebied omvat de restheuvel van de Poelberg met de site van de Poelbergmolen en het aansluitende ontginningslandschap rond de resterende boskern van het Meikensbos-Vijverbos. Het open landschap rond de 17de-eeuwse windmolensite, met bijhorende molenaarswoning en vroegere maalderij is gaaf bewaard. In de ankerplaats komt een bijzonder divers religieus erfgoed voor met kleine en grote kapellen, een Lourdesgrot en een voormalige kloosterschoolsite. Vanop de restheuvel zijn er panoramische zichten, onder meer over het Mandel-Leiebekken en het Schelde-Leie-interfluvium en op de kamlijn van het centraal West-Vlaamse zandleemplateau.

Deurne, Molenstede, Schaffen (Diest), Tessenderlo (Tessenderlo)
Dit gebied ligt aan de rand van het Kempisch plateau, de zogenaamde Zuiderkempen, waar, gevoed door water uit het Kempisch plateau, verschillende beekvalleien ingesneden zijn. Het grootste deel van het gebied wordt gevormd door één van deze beekvalleien, met enkele parallelle waterlopen. In de beekvallei zijn ook enkel vennen aanwezig, nu veelal droogliggend. Buiten de vallei liggen enkele ijzerzandsteenheuvels met groeves waar de stenen gewonnen werden. De bebouwing concentreert zich op de hogere gronden buiten de vallei. Een groot deel van het gebied is ontgonnen in de tweede helft van de 18de eeuw. Een opvallend landschapselement zijn de schansen, opgericht in de periode van de Tachtigjarige Oorlog om de plattelandsbevolking te beschermen tegen plundering en geweld. Op enkele plekken zijn deze schansen nog te herkennen in het landschap.

Schaffen (Diest), Halen, Zelem (Halen), Lummen, Meldert (Lummen)
De benedenloop van de Zwarte Beek vloeit vanaf Meldert (Lummen) in zuidwestelijke richting, om voorbij Zelem (Halen) op te gaan in de vallei van de Demer. De beek kronkelt hier tussen steeds hogere getuigenheuvels. De Zwarte Beek is nog één van de zeldzame waterlopen die haar natuurlijke meandering behouden heeft. Behalve de heuvelruggen komt ten zuiden van de vallei een aantal depressies voor: de Goren, Gorenbroek, Lange Beemden, Bakelbroek, de Leunen en het Rotbroek. Rond het straatdorp Zelem is het landschap aantrekkelijk en gevarieerd met gave vergezichten over de vallei en landschappelijk waardevolle elementen zoals holle wegen, bomenrijen en houtkanten.

Geel (Geel), Herselt (Herselt), Westmeerbeek (Hulshout), Varendonk (Laakdal), Westerlo (Westerlo)
Het gebied, gelegen in de Zuiderkempen omvat de vallei van Grote Nete en haar fossiele bedding, met ten noorden een beboste paraboolduin met heiderelicten en de historische kern van Westerlo en ten zuiden een Diestiaanheuvel. Dit sterk gevarieerde landschap toont een mooi en coherent geheel tussen het quasi natuurlijke valleilandschap, meer ingerichte natuur- en cultuurlandschappen zoals de door dreven gekenmerkte bossen, het kasteel de Merode met omringend geometrisch en landschappelijk park, het agrarisch landschap rondom de Kaaibeekhoeve en het Riet met voormalige vloeiweidestelsel en het stedelijk landschap van Westerlo met 17de-eeuwse linde op een driehoekig marktplein omgeven door 19de-eeuwse burgerwoningen, kerk en dekenij.

Overboelare (Geraardsbergen)
De Buizemont en de heuvel van het Moerbekebos zijn twee langgerekte parallelle beboste heuvels ten oosten van de Dender. De heuvels hebben een steile noordwesthelling en een zacht hellende zuidoostelijke kant. De valleien en valleitjes zijn op eenzelfde wijze asymmetrisch. De meeste dorpen en gehuchten liggen in de golvende laagten tussen de heuvelkammen. De boscomplexen en het wegenpatroon zijn in hun vorm ten tijde van Ferraris bewaard. Opvallend is de Buizemontweg, die bovenop deze getuigenheuvel loopt en deel zou uitmaken van de Keltische ‘Schapenweg’. Het Boelarebos bezit verscheidene bronbeken die behoren tot het bekken van de Dender. De spoorlijn Geraardsbergen- Edingen loopt door het Boelarebos onder de getuigenheuvel door.

Gooik (Gooik), Sint-Kwintens-Lennik (Lennik), Meerbeke, Neigem (Ninove), Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek (Roosdaal)
Het landschap wordt zeer sterk gedomineerd door van west naar oost verlopende getuigenheuvels. Het Neigembos is één van de toppen die de waterscheidingslijn vormen tussen het Dender- en Zennebekken. Het landschapsbeeld van eind 18de eeuw sluit goed aan bij het huidige landschap. Bomenrijen langs de wegen compartimenteren het landschap. De akkerlanden situeren zich bijna uitsluitend op wat men tot op heden als open leemkouters beschouwt.

Lanciersstraat (Halen)
Het slagveld van Halen bevindt zich in het openruimtegebied ten westen van Halen in Limburg. Op 12 augustus 1914 kwam het daar tot een treffen tussen Belgische en Duitse troepen tijdens de doortocht van het Duitse leger door België, een week na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Aanleiding was de verkenning door de Duitse cavalarie naar de posities van het Belgische leger bij de Gete. Het slagveld omvat de locaties van de cavaleriecharges en de verdedigingsposities in wat als (één van) de laatste traditionele veldslagen de militaire geschiedenis zou ingaan. De slag demonstreerde hoezeer de rol van de traditionele cavalerie bij het begin van de 20ste eeuw was uitgespeeld.