Beschrijving

Van 2007 tot 2013 liep eerst binnen het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed en daarna het agentschap Onroerend Erfgoed een onderzoeksproject over middeleeuwse baksteenarchitectuur in het vroegere graafschap Vlaanderen. Een groot deel van het middeleeuwse bouwkundig erfgoed in de huidige provincies West- en Oost-Vlaanderen is gebouwd in baksteen, maar voor een architectuurhistorisch overzicht moest tot voor kort worden teruggegrepen naar intussen verouderde literatuur en vulgariserende publicaties.

Meer recent gepubliceerd bouwhistorisch onderzoek maakte echter duidelijk dat de overgeërfde visies op het middeleeuwse erfgoed in baksteen niet meer konden worden gehandhaafd. Ten eerste bleek dat de baksteenbouw in middeleeuws Vlaanderen niet beperkt was tot de kuststreek, maar zich uitstrekte over het ganse gebied tussen Noordzeekust en Schelde. Ook bleek de datering van meerdere bakstenen gebouwen uit de middeleeuwen heel onzeker.

Op basis van gepubliceerd bouwhistorisch onderzoek van de voorbije drie decennia, maar ook aan de hand van nieuw bouwhistorisch onderzoek werd de introductie en verspreiding van baksteenarchitectuur in middeleeuws Vlaanderen in kaart gebracht. Essentieel hierbij was de toepassing van dendrochronologisch onderzoek van bewaarde oorspronkelijke dakconstructies. Dit leverde betrouwbare en nauwkeurige dateringen op van bakstenen gebouwen. In de meeste gevallen moest de tot dan gangbare bouwgeschiedenis worden gecorrigeerd. Daarnaast werden voordien onbekende bakstenen gebouwen uit de 13de en 14de eeuw herkend.

Het onderzoek werd in 2015 gefinaliseerd in een doctoraatsverhandeling aan de Katholieke Universiteit Leuven. Voor de inventaris van het bouwkundig erfgoed betekende het onderzoek de herziening van de bouwgeschiedenis en datering van meerdere, veelal beschermde gebouwen. Deze nieuwe gegevens zijn opgenomen in inventarisfiches onder de rubriek 'aanvullende informatie'.