Beschrijving

Naar aanleiding van een geplande landschapsherinrichting stelde de gemeente Zedelgem de vraag of het mogelijk was om de ontworpen poel te vervangen door een reconstructie van de walgracht rond het woongebouw van Hoeve 't Waterke. Naar aanleiding van deze vraag, wat ingrijpende bodemingrepen vergde in de historische walgracht, was een voorafgaand archeologisch onderzoek essentieel.

Het doel van deze archeologische prospectie met ingreep in de bodem was enerzijds een archeologische evaluatie van het terrein en diende anderzijds aanbevelingen op te leveren voor het gedeeltelijke opnieuw aanleggen van de vierkante walgracht, waarbij zo min mogelijk schade zou worden toegebracht aan het aanwezige archeologische erfgoed.

Voor de inplanting van de proefsleuven werden vier historische kaarten op de huidige luchtfoto geprojecteerd. De projecties van de kaarten van Popp
en de buurtwegen werden via de website van geopunt verkregen. De projecties van de Atlas van de waterlopen en het rooilijnplan werden door Raakvlak geprojecteerd. Er dient rekening gehouden te worden met het feit dat dergelijke projecties nooit 100% correct zijn.

Het oorspronkelijke plan was om twee proefsleuven aan te leggen dwars op de walgracht: één centraal aan de zuidelijke zijde en één centraal aan de westelijke zijde. Daarnaast zou er een derde proefsleuf komen aan de westzijde van het perceel, waar aan de hand van de historische kaarten een minimum aan sporen werd verwacht. Deze derde proefsleuf heeft als doel dat de in geval dat de walgracht grotendeels bestaat uit archeologisch belangrijke lagen er een bijkomende optie voor de aanleg van een poel mogelijk is. Hierbij wordt de diepte, breedte en de verschillende opvullingslagen van de walgracht geregistreerd en gewaardeerd. De sleuven zouden worden uitgezet aan de hand van de historische kaarten en het microreliëf dat mogelijk nog aanwezig is op het terrein, om zo weinig mogelijk bodem te verstoren buiten de walgracht. Aanvullend konden tussen beide proefsleuven enkele boorraaien worden uitgezet.

Uiteindelijk bleek doorheen de westzijde van het perceel en doorheen de westzijde van de walgracht een riolering door Aquafin te zijn aangelegd. Hierdoor konden er twee proefsleuven niet aangelegd worden en zou het ook niet mogelijk zijn om de westzijde van de walgracht te reconstrueren. Bij een voorafgaande veldverkenning viel ook op dat het onmogelijk was om de zuidelijke proefsleuf centraal de walgracht aan te leggen, gezien de aanwezigheid van een depressie. Om deze reden werd deze proefsleuf wat naar het oosten opgeschoven, net aan de rand van de depressie, om zo een goed mogelijk grachtprofiel te kunnen bekomen. Een aanvullende boorraai doorheen de poel was tot dan toe onmogelijk uit te voeren gezien de hoge waterstand. Wel werd voorafgaand aan het proefsleufonderzoek één boring op de rand van de depressie uitgevoerd.

Tijdens de uitvoering van het veldwerk werd al snel vastgesteld dat er op de bodem van de walgracht eind 19de – begin 20ste-eeuws materiaal werd aangetroffen. Om deze reden en om zo weinig mogelijk bodem te verstoren werd besloten om geen derde proefsleuf, die zich tevens op de riolering bevindt, aan te leggen.

Tijdens het onderzoek werd één proefsleuf aangelegd op een vooraf bepaalde ligging. Op het terrein werd beslist om een eerste vlak twee kraanbakken breed (3,2 m) te graven tot op een diepte van 40 cm. Hierin wordt vervolgens centraal verdiept tot op maximale diepte, naar stabiliteit van de wand toe.

Voorafgaand aan het proefsleuvenonderzoek werd één boring uitgevoerd, op de helling tussen de depressie en de proefsleuf. Deze boring werd centraal de walgracht aangelegd.

Bronnen

Bron: ROELENS F. 2018, Loppem (Zedelgem), Hoeve 't Waterke - Archeologisch proefonderzoek, Raakvlak 2021, 15, Brugge.
Type: literatuur
Datum: 04-2018