Aanleiding van het onderzoek was de geplande aanleg van een waterkeringsmuur, evenals de renovatie en opwaardering van het rioolstelsel onder het Steenplein in het hart van historisch Antwerpen. In functie van de opmaak van de ontwerpplannen wenste de initiatiefnemer een aantal proefputten te graven. Dit gebeurde op drie locaties: het wandelterras, de Suikerrui en het Steenplein. Voorafgaand aan de omgevingsvergunningsaanvraag verzocht de initiatiefnemer een evaluatie van specifieke bouwtechnische elementen onder de kaaivlakte, alsook een inschatting van de aard en toestand van het archeologisch erfgoed.
Alle proefputten werden aangelegd door de initiatiefnemer en geregistreerd door archeologen. De inhoudelijke uitwerking van onderzoeksresultaten spitste zich toe op de vier proefputten onder het Steenplein. Hier is de vraagstelling ingegeven door de zoektocht naar de restanten van de vol- en laatmiddeleeuwse stadsmuur en hoe deze zouden kunnen interfereren met het toekomstig ontwerp. Daarvoor moest in de eerste plaats vastgesteld worden in welke mate het bodemarchief is geroerd door de kaaiwerken in het laatste kwart van de 19de eeuw en of überhaupt nog ouder steenwerk bewaard is gebleven.
Elke proefput werd gradueel en gelaagd uitgegraven. Waar nodig werd het vrijgekomen vlak op verschillende diepten geregistreerd. Elke zijwand werd eveneens integraal opgetekend. Registratie voorzag minimaal een fotogrammetrische visualisatie van één referentieputwandprofiel per werkput. Dit wil zeggen dat aan de hand van planimetrisch [x- en y-coördinaten in Lambert ‘72] en altimetrisch [m TAW] ingemeten puntlocaties, een gerefereerde orthofotomozaïek van een proefputprofiel werd gegenereerd. Alle metingen werden uitgevoerd d.m.v. een Trimble GPS/RTS-toestel. Registratie werd aangevuld met extra foto’s uit de hand. Alle opgetekende grondsporen, contexten en structuren werden voorts in detail beschreven en waar verantwoord natuurwetenschappelijk bemonsterd.
De proefputten zelf kwamen in twee variaties gerelateerd aan hun doelstellingen: - De proefputten met het oog op bouwtechnisch inzicht werden in de diepte maximaal uitgevoerd tot aan de tijdelijke grondwatertafel. De werken werden uitgevoerd onder getijde zodat er geen water in de proefsleuf kwam. Indien het freatisch oppervlak dit toeliet, werden alle proefputten minstens uitgevoerd tot aan het aanzetpeil van de fundering. Indien het doel het onderkennen van een fundering is werd een proefsleuf van 2 m lang en 1 m breed voorzien met eventuele beschoeiing. - Indien de proefput een archeologisch doel had, werd een werkput voorzien in de vorm van een getrapte, vierkante uitgraving met een zijde van max. 4,67 m aan het huidige loopvlak. De initiële afmeting voorzag, gegeven de getrapte afgraving met taluds, twee te registreren vlakken, waarvan het tweede zich maximaal 2 m onder de kaaivlakte bevond.
Steenplein (Antwerpen) Naar aanleiding van een campagne met verschillende ingrepen onder het zuidelijk wandelterras en het Steenplein langs de Scheldekaai in het hart van historisch Antwerpen, werd een proefputtenonderzoek uitgevoerd met als doel de bewaringstoestand van de vol- en laatmiddeleeuwse stadsmuur vast te stellen.
