Beschrijving

Het syntheseonderzoek “Vermist aan het front” brengt in eerste instantie zo veel mogelijk data samen over vermisten uit de Eerste Wereldoorlog aan het westelijk front in Vlaanderen, zowel uit historische als uit archeologische bronnen. Op basis van deze omvangrijke dataset werd vervolgens getracht om een ruimtelijk inzicht te krijgen in de menselijke kost van de oorlogsvoering. Ze bundelt wanneer, op welke plek of in welke regio grote aantallen soldaten sneuvelden en mogelijk als vermist achterbleven. Eén van de resultaten hiervan is een zogenaamde ‘knipperlichtkaart’, die ambieert om uit te groeien tot een basisinstrument voor archeologen en beleidsmakers. Deze kaart is geen verwachtingskaart die voorspelt hoeveel lichamen er aanwezig zijn in een bepaald gebied, maar eerder een risicokaart die aangeeft hoeveel veldslagen en slagvelden er gekend zijn en hoeveel knipperlichten er zouden moeten afgaan bij een onderzoek of bodemingreep op een bepaalde locatie. Dergelijke vormen van ‘spatial thinking’ zijn reeds in beperkte mate toegepast tijdens forensisch onderzoek naar vermisten als gevolg van gewapende conflicten of natuurrampen.

Een tweede grote doelstelling van dit onderzoek is om de do’s en don’ts van de opgraving van lichamen van gesneuvelden helder en overzichtelijk uit te werken. Door alle onderzoeksdata volledig en overzichtelijk te bundelen, werd een methodologisch kader gecreëerd dat een niet te missen steun en instrument is voor elke archeoloog die geconfronteerd wordt met het onderzoek van of naar gesneuvelden.

Onderzoek naar vermiste militairen is een dualistische en gelaagde bezigheid. Het is een onderwerp dat niet alleen historische waarde heeft, maar ook een diepe emotionele lading draagt. Het gaat over observaties, cijfers en statistieken waarachter persoonlijke en familiale drama’s schuilen die tot op vandaag een niet te onderschatten impact hebben. Het onderzoek naar vermiste militairen is in de loop der jaren dan ook steeds verder uitgegroeid tot een gespecialiseerde discipline met een sterke morele verantwoordelijkheid en een impact die het louter wetenschappelijk archeologische ver overstijgt. Dit onderzoek is dan ook het resultaat van een lang traject met vele onmisbare schakels. Het is echter geen eindpunt, maar eerder een status quaestionis.

Bronnen

Bron: STICHELBAUT B.,CHAERLE D., HEYVAERT B., DE BRANT R. & VERDEGEM S. 2024: Vermist aan het front. Archeologisch onderzoek naar vermiste militairen uit de Eerste Wereldoorlog, SYNTAR 019, Brussel.
Type: literatuur
Datum: 2024