Beschrijving

De herinventarisatie van Linkebeek werd in 2011 volledig afgerond. Alle gegevens over het bouwkundig erfgoed van deze gemeente zijn raadpleegbaar op de website. In deze relatief kleine gemeente (415 ha) werden niet minder dan 80 nieuwe bouwkundige relicten geselecteerd en beschreven. Daarnaast kregen 37 straten een beschrijvend overzicht van de huidige bebouwing en werden – daar waar informatie voorhanden was – ook het ontstaan en de historiek beschreven. Samen schetsen ze het beeld van een Vlaamse randgemeente die evolueerde van landelijke gemeente tot verstedelijkte woongemeente met villawijken.

De dorpskern van Linkebeek is ingeplant op een vrij steile heuvel in het noordwesten van de gemeente, waarop het dorpsplein en de beschermde Sint-Sebastiaanskerk zijn gelegen. Steile voetgangersstraatjes waaronder trapstraten als het "Kerkstraatje" en de "Trap der honderdjarige" illustreren de hoogteverschillen tussen de kerk en de naburige oude straten met vooral laat 19de-eeuwse huizen en woningen uit het begin van de 20ste eeuw. Een uitzondering hierop vormt de beschermde 18de-eeuwse pastorie. Een tweede woonkern is de wijk 't Holleken in het oosten van Linkebeek, gekenmerkt door aaneengesloten dorpswoningen, een voormalige hulpkerk naar ontwerp van Lucien Kroll en een voormalig kleuterschooltje.

Ten zuiden van de dorpskern ligt het voormalige kasteel van Linkebeek. In het noordoosten van de gemeente ligt de beschermde Perkhoeve, een grote vierkantshoeve waarvan de geschiedenis teruggaat tot de 15de eeuw.

Een belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis van Linkebeek was de aanleg in 1873 van de spoorlijn Brussel-Nijvel-Charleroi, of nog meer de invoering van een halte in Linkebeek in 1879. De trein bracht vele wandelaars naar het mooie, ongerepte Linkebeek zodat het dagtoerisme hier bloeide vanaf 1890. De gemeente was bezaaid met café's, restaurants en zelfs hotels. Brouwerij Theunissen werd tussen 1890 en 1910 vier keer uitgebreid. Ook kunstenaars, en vooral schilders vestigden zich in Linkebeek zoals Gertrude Claes, Arthur De Waegh, Jean Frison, Dolf Ledel, Herman Teirlinck, Rodolf en Juliette Wijtsman-Trullemans en later Jules Lismonde. Het natuurgebied Wijnbrondal werd om die reden in 1979 dan ook beschermd als "vallei der kunstenaars".

Vanaf het begin van de 20ste eeuw worden veel gronden verkaveld en met villa's bebouwd. De oudste villa's worden gekenmerkt door de combinatie van lijst- en puntgevels, verspringende volumes, overkragende daken en het decoratief gebruik van gekleurde baksteen zoals de villa aan de Hollebeekstraat van 1902 of de vier villa’s aan de Beukenstraat van 1912. Tijdens de Eerste Wereldoorlog hield de bouwwoede even op, maar tijdens het interbellum werden opnieuw veel villa's gebouwd en bleven de toeristen Linkebeek frequenteren. Een interbellumvilla aan het Boesdaal, een interbellumwoning aan de Brouwerijstraat en een villa met art-decoreminiscenties aan de Villalaan vormen hiervan mooie voorbeelden.

Vanaf de Tweede Wereldoorlog viel het toerisme stil. De tweede helft van de twintigste eeuw wordt gekenmerkt door een ware volksverhuizing: gegoede gezinnen, vooral uit Brussel en Wallonië, kwamen zich hier vestigen zodat de grondprijzen de hoogte in schoten en de gemeente een eerder residentieel karakter kreeg. Hierdoor zijn mooie voorbeelden van modernistische architectuur in Linkebeek te vinden zoals de modernistische villa aan de Heidedreef naar ontwerp van de architecten Blondel, Filippone en Baucher. In Linkebeek vinden we de eigen woningen van de architecten Jean van Coppenolle, Jacques Geerinck en Frédéric De Becker. Willy van der Meeren ontwierp een woning aan de Scheeweg.

In vergelijking met 100 jaar geleden zijn de heuvelkammen en beekvalleien nagenoeg helemaal volgebouwd, maar de groene zones en het landbouwgebied beslaan nog steeds meer dan de helft van het Linkebeeks grondgebied. Door de mooie golvende landschappen en de rijkdom aan natuurgebieden behield Linkebeek toch zijn landelijk karakter.