Beschrijving

Jean-Paul Laenen werd geboren op 19 juni 1931 in Mechelen. Hij volgde kunstonderwijs aan de Sint-Lucasschool in Brussel van 1947 tot 1953 en vulde zijn opleiding aan met een studiejaar aan de Slade School of Fine Arts University College in Londen. Met een studiebeurs verbleef hij zowel in Oslo, in Rome en later ook aan de Scuola dei Marmori in Carrara.

Aanvankelijk debuteerde hij als schilder, maar vanaf 1956 begon hij ook te beeldhouwen. In 1963 kreeg hij de prijs Jonge Beeldhouwkunst België. Hierna volgde zijn eerste solotentoonstelling in 1965 in het paleis voor Schone Kunsten in Brussel. Andere persoonlijke tentoonstellingen vonden plaats in A.P.I.A.W., Luik 1967 en Galerie Française Mayer, Brussel 1969. Ter ere van zijn 75-jarige verjaardag was er in 2006 een tentoonstelling in congres- en erfgoedcentrum Lamot in Mechelen.

Op vijfentwintigjarige leeftijd leidde Jean-Paul Laenen al het atelier beeldhouwkunst en gaf hij les in vormgeving en kleurenstudie aan de Brusselse Sint-Lucasschool. Hij zou er 35 jaar lang lesgeven. Hij doceerde aan verschillende kunstacademies in België en ook aan de Academie voor Bouwkunst in Tilburg.

Het herdenken, ‘herarticuleren’ van het kubisme en het constructivisme, is de bijdrage die Jean-Paul Laenen aan de Belgische hedendaagse kunst geleverd heeft. Hij was een aanhanger van geometrische abstractie. Het werk van Jean-Paul Laenen kan moeilijk in een of andere school of groep ondergebracht worden. Het is een conglomeraat van vegetale vormen en streng geordende vlakken die vooral in de laatste realisaties de toeschouwer eng bij de benadering ervan betrekken (BEKKERS 1969). Het probleem van kleur en vorm waren voor de kunstenaar een obsessie. Laenen besteedde altijd veel aandacht aan de relatie tussen vorm en materiaal en tussen volume en ruimte.

Laenen stond bekend om zijn technische vaardigheid en zijn vermogen om zowel traditionele als moderne elementen in zijn werk te integreren. Hij gebruikte verschillende materialen, zoals brons, steen en hout, en zijn stijl varieerde van figuratief tot abstract. Hij ging uit van een concept, probeerde dat te definiëren en zocht vervolgens een materiaal uit dat het in de vorm zou concretiseren. Hij werkte ook met nieuwe facetten van materiaalgebruik, zoals lichtreflectie of lichtabsorptie. Zijn werk wordt gewaardeerd om zijn artistieke integriteit en vakmanschap.

Laenen was ook sterk geïnteresseerd in ruimtelijke en stedelijke landschappen, waarvoor hij allesomvattende kunst ontwierp. Zijn werk poogde steeds een dialoog aan te gaan met de omgeving. Als kunstenaar was hij begaan met de mate waarin de kunst kan bijdragen aan het interessant maken van de ruimte. De manier waarop kunst ingrijpt op de openbare ruimte was zeer belangrijk voor hem. Zijn abstracte figuren bespelen de ruimte en doen de toeschouwers anders naar de omgeving kijken.

Zijn interesse in de architectuur heeft gemaakt dat hem hetzelfde lot beschoren werd als vele architecten, namelijk dat de beste projecten onuitgevoerd bleven. In de meeste gevallen werd Laenen gesolliciteerd om mee te werken aan een architectonisch project: de bouw van een ondergrondse parking, het heraanleggen van een plein, het oprichten van een monument. Hij ontwierp weinig projecten op eigen initiatief.

In 1972 richtte hij samen met architecten Bob Van Reeth en Marcel Smets de werkgroep Krokus op, waarin hij mee reflecteerde over de herwaardering van de Mechelse binnenstad, in het bijzonder het Klein-Begijnhof. Laenen was zeer sociaal voelend en begaan met de leefbaarheid van de maatschappij voor iedereen.

Tijdens zijn rijkgevulde carrière naam hij tweemaal deel aan de Biënnale van Venetië in 1970 en 1976. Hiermee brak hij internationaal door. Andere tentoonstellingen waaraan hij deelnam zijn: Salon de la jeune sculpture, Parijs 4e biënnale van Parijs - Triënnale van Brugge en Van Abbemuseum, Eindhoven/Antwerpen- Be en 10e biënnale van Middelheim - 35e biënnale van Venetië- Ten Belgian Artists, U.S.A. (71- 72) - Belgische Kunstenaars, musée Cantini, Marseille en Paleis voor Schone Kunsten, Brussel - Galerie Motte, Genève. In 1988 kreeg hij de staatsprijs van de Vlaamse gemeenschap.

Zijn oeuvre omvat een breed scala aan werken, zowel abstract als figuratief, waaronder medailles, penningen en monumentale sculpturen.

Belangrijke realisaties van Jean-Paul Laenen in Vlaanderen zijn:

• Concentrische beweging, bronzen rondsculptuur (1963), Middelheimmuseum, Antwerpen
• Transition, brons en gelakt bronzen beeldhouwwerk (1964), KMSKA, Antwerpen
• Een abstract polychroom vormgegeven kruis boven het granieten altaar in de parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Altijddurende Bijstand, Antwerpen (Deurne) van architect Alfons Hoppenbrouwers
• Monument de Mijlpaal, Koning Albertplein in Mechelen, bij de viering van "150 jaar België" werd de arduinen mijlpaal, herinnerend aan de opening van de spoorweg, teruggebracht naar zijn oorspronkelijke plaats op het Stationsplein
• Visfonteintjes, IJzerenleen in Mechelen (Dit fonteintje herinnert eraan dat de oudste vismarkt zich oorspronkelijk op de IJzerenleen bevond)
• Zaden in de wind, Lamot in Mechelen
• Dubbelsculptuur van Ludwig Van Beethoven en zijn grootvader (2011), Haverwerf, Mechelen
• Het dubbelmonument van Willem van Oranje en Marnix van Sint-Aldegonde (2012), een beeldhouwwerk in brons en steen met rondom 17 zuilen, die de vroegere Zeventien Provinciën symboliseren, achtertuin van het KMSKA, Antwerpen

Auteurs: Clottemans, Elke; Vandeweghe, Evert
Datum: 2024
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Erfgoedobjecten

Ontwerper van

Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Altijddurende Bijstand

Thema's

Ontwerper van

Koning Albertplein