Beschrijving

De Antwerpse Maatschappij voor Goedkope Huisvesting werd gesticht op 23 april 1921. De maatschappij werd in hetzelfde jaar erkend door de Nationale Maatschappij voor Goedkope Woningen en Woonvertrekken. Het initiatief tot de oprichting ging uit van de stad Antwerpen zelf, maar voornamelijk van Alfred Cools, socialistisch schepen van financiën. Hij werd ook aangesteld als eerste voorzitter. In 1951 wijzigde de naam van de samenwerkende maatschappij tot Huisvesting Antwerpen. In 2008 fusioneerde ze samen met De Goede Woning, Onze Woning en Perisfeer tot sociale huisvestingsmaatschappij Woonhaven Antwerpen.

De maatschappij bouwde voornamelijk in de wijken Luchtbal en Kiel, en op Linkeroever. Pas vanaf 1974 bouwde de maatschappij ook in de binnenstad. Naast het bouwen van sociale woningen, hechte de maatschappij veel belang aan haar sociaal-maatschappelijke functie, meer bepaald de krottenbestrijding, het begeleiden van voormalige krotbewoners en andere nieuwe bewoners en het voorzien van een aangename woonomgeving en ontspanningsmogelijkheden. De oprichting van een sociale dienst was een vroeg voorbeeld om dit te realiseren en diende bij te dragen aan de hygiëne en huishoudelijke organisatie van de woningen, evenals aan een aangenaam leefklimaat tussen de bewoners onderling. Een sociaal assistent hield controle op deze diverse aspecten via een regelmatig contact met de bewoners.

Tijdens het interbellum kende de maatschappij een grote activiteit. De eerste realisatie van de maatschappij was gelegen in de wijk het Kiel aan de Julius de Geyterstraat en werd ingehuldigd in oktober 1923. Ze bouwde ook woonblokken aan de Hendriklei en Jan Davidlei (Hennig en Tiebaud). Ook in Luchtbal startte de maatschappij met de bouw van volkswoningen, bedoeld om bewoners van het Engels Kamp een degelijke huisvesting te geven. De bouw vatte aan met woningen aan de Glasgow- en Dublinstraat. De Maatschappij voor Goedkope Huisvesting realiseerde tijdens het interbellum in de wijk het Kiel zo vijf complexen met in totaal 1.178 appartementen en in Luchtbal 135 appartementen en 292 eengezinswoningen.

De Tweede Wereldoorlog legde niet alleen de activiteit stil, maar zorgde ook voor zware beschadigingen aan het patrimonium. In eerste instantie primeerde de wederopbouw, zodat vanaf 1950 opnieuw volop ingezet kon worden op nieuwbouw. Op het Kiel werden de gronden verworven voor de realisatie van de Eric Casse building, en complexen aan de Zaanstraat, Alfons de Cockstraat en Maurits Sabbelaan. Voornamelijk het complex aan de Zaanstraat, een ontwerp van architecten R. Braem, V. Maeremans en R. Maes illustreerde de drang van de maatschappij naar vooruitgang, functionaliteit en moderniteit. De ingebruikname van het eerste appartement in 1953 gaf aanleiding tot de tentoonstelling ‘Het Nieuwe Wonen’, georganiseerd in enkele modelappartementen. De maatschappij bouwde tijdens de jaren 1950 ook nog eengezinswoningen op Kielpolder-Zuid. In de wijk Luchtbal bouwde de maatschappij aan de Machesterlaan en in de omgeving van de Kazerne.

Daarnaast werd een princiepsakkoord gesloten met Imalso, de intercommunale maatschappij die de gronden op Linkeroever beheerde. Hierdoor zou de maatschappij gronden verwerven tussen de Gloriantlaan en Halewijnlaan. Ze bouwde in eerste instantie woningblokken aan de Lode Zielenslaan, Waterhoenlaan en Blancefloerlaan. De realisatie van het zogenaamde ‘Europark’ kwam echter pas traag op gang, onder meer omwille van de terughoudendheid van de Nationale Maatschappij voor de Huisvesting. Voor de realisatie sloot Huisvesting Antwerpen een overeenkomst met de Antwerpse Bouwcoöperatie en werd in de vroege jaren 1960 een architectuurwedstrijd georganiseerd. De werken vatten pas aan in 1967 en dienden een oplossing te bieden voor de dringende woningnood ten gevolge van het verdwijnen van de polderdorpen Wilmarsdonk, Oorderen en Lillo. In 1971 werden de eerste woningen van het project verhuurd en werd de 5.000ste woning van de maatschappij ingehuldigd. Het project werd uiteindelijk voltooid in 1979.

Aangezien er geen bouwgronden meer ter beschikking waren in wijk het Kiel, zocht de maatschappij tijdens de jaren 1970 naar alternatieven in het stadscentrum. Midden jaren 1970 startte de bouw van sociale woningen in de buurt van de Prekersstraat. Zo wilde de maatschappij goedkope woningen voorzien voor oudere bewoners van het stadscentrum, die hun vertrouwde omgeving niet wilden verlaten. De activiteiten van Huisvesting verschoven dus voor een groot deel naar stadsvernieuwing en kleinere projecten.

Datum: 30-04-2019
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Erfgoedobjecten

Opdrachtgever van

Appartementsgebouw naar ontwerp van Jos Smolderen

Sociale woonblokken Hennig, Thiebaud en Eric Sasse

Sociale woonwijk Luchtbal

Woonblok van 1923 naar ontwerp van Edward Craeye

Wooneenheid Kiel