Beschrijving

Pieter Braecke (Nieuwpoort, 1858 – Nossegem, 1938) deed op 16-jarige leeftijd ervaring op in het atelier van de Brugse beeldhouwer Henry Pickery. Na zijn dagtaak volgde hij les aan de Stedelijke Academie voor Schone Kunsten in Brugge. In de periode 1879 – 1883 vervolmaakte hij zijn opleiding aan de Academie voor Schone Kunsten van Leuven, o.l.v. Louis de Taeye en Gerard Vander Linden. Hij behaalde in 1882 de 2de Prijs van Rome, ex aequo met Isidore De Rudder. Guillaume Charlier behaalde toen de 1ste Prijs.

Rond 1884 ging hij aan de slag in het atelier van Georges Houtstont in Sint-Gillis. In 1885 vervoegde Braecke het atelier van Paul De Vigne in Laken, waar hij 4 jaar aan de slag was. Braecke hielp met De Vigne o.m. mee aan het Brugse gedenkteken voor Jan Breydel en Pieter De Coninck (1882 – 1887) en van de groep 'La Glorification de l'Art (1879 – 1885) voor het 'Palais des Beaux Arts' te Brussel. In 1892 richtte hij het eerste Salon 'Pour L'Art' in, samen met andere kunstschilders en beeldhouwers. In 1898 bouwde hij zijn atelier in Sint-Joost-ten-Node. In 1901 werd hier nog een woonhuis toegevoegd, naar ontwerp van vriend en architect Victor Horta met wie Braecke vaak nauw mee samenwerkte. In 1907 verwierf hij een woning in Nossegem.

Vanaf 1904 werd Braecke lesgever aan de gemeentelijke tekenschool van Sint-Joost-ten-Node. Hij werd lid van de Koninklijke Belgische Academie voor Wetenschap, Letteren en Schone Kunsten en van de Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen en van Milaan. Hij was afgevaardigd bij het gemengd Comité voor de Kunstvoorwerpen, toegevoegd aan de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen. Tijdens zijn leven werd hij vereerd met talrijke prijzen en onderscheidingen in binnen- en buitenland.

Het oeuvre van Braecke is zeer ruim en gevarieerd: behalve beelden, kerkmeubilair, reliëfs, bustes, medaillons, kleinere gebruikvoorwerpen ontwierp hij grafmonumenten en standbeelden. Na de Eerste Wereldoorlog realiseerde hij verschillende oorlogsgedenktekens, in Court Saint-Etienne, Opwijk, Ath, Oostende, Aarschot, Nieuwpoort, Tongeren en Nossegem.

Zijn deelname aan de Wereldtentoonstelling van Milaan in 1906 vormde een orgelpunt in zijn oeuvre. Zijn laatste hoogtepunten uit zijn carrière zijn wellicht het IJzergedenkteken in Nieuwpoort (waarvan het architecturale gedeelte uitgetekend werd door Horta), het gedenkteken voor de Franstalige letterkundige Camille Lemonnier in Brussel (met een sokkel van Horta) en de monumentale beeldengroep voor de Wereldtentoonstelling van Brussel in 1935.

Pieter Braecke was sterk beïnvloed door zijn leermeester Paul De Vigne en bleef zijn hele carrière eclectisch. Hij bleef vasthouden aan allegorische verwijzingen naar de oudheid, aan het zoeken naar schoonheid. Door zijn tijdgenoten werd hij gewaardeerd voor de correcte anatomische weergave van het menselijk lichaam, voor zijn esthetische vormgeving en voor de weergave van emoties. Gedurende een korte periode legde hij zich toe op het realisme, mede beïnvloed door Constantin Meunier en de artistieke kringen rond kunstmaecenas Henri Van Cutsem, maar nadien keerde hij terug naar de veilige haven van het eclectisme. Ook zal hij enige invloed ondergaan van de art nouveau vormentaal en het symbolisme. In tegenstelling tot persoonlijkheden als Jef Lambeaux, Charles Van der Stappen of Juliaan Dillens ging hij niet op zoek naar een vernieuwende vormgeving en originele composities, maar bleef hij de vertrouwde wegen bewandelen.

F. Maertens, voorzitter van het gemengd Comité der Kunstvoorwerpen, omschreef Braecke als volgt: "Hij was een realist, doch trachtte aan zijne werken een verheven zin te geven. Met de details was hij minder bekommerd. Zijne betrachtingen gingen naar eene uitdrukking van grootheid. Graag beelde (sic) hij de gevoelens uit zooals zij voorkomen bij volksmenschen: schrik, haat, medelijden, uitbundige vreugde. Hij had den stempel bewaard van zijne eerste opvoeding te midden eener bevolking van zeelieden en visschers: hij was een sterke en geweldige natuur, eenvoudig en eerlijk, gelaten in tegenspoed, betrouwend op de Voorzienigheid". Braecke, die vreesde dat hij uit het collectieve geheugen gewist zou worden, schonk op het einde van zijn leven aan zijn geboortestad Nieuwpoort de gipsen modellen van zijn belangrijkste werken.

• S.N. 1997: Lexicon van Westvlaamse Beeldende Kunstenaars, Brugge.
• ENGELEN C. & MARX M. 2002: Beeldhouwkunst in België vanaf 1830, Brussel.

Beschermingsdossier DW002457, Hannelore Decoodt.

Datum: 30-04-2019
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Erfgoedobjecten

Ontwerper van

Begraafplaats

Gemeentelijke begraafplaats van Hoeilaart

Grafteken door Pieter Braecke

IJzergedenkteken

Monument Edouard Remy

Oorlogsgedenkteken

Oorlogsgedenkteken voor militaire en burgerlijke slachtoffers

Oorlogsmonument

Oorlogsmonument

Oorlogsmonument van de hand van Pieter Braecke

Parochiekerk Sint-Petrus en Paulus

Sluizencomplex De Ganzenpoot met oorlogsgedenktekens

Thema's

Ontwerper van

Nieuwpoort-Stad