Persoon
Dessauvage, Marc
- ID
- 2599
- URI
- https://id.erfgoed.net/personen/2599
- Geboortedatum
- Geboorteplaats
- Moorslede
- Sterfdatum
- Plaats van overlijden
- Brugge
- Beroep, opleiding of typering
- architect
- Vestigingsplaats(en)
- Brugge, Zedelgem, Bronnendreef 7
- Links
- ODIS
- Marc Dessauvage - Wikipedia
Beschrijving
Marc Dessauvage (°1931, Moorslede - † 1984, Brugge) wordt beschouwd als één van de belangrijkste, zo niet de belangrijkste ontwerper van naoorlogse kerkelijke architectuur in Vlaanderen, een reputatie die hij in grote mate te danken heeft aan architectuurcriticus Geert Bekaert.
Hij studeert architectuur tussen 1952 en 1957 aan het Hoger Architectuurinstituut Sint-Lucas in Gent. Daarnaast volgt hij lessen stedenbouw in Sint-Lucas en het NHIBS te Antwerpen. Eind jaren 1950 loopt hij stage bij ingenieur-architect Hugo Van Kuyck in Antwerpen. Getroffen door doofheid wordt het communiceren voor Marc Dessauvage problematisch wat het werken op het einde van zijn leven bijzonder moeilijk maakt. Een aantal projecten werden niet uitgevoerd of afgewerkt.
De wijze van bouwen van architect Dessauvage wordt beschreven als "plaats bepalen, een grens trekken, binnen en buiten omlijnen zonder ze te scheiden, een oriëntatie aangeven, een landschap samenvatten, een herkenning, hoe voorlopig ook, mogelijk maken en dit door het ordenen van materie en licht. Zijn architectuur heeft iets romaans" (BEKAERT en VERPOEST G. 1987, 11). Dit gegeven vormt een rode draad door zijn werk.
Zowel tijdens zijn opleiding als tijdens zijn professionele loopbaan ontvangt hij meerdere prijzen, vooral voor zijn ontwerpen van religieuze gebouwen. Het ontwerp van een kerk in Mortsel levert hem in 1958 de eerste prijs in de wedstrijd Pro Arte Christiana, en zou hij later herwerken voor de parochiekerk Sint-Jozef-Arbeider in Vosselaar. Hij verlaat hierbij de Sint-Lucastraditie en kiest voor een synthese van de architectuur van Mies van der Rohe en Le Corbusier om zo tot een nieuwe religieuze bouwstijl te komen. De filosofie achter deze parochiekerken is geïnspireerd door het post conciliaire gedachtegoed dat de kerk als een 'huis voor de gemeenschap' of als 'huiskerk' ziet. De architect gebruikt dan ook de term 'woonkerken'. Representatief is de Sint-Aldegondiskerk van Ezemaal (1962-1965) waarbij de gelovigen zich rond het altaar kunnen scharen. Nog een eerste prijs krijgt hij voor het Monasterium Magnificat in Westmalle. Zijn eigen woning levert hem in 1981 de Architectuurprijs Cembureau, uitgereikt door het Verbond van de Cementnijverheid (België) en van de Europese Vereniging voor Cement.
Aanvankelijk hanteert de architect eerder een organische vormgeving maar hij evolueert geleidelijk naar een strakkere geometrie waarbij hij streeft naar een evenwicht tussen complexiteit en helderheid. De constructie van vloeren, muren en daken is onverhuld-brutalistisch en opgetrokken in natuurlijke materialen: baksteen, beton en hout. Daarbij wordt het gebouw zoveel mogelijk in harmonie met de natuurlijke omgeving ingepast.
Dessauvage heeft een klein maar kwalitatief oeuvre. Een catalogus van 1987 vermeldt 75 ontwerpen waarvan er ruim 30 niet of slechts gedeeltelijk uitgevoerd werden. Hij maakte in totaal 29 ontwerpen voor kerken en kapellen tussen 1959 en 1974 waarvan er 17 gerealiseerd werden. Deze 17 gebouwen werden ontworpen tussen 1960 en 1970, met een zwaartepunt in de periode 1962-1964. Zes bevinden zich in Vlaams-Brabant, vier in Antwerpen en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, twee in West-Vlaanderen en één in Oost-Vlaanderen. De kapel van Sint-Jozef-Ambachtsman in Willebroek dateert van 1962-1964, de kapel van het Gentse Sint-Lievenscollege van 1964-1965. In de periode 1965-1970 ontwerpt Dessauvage polyvalente 'wijkcentra', religieuze gebouwen met meerdere functies die het kerkelijke overschrijden. Dit zijn echte stedenbouwkundige ontwerpen zoals het parochiecentrum Don Bosco in Kessel-Lo (1965-1970) en het wedstrijdontwerp voor 'kerkruimte(n) met annexen' (1968) te Utrecht-Overvecht. Het Erasmusgebouw (1971-1972) van de Leuvense universiteit is de enige verwezenlijking van het ontwerp (1969) van een campus voor de faculteit der letteren. Dit ontwerp kaderde in een stedenbouwkundige invulling van een historisch bouwblok. Uit dezelfde periode dateren het klooster Magnificat (1966-1970) in Westmalle en het ontmoetingscentrum Godsheide (1969), Brugbemdenstraat 1 in Hasselt waarbij het collectief wonen in een natuurlijke omgeving extra aandacht krijgt.
Dezelfde kenmerken als voor de 'huiskerken' worden toegepast bij een groot aantal privéwoningen. Deze zijn meestal alleenstaand en worden door de architect ook 'tuinwoningen' genoemd, met als filosofie: "het gebouw moet als gebouw in het landschap de aanwezigheid van de mens in het landschap kenbaar maken, de natuur in haar veelvuldigheid voor hem toegankelijk maken zonder haar rijkdom af te schermen" (BEKAERT en VERPOEST 1987, 15). Idealiter wil de architect dit benadrukken door het dak met gras te bekleden. Binnen is het huis 'als een meer intiem landschap' waarin alle ruimtes en elementaire functies als vanzelf in elkaar overvloeien tot een omvattende woonruimte. Opnieuw werkt het gebruik van baksteenmetselwerk en beton de eenvormigheid in de hand. Ook hier speelt in die eerste periode het organische een belangrijke rol. Voorbeelden zijn de Woning Verbeeck in Pellenberg (1965-1967), de Woning Uytterhoeven in Meensel-Kiezegem (1966), de Woning Geerts in Kessel-Lo (1967) en de Woning Swaelen in Winksele (1968). Vroege, gerealiseerde woningen zijn de Woning Pattijn in Kapellen (1961-1962) en de Woning Verschaffel-Bekaert in Eeklo, Rabautstraat 66 (191-1963).
Vanaf eind jaren zestig ontwerpt Dessauvage de zogenaamde 'Palladiaanse' woningen waaronder zijn eigen woning in Loppem. In tegenstelling tot het organische wordt hier een formele taal gebruikt gekenmerkt door strakke geometrie. De ontstane breuk met de natuurlijke omgeving wordt verzacht door deze laatste structureel aan te passen. Andere voorbeelden zijn de Woning Roex in Genk (1969), Woning Servranckx in Lovenjoel (1973), Woning Pattijn in Oostmalle (1975) en Woning Depoortere in Hofstade-Zemst (1982).
- Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier DW002406, Architectenwoningen West-Vlaanderen (S.N. 2008).
- BEKAERT G. 1968: Les eglises de Marc Dessauvage, La Maison 24.12, 474-479.
- [BEKAERT G.] 1968: Habitation à Louvain (Pellenberg) Marc Dessauvage, La Maison 24.3, 126-127.
- BEKAERT G. 1995 : Hedendaagse architectuur in België, Tielt, 133-137.
- BEKAERT G. en VERPOEST L. 1987: Marc Dessauvage 1931-1984, Antwerpen-Wommelgem.
- BEKAERT G., DE KOONING M. (ed.) 2001: Horta and After. 25 Masters of Modern Architecture in Belgium, Vlees en beton 39-49, Gent, 256-261.
- DEBUYST F. 1964 : Eglises après le concile. Cinq réalisations de M. Dessauvage, Art d’Eglise 134, 273-293.
- DRIESSENS P. 1983: Gesprek met Marc Dessauvage, onuitgegeven verhandeling burgerlijk ingenieur-architect KUL.
- VERPOEST L. 2003: Marc Dessauvage, in: VAN LOO A. 2003: Het repertorium van de architectuur in België van 1830 tot heden, Antwerpen, 264-265.
Auteurs: Vandeweghe, Evert; Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Erfgoedobjecten
Ontwerper van
Alleenstaand burgerhuis
Groeneweg 29 (Kalmthout)
Alleenstaande woning van circa 1980 naar ontwerp van architect Marc Dessauvage.
Architectenwoning Marc Dessauvage
Bronnendreef 7 (Zedelgem)
Eigen woning van architect Marc Dessauvage. Het huis is ingeplant in een residentiële wijk waarvoor in de jaren 1970 een bosrijk gebied werd verkaveld. De villa is ontworpen in 1972 en gerealiseerd tussen 1978-1980.
Hotel Pauwels
Kustlaan 353-355 (Knokke-Heist)
Multifunctioneel complex bestaande uit een hotel en appartementen, ontworpen door de architect Marc Dessauvage. De bouw in samenwerking met ingenieur Jef Allewaert, het studiebureel Buro Roland De Brock, en binnenhuisontwerper Fred Sandra, kwam tot stand in 1977-1983.
Kapel Sint-Jozef Ambachtsman
Emmanuel Rollierstraat 50 (Willebroek)
Sober kerkgebouw van baksteen en beton, opgetrokken naar ontwerp van M. Dessauvage van 1964, voltooid in 1966.
Kerk en gemeenschapscentrum Sint-Joannes-Bosco
Ortolanenstraat 4-6 (Leuven)
De Sint-Joannes Boscokerk is een brutalistische zaalkerk met gemeenschapscentrum en pastorie, opgetrokken in betonblokken in 1967-1970 naar ontwerp van architect Marc Dessauvage, gekend voor zijn vooruitstrevende en brutalistische ontwerpen van zogenaamde ‘huis- of woonkerken’. De Don Boscokerk kreeg reeds van bij het ontwerp een verregaand multifunctioneel gebruik als gemeenschapscentrum en is een architecturale getuige van de post-conciliaire theologische opvattingen.
Klooster Onze-Lieve-Vrouw Heilig Hart
Antwerpsesteenweg 496 (Malle)
Neoromaanse abdij gebouwd op rechthoekig grondplan met gemoderniseerde brouwerij en boerderij van 1930. Kerk en gastenhuis gebouwd van 1885 tot 1887.
Neogotisch burgerhuis en Faculteit Letteren en Wijsbegeerte
Blijde-Inkomststraat 21 (Leuven)
Voormalige Woning Martens, daterend van omstreeks 1880-1890 en opgetrokken in neogotische stijl. Daarachter bevindt zich het faculteitsgebouw Letteren en Wijsbegeerte van de Katholieke Universiteit Leuven, een beeldbepalend complex op kruisvormige plattegrond, ontworpen in 1969 door het architectenbureau TED onder leiding van M. Dessauvage.
Parochiekerk Heilig Kruis
Kapelstraat 8 (Willebroek)
Vrijstaand bakstenen gebouw op pijlers, met functioneel gebruik van beton, naar ontwerp van 1964 van M. Dessauvage.
Parochiekerk Sint-Aldegonde
Parochiekerk Sint-Jozef-Arbeider
Sint-Jozefstraat 45 (Vosselaar)
Vrijstaande, moderne kerk, gebouwd in 1966-1967 naar ontwerp van M. Dessauvage.
Sint-Caroluskerk
Klein Langeveld 32 (Holsbeek)
Brutalistisch kerkgebouw naar ontwerp van architect Marc Dessauvage uit 1964-1966, gerealiseerd van 1967 tot 1969.
Sint-Lievenscollege
Zilverenberg 1 (Gent)
Gebouwencomplex gerangschikt rondom een langgerekte, onregelmatige rechthoekige binnenplaats, gevat tussen Zilverenberg, Kalvermarkt, Volmolenstraat en Nieuwbrugkaai, en bestaande uit een 18de-eeuwse herenwoning, een bakstenen neogotische vleugel uit 1881 en naoorlogse gebouwen waaronder een kapel uit 1965 naar ontwerp van Marc Dessauvage.
Sint-Rochusmemoriaal en gedenkzuil
Gijzelaarsstraat (Aarschot)
Modern gebouw uit 1965 van architect M. Dessauvage, naast het monument der gefusilleerden van 1914-1918.
Verrijzeniskerk
Spoorwegstraat 92 (Menen)
Bedehuis opgetrokken in 1971-1975 naar ontwerp van M. Dessauvage. Eenvoudige constructie van grijze betonsteen, afgewerkt met kunstleien onder plat dak.
Villa naar ontwerp van Marc Dessauvage
Villa ontworpen door Marc Dessauvage
Jan van Mirlostraat 1 (Edegem)
Landhuis naar ontwerp van M. Dessauvage. Bouwtoelating van 30 september 1963.
Villa ontworpen door Marc Dessauvage
Villa Roex - Gekiere
Sint-Lodewijkstraat 78 (Genk)
Villa in brutalistische stijl gebouwd voor rekening van dokter Jaak Roex - Gekiere naar een ontwerp van Marc Dessauvage uit 1972, het jaar waarin Marc Dessauvage ook zijn eigen woning ontwierp.
Woonhuis
Adrien de Gerlachestraat 53 (Edegem)
Rijhuis naar ontwerp van Marc Dessauvage; bouwtoelating van 1 maart 1965.
Bewoner van
Burgerhuis ontworpen door Maurice De Meester
Gistelse Steenweg 563 (Brugge)
Hoekpand bij Bosdreef. Interbellumwonig onder plat dak met voortuin van 1935 naar ontwerp van architect Maurice De Meester (Brugge). Later woonhuis van architect Marc Dessauvage.
Thema's
Ontwerper van
Bogaardenstraat
Sint Pauluslaan
Vosselaar
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Dessauvage [online], https://id.erfgoed.net/personen/2599 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Contact
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.