Op het einde van de 19de eeuw kende Limburg een onverdroten ijver tot het bouwen van kerken. Voor de bouw van deze bedehuizen werd beroep gedaan op diverse bouwkundigen uit eigen streek, zoals Hyacinth Martens, Léon Jaminé en Mathieu Christiaens. Deze bouwmeesters hadden een verschillende opleiding genoten maar kregen erkenning op basis van hun architecturale ervaring en praktijk.
Er zijn nauwelijks aanwijzingen over de bouwkundige opleiding van H. Martens. Hij werd geboren in Stevoort (nu deelgemeente van Hasselt) op 30 augustus 1947 als zoon van een timmerman. Op 21-jarige leeftijd vestigt hij zich ook als timmerman in Stevoort. In 1881 bouwt hij zelf een eigen woonhuis in de Kolmenstraat nummer 5, waar hij als meester-timmerman is geregistreerd. De bouw van zijn eigen woonhuis was voor de bevolking een aanzet om hem als bouwmeester te erkennen. Hij kreeg er opdracht tot het vergroten van de Sint-Martinuskerk in Stevoort. Samen met de vergroting van de kerk, werd hij ook aangezocht een nieuwe pastorie in de Alkenstraat nummer 5 te bouwen.
Hyacinth Martens was gemeenteraadslid in Stevoorde van 1895 tot aan zijn dood. Hij ijverde voor de uitbouw van de gemeente en droeg daar zelf aan bij door de bouw van een veertigtal huizen, van villa's tot boerderijen, een woonhuis met brouwerij, een station van de buurtspoorwegen en een kapelanij. In 1911 bouwde hij in de Oppenstraat nr. 11 de Villa Grammen, waarin hij vanaf 1913 zelf zou gaan wonen. De bakstenen woning is versierd met diverse materialen en polychrome tegels.
Op grond van zijn naam als bouwmeester en zijn betrokkenheid bij de christelijke gemeenschap, werd vanaf begin jaren 1890 hij meermaals gevraagd voor de bouw van pastorieën, kerken en scholen in gans Limburg. Hij werkte daarbij vaak samen met architect Vincent Lenertz.
Hyacinth Martens overleed op 18 februari 1919. Zijn grafsteen bevindt zich vlak bij de Sint-Martinuskerk in Stevoorde.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Kerkplein 1 (Lommel)
Georiënteerd bedehuis. De plattegrond beschrijft een driebeukig schip van zes traveeën met voorstaande westertoren.
Kerkstraat (Peer)
De decanale Sint-Trudokerk kent een lange geschiedenis die nauw verbonden is met de geschiedenis van Peer. De kerk wordt gedomineerd door haar imposante gotische toren.
Kerkstraat 15 (Hechtel-Eksel)
Katholieke meisjesschool, wat achterin gelegen en eveneens vanuit de Kerkstraat te bereiken; de eerste elf traveeën van 1895 naar ontwerp van H. Martens; de volgende vijf van 1925.
Sint Elisabethlaan 20-22 (Peer)
Aan straatzijde door drie oude linden beschaduwd, heden U-vormig, eclectisch, vooral van neogotische kenmerken voorzien, bakstenen complex op gecementeerde plint.
Grevenbroekstraat 9, Pastoor Bungenerslaan 14 (Hamont-Achel)
Eclectisch complex met neo-Vlaamse-renaissance-inslag. Klooster, eertijds aan straatzijde voorzien van een haag en ijzeren hekken tussen bakstenen pijlers. Meisjesschool met voortuintje. Op de speelplaats achteraan: merkwaardige linde en rode beuk.
Planetariumweg 19 (Genk)
Achthoekige muziekkiosk met een gaaf bewaarde, verfijnde ijzeren constructie uit begin 20ste eeuw, gebouwd naar een ontwerp en onder leiding van de Stevoortse bouwmeester Hyacinthus Martens.
Pastoor Bungenerslaan 2 (Hamont-Achel)
Gebouw met dubbelhuisopstand; drie traveeën en twee bouwlagen onder gecombineerde zadeldaken met dakschild achteraan, uit het begin van de 20ste eeuw.
Pastoor Lootspleintje (Peer)
Neoromaans bedehuis, op 18 mei 1858, eerstesteenlegging door de pastoor-deken van Peer.
Nieuwe Steenweg 139 (Heers)
Ontstaan uit een romaanse kapel; in zijn huidige vorm is de kerk een kruisbasiliek met driebeukig schip. Het resterend romaanse gedeelte, met name de twee onderste geledingen van de toren, is opgetrokken uit breuksteen.
Sint-Godfriedstraat 11 (Sint-Truiden)
Eerste kerk reeds vermeld in het eerste kwart van de 10de eeuw; pas in 1249 vermeld als afhankelijkheid van de abdij van Sint-Truiden. Oorspronkelijk toegewijd aan de Heilige Drievuldigheid.
Bovelingenstraat 178 (Heers)
De neogotische parochiekerk Sint-Anna werd in 1910 gebouwd naar ontwerp van H. Martens en V. Lenertz.
Martinus Van Gurplaan 15, 47 (Lommel)
Georiënteerd neogotisch bedehuis, gebouwd in 1911-12, naar ontwerp van de architecten Hyacinth Martensen Vincent Lenertz.
Lozerplein (Bocholt)
De kerk werd gebouwd in 1887 naar ontwerp van architect J. Kayser, leerling van P.J.H. Cuypers, en één van de belangrijke Nederlandse architecten op gebied van de kerkenbouw. Hij bouwde de kerk in de stijl van de Noord-Duitse baksteengotiek, een stijl die zijn werk vanaf de late jaren 1870 kenmerkte.
St.Catarinastraat 9A (Bilzen)
Van de oorspronkelijke, neoclassicistische kerk uit de eerste helft van de 19de eeuw rest alleen de toren. De huidige, neoromaanse kruisbasilica werd in 1900 gebouwd naar ontwerp van architect H. Martens. De kerk wordt omgeven door een kerkhof.
Kerkplein 1 (Maaseik)
De kerk van Opoeteren was een vrij late stichting van de graven van Loon, waarschijnlijk uit de 12de eeuw. In zijn huidige vorm een neogotische kruisbasiliek, waarvan de plattegrond een driebeukig schip van vier traveeën beschrijft, met voorstaande westtoren.
Ophovenstraat (Oudsbergen)
De huidige kerk dateert uit het tweede kwart van de 16de eeuw. De plattegrond beschrijft een driebeukig schip met middenbeuk van drie traveeën, zijbeuken van vier traveeën, met gedeeltelijk ingebouwde westtoren, een transept, een koor, een portaal, en een sacristie.
Beverststraat 9 (Bilzen)
Neogotische kruisbasiliek, gebouwd in 1896 naar ontwerp van architect H. Martens. Gelegen op een plein dat thans tot parkeerplaats is omgevormd. De kerk kende een bedevaart ter ere van Sint-Gertrudis.
Heppeneert (Maaseik)
Kleine, neoromaanse zaalkerk van 1871-1886 naar ontwerp van archictect H. Jaminé, die de oudere kerk van Heppeneert vervangt.
Pastoor van Dijckstraat 8 (Hasselt)
Neogotische kruisbasiliek naar een ontwerp door de architect Hyacinth Martens, in samenwerking van de architect Vincent Lenertz uit 1913-1921.
Kerkhovensesteenweg 426 (Lommel)
Neogotische éénbeukige, kruiskerk van 1852-55, naar ontwerp van provinciaal architect Lambert Jaminé, met de hulp van provincaal onderarchitect Herman Jaminé .
Luikersteenweg 475 (Sint-Truiden)
In 1905-1908 gebouwd aan de steenweg Sint-Truiden-Luik, ter vervanging van het afgebroken romaanse kerkje in de Sint-Jansstraat. Neogotische kruiskerk naar ontwerp van de architecten H. Martens en V. Lenertz.
Hertenstraat (Wellen)
Het georiënteerde bedehuis, hogerop gelegen ten opzichte van het straatniveau en omringd door het ommuurde kerkhof, ligt in het dorpscentrum.
Kerkstraat 6bis (Lanaken)
Neogotische basiliek, gebouwd in 1913-1915 naar ontwerp van H. Martens en V. Lenertz, ter vervanging van een oudere kerk op dezelfde plaats.
Kerkplein (Bocholt)
Gotische kruisbasiliek, waarvan de toren dateert van 1411 en het schip van 1476. De bouw van de kerk begon vroeger, want er bleef een pauselijke bul bewaard van 1390, waarin aangedrongen wordt op de snellere voltooiing van de kerk.
Kerkplein (Oudsbergen)
De kerk wordt voor het eerst vermeld in 1367. Het gebouw is in kern een gotische kruisbasiliek uit eind 15de eeuw; uit deze periode dateren de middenbeuk, de toren en het transept. De toren is van het Brabants-Kempische type.
Kerkdijk (Pelt)
Neoromaanse kerk, naar ontwerp van de architecten H. Martens en V. Lenertz, gebouwd in 1911-12.
Dorpsstraat 48 (Houthalen-Helchteren)
In 1938-39, na afbraak van het classicistische driebeukige eind 18de-eeuws schip, bouw van de nieuwe kerk naar ontwerp van architect J. Deré tussen de laatgotische toren en het gotische koor.
Europalaan 63 (Dilsen-Stokkem)
De nieuwe kerk in neogotische stijl werd gebouwd in 1908-12 in het centrum van de nieuwe dorpskern, die zich in het gehucht Houtissen had ontwikkeld en ondertussen belangrijker was geworden dan het oorspronkelijk centrum. Ten noorden van de kerk ligt het kerkhof.
Sint-Martinusstraat 10 (Sint-Truiden)
Classicistische zaalkerk, samen met de pastorie en het omringend kerkhof ingeplant op een heuvelrug. De kerk dateert van 1783, doch werd in 1912 vergroot.
Sint-Maartenplein 1A (Hasselt)
Classicistische pseudo-basiliek van circa 1717, met laatgotische toren, gelegen temidden van het kerkhof en toegankelijk langs een met gietijzeren hek afgezette weg.
Michielsplein (Hamont-Achel)
Georiënteerd gotisch en neogotisch bedehuis. Aan straatzijde van een recent muurtje voorziene baksteenbouw met geprofileerde daklijsten.
Kerkstraat 9 (Pelt)
De huidige neogotische kerk dateert van 1900, naar ontwerp van V. Lenertz en H. Martens.
Speelhof 12A (Borgloon)
De Sint-Odulphuskerk is een zeer oude stichting, die mogelijk opklimt tot vóór het gebruik ervan als burchtkapel van de graven van Loon. Van de oudste romaanse kerk uit de 12de eeuw resteren het middenschip met de rondboogarcade op pijlers, de muren van de kruising, de zuidelijke transeptarm en de ingebouwde, rechte koortravee. Ook de oostvleugel van het romaanse kloosterpand uit eind 12de, begin 13de eeuw is bewaard. De huidige gotische toren dateert van 1406. De ingrijpende vergrotings- en herstellingswerken door H. Martens en V. Lenertz in 1903-04 geven de kerk haar huidige uitzicht.
Thewitstraat 2A (Gingelom)
Gebouwd op een heuvel, met hoge bakstenen keermuur, en bereikbaar langs een monumentale toegangstrap. Neoclassicistisch gebouw uit de eerste helft van de 19de eeuw.
Boekhoutstraat 18A (Gingelom)
Klein neoclassicistisch kerkje, gelegen op een lichte heuvel binnen een ommuurd kerkhof, als vervanging van een vroegere kerk die op dezelfde plaats stond. In 1847 ontworpen door architect Joseph Jonas Dumont.
Kerktorenstraat 1A (Bilzen)
Neoclassicistische pseudobasilica, gebouwd in 1862. Verhoging van de toren circa 1910 naar ontwerp van architect H. Martens; mogelijk dateert ook het transept uit deze periode. De kerk werd zwaar beschadigd in 1940 en nog tijdens de oorlog hersteld.
Ulbeekstraat (Wellen)
Het zuidwest-noordoost georiënteerd bedehuis ligt aan de dries, het oude dorpsplein, en is omgeven door een kerkhof.
Sint Trudostraat (Peer)
Door een kerkhof ten noorden en ten oosten omgeven en deels door klimop begroeid neoromaanse kerk; van 1879.
Kerkplein (Hechtel-Eksel)
Laatgotisch georiënteerd bedehuis met latere aanpassingen, gelegen in het centrum van de dorpskern, vrijstaand en omgeven door een grasplein en parkeerplaatsen, in plaats van het vroegere kerkhof.
Sint-Trudoplein (Houthalen-Helchteren)
In 1890-95, bouw van de nieuwe, neogotische kerk, naar ontwerp van architect H. Martens, na algehele sloop van schip en koor, maar met behoud van de oude toren.
Burgemeester Voetslaan (Peer)
De Sint-Ursulakerk is de laat- en neogotische kerk van Kleine Brogel. De kerk is omringd door een ommuurd kerkhof.
Pieter Breugellaan 3 (Peer)
De pastorie, haar tuin en het kerkhof van de Sint-Ursulakerk maken deel uit van dit dorpsgezicht in Kleine Brogel.
Gauwerstraat 16 (Kortessem)
Pastorie gebouwd in 1912 door H. Martens, in opdracht van de gemeente, en gelegen aan de straat ten noordwesten van de kerk, in een beboomde tuin.
Alkenstraat 5 (Hasselt)
Pastorie op L-vormige plattegrond, gedateerd 1880 door middel van een chronogram boven de deur.
Ulbeekstraat 18 (Wellen)
Vrijstaand bakstenen gebouw op breukstenen sokkel; gewitte muurbanden en negblokken; combinatie van diep- en breedhuis, onder zadel- en wolfsdak.
Rustoordlaan 40-44 (Peer)
Alleenstaand U-vormig complex van één à twee bouwlagen; eerstesteenlegging op 6 april 1908.
Stationsstraat 25 (Pelt)
Genoemd naar de patroon van de stichter, Hubertus Bovens, vicaris-generaal van het bisdom Luik, eerste Vlaams Nederlandstalig college, opgericht in 1910.
Markt (Peer)
Alleenstaand gebouw, in traditionele Maasstijl; daterend van 1637 en daardoor het oudst bewaarde stadhuis van Limburg.
Ursulinenstraat 11-17, Vloeterstraat 2A-B (Pelt)
Het ursulinenklooster in eclectische stijl, neogotische en neo-Vlaamse-renaissance-inslag werd gebouwd in 1901 naar ontwerp van architect Hyacinth Martens, heden Instituut Mater Dei.
Heilderveld (Dilsen-Stokkem)
De stenen windmolen De Wachter, die werd gebruikt om koren te malen, heeft vier zolders en is gebouwd op een aarden ophoging. De molen is gelegen aan het Heilderveld te Dilsen.
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Martens [online], https://id.erfgoed.net/personen/3574 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.