Beschrijving

De Nederlander Petrus de Nijs is de vader van de architect Cornelis de Nijs, en de zoon de aannemer Cornelis de Nijs (Bergen op Zoom, 1857-Vught, 1936), afkomstig uit Bergen op Zoom in Noord-Brabant. Petrus de Nijs vestigde zich begin jaren 1930 in Brasschaat, na een vruchtbare loopbaan in Bergen op Zoom, waar hij van 1915 tot 1923 ook als gemeenteraadslid zetelde. Zoon Cornelis de Nijs vervoegde zijn vader in 1932 vanuit Delft, wellicht na architectuurstudies aldaar. Vanaf midden jaren 1930 tot 1946 voerden vader en zoon de Nijs een gezamenlijk architectenbureau gevestigd in Brasschaat.

Petrus de Nijs was aan de start van zijn loopbaan kort voor 1910 aanvankelijk geassocieerd met het aannemersbedrijf van zijn vader. Hij huwde op 16 april 1912 te Oud en Nieuw Gastel met Catharina van Rijsbergen (Oud en Nieuw Gastel, 1891-Rio de Janeiro, 1965) en op 30 oktober 1912 werd in Bergen op Zoom hun zoon Cornelis de Nijs geboren. Vervolgens richtte Petrus de Nijs in 1916 met de Rotterdamse architect Jan van Teeffelen (Rotterdam, 1877-Schiebroek, 1935) een architectenbureau op in Bergen op Zoom, een associatie die stand hield tot begin jaren 1920. Tot hun meest prestigieuze realisaties behoort het monumentale kantoorgebouw van de Provinciale Noordbrabantsche Electriciteits-Maatschappij (PNEM) uit 1921 in Den Bosch, ontworpen in een eigentijds, Duits geïnspireerd classicisme met expressionistische kenmerken. De architectuur van Petrus de Nijs uit de tweede helft van de jaren 1920, manifesteert zich als een sobere interpretatie van de Amsterdamse School, met als voorbeelden de Amsterdamsche Bank uit 1925, en het monumentale Catharinagesticht uit 1929, beide in Bergen op Zoom.

Het architectenbureau van Petrus en Cornelis de Nijs, realiseerde In de tweede helft van de jaren 1930 een opmerkelijke reeks modernistische villas in Brasschaat en buurgemeente Schoten, te beginnen met de witbepleisterde betonnen architectenwoning uit 1935 aan de Bredabaan 20. Een ander vroeg voorbeeld is het modernistische burgerhuis van de uitgever Piet Vink eveneens uit 1935 aan de Vlaamsekunstlaan 66 in Antwerpen, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog werd verwoest door een vliegende bom. Hun realisaties worden gekenmerkt door een functionele open planindeling, krachtige in elkaar geschoven volumes uit Belvédère-baksteen, een zwevende bovenbouw, halfronde erkers, band- en hoekramen, luifels, buitentrappen en dakterrassen, vergelijkbaar met de architectuur van Eduard Van Steenbergen. In Berchem bouwden zij volgens dezelfde principes het appartementsgebouw Van Hoof-Gillis uit 1937 op de hoek van de Herculusstraat en de Diksmuidelaan. De woning Van Ree-Vits uit 1939 aan de Grotesteenweg 609, hun laatst gekende nieuwbouwproject, wijkt sterk af van dit schema, door een monumentale, classicerende architectuuropvatting met een strakke symmetrie en een robuust karakter aanleunend bij de late art deco, die lijkt terug te grijpen naar het oeuvre van Petrus de Nijs uit de jaren 1920.

Hun loopbaan in België kwam tot stilstand tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarna Petrus en Cornelis de Nijs met hun gezin emigreerden naar Rio de Janeiro in Brazilië. Cornelis de Nijs, zijn echtgenote Hermina van Ree (°Borgerhout, 1920) en hun vier jaar oude dochter Bertha, vertrokken als eerste aan boord van de "Boreas" en ontscheepten op 12 februari 1947. Petrus de Nijs en zijn echtgenote Catharina van Rijsbergen volgden aan boord van de "Alphara" en ontscheepten op 22 december 1947. Of zij hun architectuurpraktijk in Brazilië hebben hervat is niet bekend. Petrus de Nijs overleed er in 1954, Cornelis de Nijs in 1978.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum: 2025
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Stad Antwerpen

Erfgoedobjecten

Ontwerper van

Drie villa's in nieuwe zakelijkheid

Meergezinswoning in art nouveau

Modernistisch flatgebouw

Villa Van Hoof met tuin

Woning Rens