Beschrijving

Geboren als oudste zoon in een Maastrichtse bouwmeesterfamilie was het voor Mathias Soiron (1748-1837) een logische stap om deze familietraditie voort te zetten. In zijn jeugdjaren zette hij al de eerste stappen in zijn carrière door tekenlessen te volgen bij Johannes Bijleveld (°1728). Later behaalde Soiron twee meestertitels: die van schrijnwerker en die van metselaar. Al snel haalde zijn carrière een hoog niveau en kreeg hij opdrachten van zowel adel, de gegoede burgerij, overheid als kerkelijke genootschappen. Van de normale gang van zaken – beginnen met kleine opdrachten en doorgroeien naar grote – was bij Soiron geen sprake. Hij kende dan ook geen hiërarchische volgorde binnen zijn verschillende projecten. Deze opvatting hangt nauw samen met het feit dat Soiron een totaalontwerper was. Gaande van de architectuur en interieur tot tuinaanleg, alles werd door Soiron ontworpen.

Naast nieuwbouwprojecten engageerde Soiron zich ook voor verbouwingen. Het beste voorbeeld van een dergelijke verbouwing is de herenhoeve in de Sint-Anthoniusbank in de omgeving van Maastricht. Soiron nam deze woning in 1795 over van zijn schoonvader, de vader van Sophia Elisabeth L’Herminotte en restaureerde verschillende onderdelen.

Soirons grootste verdienste is misschien wel het feit dat hij voor een doorbraak zorgde in de architectuurgeschiedenis. Hij liet immers zesentwintig albums achter – waarvan zestien bewaard – vol ontwerptekeningen, voorzien van commentaar. Die later toegevoegde commentaar was absoluut noodzakelijk voor een goede interpretatie van de ontwerpen. Deze unieke nalatenschap hielp om een beter beeld te vormen van de gang van zaken op gebied van architectuur eind achttiende, begin negentiende eeuw. De zestien overgebleven albums zijn gebundeld in elf banden en zijn onder te verdelen in twee categorieën: Schrijnwerk (twaalf albums) en metsel- en overige werken (veertien albums). De albums bevatten zowel eigen ontwerpen als tekeningen van bestaande gebouwen en ontwerpen. Deze laatste zijn op te delen in drie categorieën: ter plekke gemaakte schetsen, kopieën naar prenten of tekeningen van andere en opmetingstekeningen. Opmerkelijk bij deze ontwerpen naar bestaande gebouwen is dat Soiron zelden de naam van de architect vermeldt. De andere groep tekeningen werd samengesteld uit kopieën van nette tekeningen – het origineel was immers voor de opdrachtgever – , schetsen die als keuzevoorbeeld dienden en schetsen ter oefening. De meeste afbeeldingen zijn plattegronden, opstanden en doorsneden. Opvallend in Soirons ontwerpen is dat hij geen perspectief gebruikt. Daarvoor beheerste hij de perspectieftekeningen niet grondig genoeg. Ook zijn op de verschillende tekeningen verschillende lengtematen gehanteerd, al naargelang de plaats waar het ontwerp diende gerealiseerd te worden.

Deze albums tonen echter niet Soirons meest kwalitatieve werk. Hij stelde daarnaast ook drie portefeuilles op met waardevolle ontwerpen. De eerste bevatte de met Italiaanse inkt uitgewerkte tekeningen, gemaakt op de tekenschool van Bijleveld. De tweede portefeuille omsloot ontwerpen van mooie huizen en gebouwen op grote papierformaten. In de laatste zaten tekeningen van fortificatiewerken en van de nieuwe proeven voor het metselaarsambacht. Deze drie portefeuilles zijn echter door de jaren heen verloren gegaan.

Deze erfenis maakt Soiron bijzonder populair bij het nageslacht, maar ook tijdens zijn leven was hij een enorm gewaardeerde architect. Die waardering voor het belang dat Soiron hecht aan tekenkunst blijkt onder andere uit zijn lidmaatschap van de commissie van oppertoezicht op de tekenschool te Maastricht (opgericht in 1823).

Mathias Soiron sterft op 1 april 1834 op 86-jarige leeftijd.

Datum: 30-04-2019
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Erfgoedobjecten

Ontwerper van

Parochiekerk Sint-Medardus

Pastorie Sint-Pieters-Stoelparochie

Pastorie van de Onze-Lieve-Vrouwparochie