Architect Louis Spaak (1804-1893) was na een opleiding aan de Academie van Brussel en de Ecole des Beaux-Arts in Parijs van 1830 tot 1867 actief als provinciaal architect van Brabant. In die functie realiseerde hij tal van openbare gebouwen, waaronder verschillende kerken en gemeentehuizen, een gasthuis, een concertzaal, een zwembadontwerp, zelfs een gevangenis.
Louis Spaak was vooral actief in het Brusselse en in West-Brabant. Inmiddels zijn vele van zijn werken, onder andere het meest bekende goederenpakhuis van Brussel (1843-1847) gesloopt. Niettegenstaande bij de kerkenbouw het neogotisch idioom overwoog, werd het gros van zijn oeuvre door een neo-klassieke vormgeving beheerst. Zijn neoklassieke werken getuigen meestal van een grote soberheid, regelmaat en eenvoud. Deze karakteristieken vinden we dan ook terug in de pastorie van Opwijk.
Bijdrage over architect Louis Spaak in Poelaert en zijn tijd, tentoonstellinscat., Brussel, 1980.
Bron: Greta Paesmans, Beschermingsdossier DB002048.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Brusselsesteenweg (Overijse)
Barokke bedevaartkerk uit de 17de eeuw gelegen in het gehucht Jezus-Eik. In de 17de eeuw was het kleine gehucht nog volledig omgeven door het Zoniënwoud. Vandaag ligt het aan de grens van het woud. Tegen het koor ten zuidoosten aangebouwde rectorswoning, later pastorie. De woning vormt één geheel met de kerk sinds midden 17de eeuw. Ten noorden van de kerk voormalig, deels ommuurd, kerkhof met enkele bewaarde grafstenen.
Portaelsplein (Vilvoorde)
Excentrisch gelegen en georiënteerde pseudo-basiliek in gotische stijl, opklimmend tot de veertiende eeuw.
Kerkstraat 4 (Roosdaal)
Voormalig gemeentehuis van Borchtlombeek in neoclassicistische stijl, opgetekend op het kadaster in 1871 en gebouwd naar ontwerp van provinciaal architect Louis Spaak (1804-1893).
Koning Albertstraat 189 (Roosdaal)
Voormalig gemeentehuis met gemeenteschool van Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek, samen gebouwd in 1873 naar ontwerp van provinciaal architect Louis Spaak (1804-1893).
Strijtemplein 30 (Roosdaal)
Voormalig gemeentehuis met onderwijzerswoning van Strijtem, gebouwd in 1873 naar ontwerp van provinciaal architect Louis Spaak (1804-1893).
Brusselsesteenweg 64 (Meise)
Het classicistische gemeentehuis met bijhorende school werd kadastraal geregistreerd in 1866 als 'reconstruction totale' in eigendom van 'Meysse de gemeente' waarbij het bestaande gemeentehuis muteerde naar 'gemeente school en huys'. Het oude gemeentehuis dat op dat ogenblik werd vervangen, dateerde volgens de literatuur van omstreeks 1835.
Magdalenasteenweg 49 (Mechelen)
Rechthoekig bakstenen constructie van vijf + twee traveeën en twee bouwlagen onder schilddak, van 1869 naar ontwerp van L. Spaak.
Oude Postweg 3-5 (Beersel)
Ensemble van gemeentehuis uit 1849 en achterliggende jongensschool uit 1864-67, ontworpen door provinciaal architect Louis Spaak.
Gemeenteplein 1 (Asse)
Gemeentehuis, opgericht in de periode 1861-1864, naar ontwerp van de provinciale architect L. Spaak. Naast de lokalen voor de gemeentediensten, was er ook plaats voorzien voor het vredegerecht en een onderwijswoonst.
Beigemsesteenweg 373 (Grimbergen)
Voormalig gemeentehuis en tevens woning van de hoofdonderwijzer en school, gebouwd in 1865 naar ontwerp van provinciaal architect L. Spaak. Eclectisch breedhuis van drie traveeën en twee bouwlagen met haaks op de achtergevel een vierkant volume van één bouwlaag en drie traveeën onder een zadeldak.
Kerktorenstraat 24 (Machelen)
Opgericht in 1854 naar ontwerp van architect Louis Spaak, op het kadaster pas geregistreerd in 1859 samen met aansluitende schoolvleugel, vóór het pand staan vier 16de-eeuwse hardstenen grenspalen.
Grimbergsesteenweg 8 (Zemst)
Het gemeentehuis van Eppegem van 1865 werd gebouwd in een eenvoudige neoclassicistische stijl, eigen aan Louis Spaak die provinciale architect was in de periode 1830-1867 en verantwoordelijk voor het ontwerp. Het gebouw illustreert het voor een plattelandsgemeente gebruikelijke type gemeentehuis annex gemeenteschool.
Nieuwstraat 1 (Merchtem)
Heden drie verdiepingen hoog gebouw van baksteen, vermoedelijk eertijds witbepleisterd en daterend uit de 19de eeuw.
Aarschotsestraat 92 (Vilvoorde)
Voormalig gemeentehuis van 1863 naar ontwerp van L. Spaak, neoclassicistisch ensemble gekenmerkt door een grote soberheid, eenvoud en symmetrie, oorspronkelijk was er ook een woning voor het schoolhoofd met aansluitend een klaslokaal.
Leuvensesteenweg 196 (Zaventem)
Het complex bestaat uit een neoclassicistisch voorgebouw, eertijds gemeentehuis en onderwijzerswoning en een haaks aansluitende schoolvleugel met speelplaats ten westen, gebouwd naar een ontwerp van Louis Spaak uit 1860, uitbreidingen in 1906 en 1959-1960.
Brusselsesteenweg 551 (Asse)
Gemeentehuis in neotraditionele stijl, opgetrokken naar ontwerp van L. Spaak in 1878. Oorspronkelijk deed het gebouw ook dienst als schoolhuis.
de Villegas de Clercampstraat 85 (Grimbergen)
Voor het ontwerp werd beroep gedaan op de provinciale architect L. Spaak. Het gebouw was klaar in 1861 en bestond uit een onderwijzerswoning met achteraan een klas en de speelplaats, geregistreerd op het kadaster in 1863.
Abdijstraat 20, Kerkplein 1 (Grimbergen)
De abdij is gelegen in het centrum van Grimbergen. De grotendeels ommuurde abdijsite wordt ten zuiden begrensd door het Kerkplein en de Hogesteenweg, ten westen door de Abdijstraat, ten noorden door de Wolvertemsesteenweg en ten oosten door bebouwde percelen.
Reedijk 1 (Merchtem)
Voormalige onderwijzerswoning van de jongensschool van Merchtem, gebouwd omstreeks 1863-1864 naar ontwerp van provinciaal architect Louis Spaak.
Meusegemstraat 70 (Meise)
Neogotische kerk van 1860-1863 met ingebouwde resten van een kalkzandstenen westtoren van omstreeks 1300; omringend, gedeeltelijk omhaagd kerkhof. Ten zuidoosten van de kerk: beeld van Christus Koning in een plantsoen omgeven door een decoratief uitgewerkt ijzeren hek tussen pijlertjes van kalkzandsteen.
Sint-Amandsplein (Grimbergen)
Niet-geörienteerde driebeukige kruisbasiliek, gebouwd tussen 1869 en 1895 naar ontwerp van de Antwerpse Provinciale architect E. Gife en opgetrokken uit donkere baksteen met gebruik van contrasterende witte steen.
Kerkstraat (Overijse)
Noordoostelijk georiënteerde kerk in een sobere neogotiek, opgetrokken in de jaren 1860 naar ontwerp van architect Louis Spaak, omringend kerkhof afgesloten met een bakstenen muur.
Dorpsstraat 40 (Sint-Genesius-Rode)
Neoromaanse zaalkerk met ingebouwde toren, tussen 1777 en 1782 vergroot naar plannen van architect Laurent Benoit Dewez, tussen 1860 en 1862 naar model van architect Louis Spaak, achteraan in de kerk een Lourdesgrot van 1909 en ten zuiden van de kerk een monument voor bevrijding in 1944.
Gentsesteenweg (Asse)
Haaks op de straat ingeplante zaalkerk met neogotische en neoromaanse reminiscenties, gebouwd in 1866 naar verluidt naar ontwerp van architect L. Spaak, ter vervanging van een oudere gotische kapel.
Terhulpensesteenweg 464 (Overijse)
Eenvoudige parochiekerk met neoromaanse reminiscenties opgericht in 1865 naar ontwerp van provinciaal architect Louis Spaak met een bijhorend kerkhof dat zich uitstrekt ten noordwesten van de kerk.
Gemeenteplein 24 (Meise)
De georiënteerde longitudinale kruiskerk, waarvan de ingebouwde vroeggotische toren opklimt tot de 13de eeuw, is gelegen op een hoogte ten westen van het Gemeenteplein, waardoor het dominerende effect in de dorpskern vergroot wordt.
Just. Lipsiusplein (Overijse)
Georiënteerde decanale kruiskerk met een ingebouwde westtoren met een romaanse kern uit de 12de eeuw (?), een koor opgericht na de brand van 1489 en een gotische midden- en dwarsbeuk van na de brand in 1692. Eind 19de eeuw werd de kerk naar de toenmalige smaakinzichten in een neogotische stijl verbouwd en gerestaureerd. De kerk is gelegen op een heuvelrug ten zuiden van het hellende dorpsplein. Een hoge kalkzandstenen keermuur met een trap aan de oost- en zuidzijde sluit het voormalige kerkhof rond de kerk af ten zuiden, oosten en westen. Bovenop de keermuur staat een eenvoudige ijzeren balustrade. Ten westen is het voormalige kerkhof en de kerk te bereiken via een trap gevat tussen twee zware blauwe hardstenen pilasters met casementen, een geprofileerde dekplaat en een vaasbekroning.
Kerkplein (Zaventem)
Driebeukige, longitudinale kruiskerk in gotische stijl met romaanse onderbouw in de toren, het tot het begin van de 20ste eeuw omringende kerkhof is ingenomen door parkeerruimte.
Kapelleweg (Overijse)
Noordoostelijke georiënteerde, neoclassicistische kerk uit de eerste helft van de 19de eeuw, omgeven door een ommuurd kerkhof.
E. Eylenboschstraat (Dilbeek)
19de-eeuwse omgekeerd georiënteerde neogotische parochiekerk met een pseudo-basilicale aanleg centraal in de dorpskom gelegen met omringende parking.
Kerkplein (Gooik)
Neogotische kerk opgetrokken naar ontwerp van architect Spaak, met wijzigingen van Noyer, gedateerd 1858.
Kerktorenstraat 33 (Machelen)
Alleenstaand dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder een vooraan afgewolfd zadeldak, gecementeerde neoclassicistisch getinte straatgevel met imitatievoegen, opgericht in 1847 naar een ontwerp van architect Louis Spaak.
Kerkstraat 5 (Asse)
Dubbelhuis gelegen op de hoek met het Kerkplein. Volgens D. De Grave opgetrokken in 1845 naar ontwerp van de provinciale architect L. Spaak.
Singel 7 (Opwijk)
Neoclassicistische pastorie, gebouwd in 1847 naar ontwerp van Louis Spaak, omgeven door een nog grotendeels ommuurde tuin.
Grote Markt 1 (Halle)
Het huidige gebouw werd, na brand van het vorige stadhuis in 1595, opgetrokken in 1616 in de traditionele stijl met uitgesproken renaissance-invloeden, en in 1811 onder leiding van Werry, in 1848 door Spaak en Decurte gerestaureerd.
Singel 7 (Opwijk)
Neoclassicistische pastorie gebouwd in 1847 naar ontwerp van architect Louis Spaak met gedeeltelijk ommuurde tuin, oorspronkelijk 25 are 70 centiare, later verkleind tot 21 are.
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Spaak [online], https://id.erfgoed.net/personen/4530 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.