Inventaris
Persoon

Van den Bogaerde, Jean

ID
5088
URI
https://id.erfgoed.net/personen/5088
Geboortedatum
Geboorteplaats
Kortrijk
Sterfdatum
Plaats van overlijden
Gent (Wondelgem)
Beroep, opleiding of typering
docent, architect
Vestigingsplaats(en)
Sint-Martens-Latem, Brakelstraat 25 (1966)
Links
Jean Vanden Bogaerde - Wikipedia

Beschrijving

Jean Van den Bogaerde is een naoorlogs architect die in de tweede helft van de twintigste eeuw een modernistisch oeuvre realiseerde, voornamelijk in Oost-Vlaanderen en in het bijzonder in de regio rond Gent, en die ook een belangrijke rol speelde in het architectuuronderwijs.

Jean Van den Bogaerde (1929-2023) behaalde in 1952 het diploma architectuur en stedenbouwkunde aan het Hoger Sint-Lucasinstituut in Gent. Hij liep vanaf 1954 stage bij architect Willy Valcke in Gent en bij architect Renzo Zavanella in Milaan. Ook werd hij sterk beïnvloed door een bezoek aan Henry van de Velde in Zwitserland in 1956.

Van den Bogaerde zelf speelde een belangrijke rol in het architectuuronderwijs. Van 1955 tot 1976 doceerde hij aan Hoger Sint-Lucasinstituut in Gent en van 1972 tot 1989 was hij ook als architectuurdocent verbonden aan het Hoger Architectuurinstituut van het Rijk in Antwerpen. Hij had in de loop van zijn carrière een 25-tal stagiairs waaronder Jo Crepain (die in 1973 vooral zou gewerkt hebben aan het voorontwerp van het brandweercentrum Rodenhuize in Gent) en Ro Berteloot. Met die laatste zou hij jarenlang samenwerken. Verder werkte hij regelmatig samen met onder andere Jos Van Driessche.

Als beginnend architect nam Van den Bogaerde meermaals deel aan prijsvragen, vaak ook in samenwerking met anderen. Zo maakte hij in 1970 een niet-uitgevoerd ontwerp voor het Monument E3, samen met Jos Van Driessche en beeldend kunstenaar Victor Temmerman.

Van den Bogaerde kan getypeerd worden als een pragmatisch modernist die steeds vertrok vanuit functionaliteit en ruimtelijkheid. Hij werd beïnvloed door de principes van Le Corbusier (met name zoals hij die toepaste in het klooster La Tourette in Eveux) en door Mies Van der Rohes eerlijk gebruik van materialen zoals beton en glas en het werken met skeletconstructie. Zijn werk vertoont ook een grote verwantschap met het werk van Frank Lloyd Wright (overkragende daken, horizontalisme, open plan, natuurlijke materialen, landschappelijke inbedding) maar dit is mogelijk te verklaren door eenzelfde inspiratiebron, met name de traditionele Japanse architectuur. Die Japanse invloed vertaalt zich in principes zoals een streven naar eenvoud en zuiverheid, precisie en spaarzaamheid, een wisselwerking tussen architectuur en natuur, het eerlijk toepassen van materialen, het creëren van een ruimtegevoel op een minimale oppervlakte, en de functionele flexibiliteit van de ruimte. Daarnaast zijn er ook meer concrete Japanse invloeden – zeker in zijn latere oeuvre – zoals het gebruik van hout en houtconstructies, lichte niet dragende scheidingswanden, schuifdeuren, bovenlichten, dakoverkragingen en waterafvoer (via ketting), de vierkantige rasterverdeling in de ramen, soms ingevuld met melkglas om een zachte lichtinval te bekomen.

Van den Bogaerde realiseerde tussen 1955 en 2000 een 60-tal bouwwerken, waarvan ongeveer de helft woningen, een aantal verbouwingen en restauraties, sociale woningen, enkele kerkgebouwen, industriële gebouwen en monumenten. Drie kerkgebouwen die hij realiseerde samen met Jos Van Driessche zijn:

Ook met Jos Van Driessche, en met Herman De Witte realiseerde hij het Museum van Deinze en de Leiestreek in Deinze (1967/1980-1982). Een voorbeeld van zijn inventieve omgang met onroerend erfgoed is de restauratie, herbestemming, uitbreiding en herinrichting van het Toreken aan de Vrijdagmarkt in Gent (1970-1983), in samenwerking met Ro Berteloot.

Wat woningbouw betreft, is zijn allereerste realisatie de Woning Vanhove in Sint-Denijs-Westrem (1955). Een andere vroege woning is de Woning Hoste in Gent (1962). De meest representatieve woningen van Van den Bogaerde op basis van het onderzoek van Alix Reyntjens (2000) zijn:

  • Woning Poelman aan de Stenenbrug 15 in Lokeren (Eksaarde) (1961), een minimale, modernistische bungalow in modulebouw en houtskelet. Dit is een aangepaste versie van zijn met de eerste prijs bekroonde ontwerp van de Europese Woning. Ook kreeg hij hiervoor de Prijs Univerbel, de Prijs van het Hout en in 1961 de eerste vermelding in de Prijs Van de Ven;
  • de als monument beschermde eigen woning van Van den Bogaerde in Sint-Martens-Latem (1966) ;
  • Woning Dessomviele aan de Oude Vierschaarstraat 37 in Sint-Martens-Latem (Deurle) (1973-1974) omwille van de typische aanpak van Van den Bogaerde in die periode;
  • Woning Vergote in Gent (1985-1986) omwille van de creatieve, stedenbouwkundige inplanting;
  • Villa Haeck aan de Albert Servaesdreef 8 in Sint-Martens-Latem (1987) omwille van de streng doorgevoerde symmetrie;
  • Woning Mollet aan de Kouterbaan 34 in Sint-Martens-Latem (1987-88) omwille van de opvallende maar rationele vormgeving.

Andere gedocumenteerde eengezinswoningen in Vlaanderen zijn:

Vanuit zijn fascinatie voor de minimumwoning, realiseerde Van den Bogaerde ook enkele projecten met meer compacte meergezinswoningbouw:

Van den Bogaerde schonk zijn archief met talrijke ontwerpplannen aan het Sint-Lucasarchief in Brussel.

  • BEKAERT G., BRAEM R. en VAN LOOIJ L.T. 1989: Jean Van den Bogaerde, architectuur 1955-1989, Tielt.
  • BEKAERT G. en STRAUVEN F. 1971: Bouwen in België 1945-1970, Brussel, 356-357.
  • DUBOIS M. 2003: Van den Bogaerde, Jean, in: VAN LOO A. (ed.), Repertorium van de architectuur in België van 1830 tot heden, Antwerpen, 550-551.
  • REYNTJENS A. 2000: Jean Van den Bogaerde: leven en werk, onuitgegeven thesis, Universiteit Gent.

Auteurs: Vandeweghe, Evert
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Bekijk alle teksten

Erfgoedobjecten

Ontwerper van

Architectenwoning Jean Van den Bogaerde

Brakelstraat 25 (Sint-Martens-Latem)
Jean Van den Bogaerde doceerde aan verschillende instellingen, won diverse prijzen met zijn ontwerpen en nam deel aan tal van architectuurwedstrijden. Hij ontwierp in 1965 zijn eigen woning met een open plan, een eenvoudige rechthoekige plattegrond met symmetrische indeling en een grote flexibiliteit in het gebruik van de ruimten door het gebruik van verplaatsbare of beweegbare panelen.

Brandweercentrum Rodenhuize

Rodenhuizekaai 1 (Gent)
Op 9 mei 1987 nam de stedelijke brandweerdienst het nieuwe gebouwencomplex Rodenhuize in gebruik, gelegen in het industriegebied van Gent, vlakbij de Moervaart. Ontwerper was architect Jean Van den Bogaerde die al in 1973 een eerste voorontwerp maakte.

Het Toreken

Vrijdagmarkt 36 (Gent)
Het Toreken werd tijdens het derde kwart van de 15de eeuw gebouwd als gildenhuis van de huidenvetters of leerlooiers. Van 1980 tot 1983 werd het gerestaureerd en uitgebreid naar ontwerp van Jean Van den Bogaerde, met medewerking van onder andere Romain Berteloot.

Kerk en klooster der ongeschoeide karmelieten of discalsen

Burgstraat 46 (Gent)
De orde der geschoeide karmelieten kocht in 1651 een deel aan van het voormalige Prinsenhof, het zogenaamde Leeuwenhof. In de noordoosthoek van de huidige tuin staat nog een 15de-eeuws bakstenen gebouw dat een restant is van het Leeuwenhof, circa 1440 gebouwd in de tuin van het Prinsenhof. In 1657, schenking van een stuk grond ten noordwesten van de tuin door aartshertog Leopold van Oostenrijk voor het bouwen van een kluis met kapel, gewijd aan de Heilige Leopoldus. De oudste kloostergebouwen dateren van de tweede helft 17de eeuw: de west- en zuidvleugel van 1668, vanaf 1687 uitgebreid met de noordvleugel. De kloostergebouwen zijn gegroepeerd rondom een vierkante kloostergang en toegankelijk via een barok poortje. De huidige barokke kerk werd gebouwd vanaf 1703 naar ontwerp van broeder Leonardus van Langenhove.

Modernistisch appartementsgebouw

Doornakkerstraat 25-29 (Gent)
Appartementsgebouw uit het midden van de jaren zestig naar een ontwerp van Jean Van den Bogaerde met toepassing van modernistische principes zoals dat van de minimumwoning, het open plan en de doorzonning.

Parochiekerk Heilige Bernadette

Sint-Bernadettestraat 7 (Mortsel)
Moderne kerk opgetrokken in beton en baksteen, van 1966 naar ontwerp van Jean Van den Bogaerde en Jan Van Driessche.

Parochiekerk Heilige Familie

Petrus Van der Jeugdlaan (Hamme)
Strakke constructie in baksteen- en betonbouw met verspringende platte daken, naar ontwerp van de architecten Jean Van den Bogaerde, Jos Van Driessche en Lucien Van Kerckhove. Op 02.12.1972 werd de nieuwe parochiekerk ingewijd.

Parochiekerk Sint-Martinus

Dorp (Sint-Martens-Latem)
Gelegen in een ommuurd kerkhof ten oosten van het dorpspleintje in de nabijheid van de Leie. Oudste vermelding in 1121. Vermoedelijk was het een kleine basilicale kerk met achthoekige kruisingstoren en koor, opgetrokken uit Doornikse kalksteen in onregelmatig verband waarvan duidelijk sporen bewaard zijn. Beschadigd tijdens de godsdiensttroebelen van de 16de eeuw en belangrijke verbouwingen en herstellingen in het tweede kwart van de 17de eeuw; vergrotingswerken in 1771-1772.

Tweewoonst van 1966, ontworpen door Jean Van den Bogaerde

Sint Michielsdreef 18-20 (Kraainem)
Vrijstaande tweewoonst, uitgewerkt in spiegelbeeldschema en gelegen in kleine omringende tuin, daterend van 1966 en ontworpen door Jean Van den Bogaerde.

Villa Coigné

Putstraat 11 (Gent)
Modernistische villa onder platte daken volgens een bouwaanvraag van 1961 ontworpen door architect Jean Van den Bogaerde in opdracht van ingenieur Ivan Coigné. De woning werd gerealiseerd door aannemer A. Baert.

Villa Heymans

Nachtegaalstraat 29 (Gent)
De Villa Heymans werd begin jaren 1980 opgetrokken naar ontwerp van architect Jean Van den Bogaerde, met medewerking van Romain Berteloot.

Woning Hoste

Achterleie 29 (Gent)
Modernistische bel-etagewoning van 1962 en één van de eerste gerealiseerde ontwerpen van architect Jean Van den Bogaerde.

Woning Robin

Jozef de Graevestraat 2 (Gent)
Experimenteel aandoende bungalow naar ontwerp van architect Jean Van den Bogaerde, gelegen in een ruime tuin, volgens bouwaanvraag van januari 1975. Volledig symmetrisch uitgewerkt ontwerp in houtskeletbouw van één bouwlaag op een lage, opengewerkte sokkel in baksteen, die vooraan en aan de zijkanten tot terras wordt doorgetrokken. Het vrij complex samengestelde, overkragende schilddak, is op de hoeken voorzien van uitstekende balken die dienst doen als waterspuwers.

Woning Vanhove

Rogier van der Weydenlaan 1 (Gent)
Vrijstaande woning ontworpen door architect Jean Van den Bogaerde volgens een bouwaanvraag van 1955 in opdracht van Marcel Vanhove. Woning Vanhove is één van de vroegste realisaties van architect Van den Bogaerde, desalniettemin getuigt de woning reeds van een voor die tijd vernieuwende vormgeving als een sobere voorloper van de expo-stijl.

Woning Vergote

Pacificatielaan 97 (Gent)
In 1985 ontwierp architect Jean Van den Bogaerde een woning in opdracht van het echtpaar Jozef Vergote - De Sutter. Het hoofdvolume van deze halfopen woning heeft een lessenaarsdak waarvan de schuine lijn verdergezet wordt in de terrasmuur langs de straat. Het parement bestaat uit witgeschilderde baksteen op een plint van blauwe hardsteen.


Thema's

Ontwerper van

Lucien Matthyslaan

Sociale woonwijk Groenerf

Sociale woonwijk van Jean Van den Bogaerde

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Van den Bogaerde [online], https://id.erfgoed.net/personen/5088 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.