Persoon

Van der Meersch, Philippus

ID
5159
URI
https://id.erfgoed.net/personen/5159

Beschrijving

Philippus Xaverius Vander Meersch werd geboren te Oudenaarde op 15 juni 1749 als zoon van Joseph van der Meersch en Johanna Van den Hende. De familie Van der Meersch is reeds bekend in Oudenaarde vanaf het einde van de 15de eeuw. Veel van Philippus' voorvaderen bekleedden belangrijke functies in de stad.

Philippus Vander Meersch was behalve kunstschilder en architect ook azijnstoker, koopman in ijzer en in lijnwaad, bierbrouwer en grondeigenaar. Tevens was hij schepen en stadsbouwmeester in Oudenaarde. Vander Meersch volgde eerst privéles schilderkunst in Oudenaarde. Daarna volgde hij in Antwerpen les aan de Academie voor Schilderkunst en aan het Anatomisch Amfitheater. In het atelier van Antheunissen ontwikkelde hij een voorkeur voor landschapschilderkunst, waarin hij zich vooral toelegde op het schilderen van koeien en schapen. Hij schilderde ook een zicht op Oudenaarde naar een plan van Vauban. De kerk van Etikhove bewaart twee religieuze werken van Vander Meersch: "Het scheepje van Sint-Pieter" en "De ladder van Jacob". De landschapsschilder Balthasar-Paul Ommeganck was één van Vander Meersch' leerlingen. In 1769 trok Vander Meersch naar Parijs waar hij les volgde aan de Academie van Sint-Lucas. Hier ontwikkelde hij al snel een interesse in architectuur. Hij volgde vervolgens lessen aan de Koninklijke Academie voor Architectuur en aan de Ecole des Arts, de architectuurschool van Jacques-François Blondel (1705-1774), de belangrijkste Franse architectuurpedagoog van zijn generatie. Via zijn onderwijs en publicaties oefende Blondel een bepalende invloed uit op de stedelijke architectuur van de late 18de eeuw in de Zuidelijke Nederlanden. De vernieuwing in de architectuur van die tijd werd met name bepaald door een nieuw medium: het academieonderwijs.

Het initiatief tot oprichting van een academie ging meestal uit van een privé-persoon, vaak een kunstenaar met buitenlandse vorming. Zo ondergingen veel architecten in de Zuidelijke Nederlanden een Franse vorming waardoor de Franse invloed zich op architecturaal vlak kon doen gelden in de Zuidelijke Nederlanden. Dit was ook het geval bij Vander Meersch. Toen hij in 1773 uit Parijs terugkeerde in Oudenaarde richtte hij samen met jeugdvriend Anthone Van den Hende een gratis school op voor tekenkunst en architectuur. In 1776 vaardigde keizerin Maria Theresia een octrooi uit waarbij ze de Oudenaardse academie onder haar bescherming nam en benoemde tot 'Koninklijke Academie van Tekenkunst, Schilderkunst en Architectuur'. Dit gold als een symbolische bijdrage door de centrale regering, een veel voorkomend fenomeen in de Zuidelijke Nederlanden in die periode.

Philippus Vander Meersch bouwde talrijke huizen in Oudenaarde of voorzag bestaande panden van een nieuwe classicistische gevel. Vander Meersch kan worden beschouwd als de belangrijkste classicistische architect van Oudenaarde. Hij ontwierp ook het hoofdaltaar van de Sint-Walburgakerk en de Pierlepyn fontein op de Louise-Mariekaai (vernieuwd in 1852). Vander Meersch woonde met zijn familie in het 'huis De Craye' op de Markt (nr. 26).

Philippus Vander Meersch trouwde op 8 januari 1788 met Coleta de Bare (1762-1820). Zoon Désiré-Joseph was geneesheer, lokale kunstkenner en vooral een literair historicus, filoloog, bibliograaf en genealoog. Zoon August volgde zijn vader op als architect en bouwde de protestantse tempel en het gerechtshof in Oudenaarde (beide vernield in de Eerste Wereldoorlog).

Philippus Vander Meersch stierf op 21 november 1819 en was de voorloper in vrouwelijke lijn van de bekende Oudenaardse notarissenfamilie Van der Meersch.

Bibliografie

VAN DER MEERSCH D.-J. 1845: Notice sur Gaspar Heuvinck, Jean, Snellinck, Simon de Paepe, Belgische schilders, gevolgd door een woord over de eerste stichters van de Tekenacademie etc. van Oudenaarde in 1773, in: Messager des sciences historiques de la Belgique, 1-31.

VAN CAUWENBERGE E. 1884: Panthéon Audenardais. rapports présentés par Édouard Van Cauwenberghe au Conseil communal d'Audenarde sur les hommes qui ont illustré cette ville, Oudenaarde.

VANDER MEERSCH-LANTMEETERS E. 2001: Kunstenaarsfamilies van Oudenaarde, Oudenaarde.

VANDER MEERSCH-LANTMEETERS E. 1973: Uit de geschiedenis van het geslacht Vandermeersch te Oudenaarde, Oudenaarde

VAN DE VIJVER D. 2003: Ingenieurs en architecten op de drempel van een nieuwe tijd (1750-1830), Leuven.

VANDEWEGHE E. 2011: De groeiende aandacht voor het historische stadsbeeld van Oudenaarde in een tijdperk van modernisering, Handelingen van de Geschied- en Oudheidkundige Kring van Oudenaarde XLVIII, 6-53 (10-15).

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Erfgoedobjecten

Ontwerper van

Begraafplaats

Groenstraat (Oudenaarde)
Oorspronkelijk ommuurde rechthoekige begraafplaats in de Dijkstraat, in 1902 uitgebreid tot de Groenstraat en aldaar afgesloten door bakstenen muur met getoogde blindnissen. Toegangen in Dijkstraat en Groenstraat bestaande uit ijzeren hekken tussen bakstenen pijlers, in Groenstraat met bolbekroning, van 1905. Opvallend grafmonument van de familie Raepsaet-Saby door J.B. Moen in rotswerk met een fraaie ijzeren deur in het perspectief van een rode beukendreef. Tegen de noordelijke muur, neogotische grafkapel.


Café 't Klein Kortrijk

Bourgondiëstraat 10 (Oudenaarde)
Café met bepleisterde en geschilderde lijstgevel van drie traveeën en drie bouwlagen onder zadeldak, uit de eerste helft van de 19de eeuw met oudere kern. Gevel opgetrokken naar ontwerp van architect Ph. Van der Meersch in 1825.


Huis De Craeye

Markt 26 (Oudenaarde)
Huis De Craeye, voorheen brouwerij, reeds vermeld in de 15de eeuw. Diephuis van drie traveeën en drie bouwlagen onder schilddak, en oude kern, met bepleisterde en geschilderde lijstgevel in empirestijl uit begin 19de eeuw. Kelder vermoedelijk uit de 13de eeuw; tweebeukige ruimte onder kruisribgewelven gedragen door hardstenen zuiltjes met knopkapiteel.


Huis De Gulden Mortier

Markt 22 (Oudenaarde)
Huis De Gulden Mortier, gekend midden 15de eeuw. Tijdens de Franse overheersing bewoond door dokter Van Cauwenberghe die het huis naar ontwerp van architect Ph. Van der Meersch liet verbouwen. Diephuis van drie traveeën en drie bouwlagen onder schilddak; oude onderkelderde verankerde kern met twee bouwlagen en voorpuntgevel.


Koninklijke Academie voor Teken-, Schilder- en Bouwkunst

Markt 35 (Oudenaarde)
Classicistisch gebouw opgericht in 1780-83 naar ontwerp van architecten Ph. Van der Meersch en A. Van den Hende, oprichters van de academie in 1773. Onder leiding van architect M. Stoop herinrichting als stadsbibliotheek met toevoeging van een kelder- en zolderverdieping van 1988 tot 1993. Voorgevel van drie traveeën volledig opgetrokken uit hardsteen van Feluy, met centrale rondboogpoort in gebosseerde onderbouw. Bovenbouw geaccentueerd door zijrisalieten met zuilen in kolossale Korinthische orde.


Landhuis en blekerij met dienstgebouwen en park

Meerspoort 6-10 (Oudenaarde)
Nummer 6: verankerd, bakstenen dubbelhuis van zes traveeën en twee bouwlagen onder schilddak, opgericht door de stad onder leiding van de bouwmeesters A. Van den Hende en Ph. Van der Meersch in 1778, binnen een vierkante omgrachting; herhaaldelijk aangepast in de 19de en begin 20ste eeuw. Ten oosten, in L-vorm aangebouwde dienstgebouwen en garage in regionalistische stijl uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. Nummer 8-10. Voormalige linnenblekerij, later ook wasserij, opgericht in de jaren 1860 en uitgebreid circa 1900 zie opschrift in boogveld. Sinds het eerste kwart van de 20ste eeuw twee woningen met achteraan behouden zeer lang blekerijgebouw onder pannen zadeldak. Achterliggend park uit het interbellum.


Neerhof van Torreken te Walle

Wallestraat 16 (Oudenaarde)
Voormalig neerhof van het zogenaamd "Torreken te Walle", ten noorden palend aan voornoemd omgracht kasteeltje.



Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Van der Meersch [online], https://id.erfgoed.net/personen/5159 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.