Beschrijving

Victor Gaston Martiny werd opgeleid tot architect aan de Brusselse academie in het atelier van Henri Lacoste, waar hij afstudeerde in 1937. Hij ontwikkelde er een voorliefde voor de architectuur van het oude Egypte en de middeleeuwen. Door de inactiviteit van zijn werkzaamheden tijdens de oorlog schreef hij zich vanaf 1940 in aan het Institut supérieur d'histoire de l'art en d'archéologie van de Université Libre de Bruxelles (ULB). In 1946 studeerde hij er af. Hij associeerde zich met Roger Drager en ze specialiseerden zich in oorlogsschade. Tussen 1947 en 1953 werkte hij als bestuurssecretaris bij het Ministerie van Openbare werken en vanaf 1953 tot 1980 als architect-urbanist bij de provincie Brabant. Vanaf 1956 zou hij er hoofdarchitect-directeur van de Technische Dienst der Gebouwen worden. In 1950 had hij aan het Institut d'Urbanisme van de ULB ook het diploma van stedenbouwkundige behaald. Hij speelde een belangrijke rol in het architectuuronderwijs, waarin hij zijn interesse voor architectuur, stedenbouw en architectuur kon combineren. Tussen 1949 en 1973 doceerde hij stedenbouw aan het Institut supérieur d'études sociales de l'Etat, van 1955 tot 1977 architectuurgeschiedenis aan de Brusselse academie en van 1963 tot 1976 stadsontwikkeling aan La Cambre. Daarnaast gaf hij verschillende cursussen aan de ULB, waaronder stadswikkeling aan het Institut de l'Urbanisme tussen 1956 en 1984. Van dit instituut was hij ook directeur van 1972 tot 1984 en werd het hernoemd tot Institut d'Urbanisme et d'Aménagement du territoire.

Zijn architecturaal oeuvre doorliep een evolutie van de typische regionale stijl van eind jaren 1930 tot de internationale stijl van de jaren 1960. In 1937 nam hij deel aan een ontwerpwedstrijd van de Société Centrale des Architectes en verbouwde meerdere dorpswoningen in jachtpaviljoenen in Gendron-Celles. In de periode na de Tweede Wereldoorlog ontwierp hij verschillende traditionele woningen in het Brusselse en verbouwde ook industriële gebouwen. Als architect van de provincie Brabant bouwde hij meerdere schoolcomplexen in internationale stijl met vliesgevels, zoals de tuinbouwscholen van Anderlecht (1957-60) en Leuven (1974, hoek Mechelsevest en Wijnpersstraat, heden verbouwd) en de beroepsschool voor meisjes in Waver (1965). In 1961 ontwierp hij in opdracht van de provincie het Museum Van Humbeeck-Piron in Leuven. Hij had veel aandacht voor de relatie tussen het gebouw en zijn omgeving, zoals het Paviljoen van Brabant en de voormalige kinderbewaarplaats Parc d’Enfants Reine Astrid van Expo 58 (later bedoeld als pedagogisch centrum). Hij ontwierp ook het monument voor Leopold I in De Panne (1958), waarvan het beeld vervaardigd werd door René Cliquet.

Martiny speelde ook een belangrijke rol in de Brusselse monumentenzorg tijdens de tweede helft van de 20ste eeuw. Hij voerde verschillende restauraties uit, bijvoorbeeld van het exterieur van de Brusselse kerk Sint-Jan-Baptist ten Begijnhof naar zijn plannen van 1952-53, de Tour Simone in Nijvel en de Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele. Vanaf 1955 was hij corresponderend lid van de Brusselse Koninklijke Commissie van Monumenten en Landschappen; vanaf 1961 effectief lid en vanaf 1989 tot 1995 voorzitter. Vanuit zijn opleiding in zowel architectuur als archeologie, had hij een grote aandacht voor de authenticiteit van het monument en was hij sterk gekant tegen pastiches. Hij verdedigde ook de integratie van eigentijdse architectuur in historische stadscentra. Zo zette hij zich in voor de bescherming van het oeuvre van Le Corbusier en het behoud van het Volkshuis van Victor Horta in Brussel.

Hij was lid van talrijke verenigingen. Hij was onder meer voorzitter van de Société Centrale d’Architecture de Belgique (SCAB), lid van de Academie Royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique, lid en later vicevoorzitter van de Académie Royale d’Archéologie de Belgique en buitenlands lid van de Académie d’Architecture de Paris. Martiny was Grootmeester van de vrijmetselaarsloge Groot Oosten. Omstreeks 1980 richtte hij de Jeunesses du Patrimoine Architectural (J.P.A.) op met als doel jongeren te sensibiliseren voor het behoud en de restauratie van het architecturaal patrimonium en hen leren omgaan met gereedschap. De vereniging voerde tientallen restauraties uit.

Als architectuurhistoricus publiceerde Martiny verschillende monografieën over gebouwen en architecten, restauratie en monumentenzorg, maar ook over het onderwijs.

Auteurs: Verhelst, Julie
Datum: 2024
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Erfgoedobjecten

Ontwerper van

Provinciaal Centrum Van Humbeeck-Piron