Duitse bunker

Tekst van Duitse bunker (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301067)

Halfondergrondse betonnen militaire post in een akker ten noorden van de Antwerpse Heirweg, ten noordoosten van huisnummer 16.

Historische beschrijving

Deze bunker is opgericht als onderdeel van de 'Hollandstellung', een verdedigingsstelling die de Duitse bezetter vanaf 1916 langs de Nederlandse grens liet aanleggen uit vrees voor een geallieerde aanval vanuit het neutrale Nederland. Tussen de zee en Strobrugge (Maldegem) werd deze linie aangelegd door het 'Marinekorps Flandern'. Vanaf Strobrugge tot aan de aansluiting met de 'Stellung Antwerpen' in Vrasene werd de linie uitgebouwd door de Duitse landmacht.

De 'Hollandstellung' was het sterkst uitgebouwd tussen Strobrugge en het Kanaal Gent-Terneuzen. Vanaf Strobrugge splitste de 'Hollandstellung' in een 'Vorstellung' langs het Leopoldkanaal, een 'vorgeschobene Linie' met de zogenaamde voorpostenbunkers en tenslotte de 'Hauptkampflinie' of 'Haupt Hollandstellung'. Tussen de voorpostenlijn en hoofdverdedigingslijn was er een dubbele prikkeldraadversperring aangelegd.

Deze bunker maakte deel uit van de hoofdverdedigingsstelling, die anderhalf à twee kilometer achter de voorpostenlijn was uitgebouwd. Deze stelling liep iets ten zuiden van Balgerhoeke, langs de voormalige spoorlijn 58 ten westen van Eeklo richting Oostveldstraat en Antwerpse Heirweg tot Heide ten zuiden van Lembeke en Oosteeklo, via Tervenen tot Kluizen en Doornzele bij het Kanaal Gent-Terneuzen.

De hoofdverdedigingslijn tussen Strobrugge en het Kanaal Gent-Terneuzen kent een grote densiteit aan bunkers, in bepaalde zones op nauwelijks enkele tientallen meters van elkaar gepositioneerd. Zo werden er in 1921 in Lembeke 41 Duitse bunkers geregistreerd. In 2015 zijn er slechts 17 bunkers teruggevonden.

De bunkers wisselen af qua typologie. Ze zijn duidelijk opgetrokken aan de hand van bepaalde standaardontwerpen, maar kunnen niettemin variëren in hun uitvoering. De landmacht maakte gebruik van geprefabriceerde betonstenen die, verankerd met ijzers, dienden als gietkoffer waartussen beton gestort werd. Het plafond is meestal gegoten op ijzeren profielen waartussen houten planken waren aangebracht. Bij deze bunker is het plafond echter opgetrokken aan de hand van betonstenen, tussen ijzeren profielen. Naar verluidt paalden er links en rechts van deze bunker borstweringen aan, die naderhand afgebroken zijn.

Beschrijving

Betonnen militaire constructie met rechthoekig grondplan van 8,1 op 6,5 meter, opgetrokken uit betonstenen. Ook het plafond is opgebouwd aan de hand van betonstenen, die tussen stalen profielen zijn aangebracht. Op het dak is grasbegroeiing aangebracht, terwijl de dakranden gecementeerd zijn. Tussen de twee toegangen aan zuidelijke zijde zijn de restanten van een betonnen trap te zien evenals een betonnen luifel versterkt met stalen profielen komende uit de bunker.

De twee toegangen van 0,8 meter breedte vormen de uiteinden van een geknikte gang, die op zijn beurt toegang verschaft tot een binnenruimte van 5,1 op 2,5 meter. In de binnenmuur tegenover de twee deuropeningen zit telkens een kleine opening. Bij de deuropeningen zijn ijzeren deurelementen bewaard. In de gang zijn ijzeren haken bewaard. In het plafond zit een vierkante opening van 0,4 meter breed. Op enkele betonstenen is een zwart nummer zichtbaar.

  • Stadsarchief Eeklo, Fonds Georges Spittael, GS6, WOI Hollandstellung, doos 22 & 23 Lembeke.
  • LIPPENS O. 1986: Bunkers uit de Eerste Wereldoorlog te Lembeke, voorlopig werkdocument.
  • SAKKERS H., DEN HOLLANDER J. & MURK R. 2011: De Hollandstellung. Van Knokke tot Antwerpen. Stille getuige van de Eerste Wereldoorlog, s.l.

Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Decoodt H. 2015: Duitse bunker [online], https://id.erfgoed.net/teksten/176086 (geraadpleegd op ).