Cijnshof De Clee

Tekst van Cijnshof De Klee (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/31993)

De huidige hoeve werd gebouwd op de plaats van het cijnshof De Clee, op de Ferrariskaart (1771-77) aangeduid als een U-vormig complex met vermelding Cense den Klein. In het huidige gebouw bleven een aantal elementen uit de 17de eeuw bewaard. Het was een hoeve van de abdij van Herkenrode. Waarschijnlijk wordt na de confiscatie van de abdijgoederen in de Franse periode een gedeelte van de hoeve als herenhuis ingericht. Midden 19de eeuw is het geheel immers uitgegroeid tot een semi-gesloten geheel, en staat in de Atlas van de Buurtwegen (1844) aangeduid als Château La Clée. In haar huidige, gesloten vorm dateert de hoeve uit de tweede helft 19de eeuw. Voor de bouw werd gebruikt gemaakt van elementen uit het bouwvallige Hof van Herkenrode, lager in de straat gelegen. Naar verluidt werden restauraties uitgevoerd na de brand in 1933, die vooral het kasteel teisterde.

Van de oude kern rest alleen het woonhuis van het oude kasteel, aan de noordoostzijde van het erf. De kern klimt op tot de 17de eeuw, zie muurankers en hergebruikt kalkstenen materiaal. Het werd grondig aangepast midden 19de eeuw. Voorgevel naar het noordoosten (parkzijde). Dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak. Gecementeerd en beschilderd bakstenen gebouw op een hardstenen plint. Middenrisaliet, voorzien van gecementeerde hoekpilasters. Ordonnantie uit midden 19de eeuw: rechthoekige, beluikte vensters met hardstenen latei en lekdrempel en een rechthoekige vleugeldeur in een hardstenen omlijsting. Links van dit gedeelte, en er gedeeltelijk in geïntegreerd, een vierkante, bakstenen toren onder tentdak (leien), voorzien van een hardstenen gevelsteen met wapenschild en een overhoekse muizentandfries onder de kroonlijst.

De huidige hoeve is gesloten, de bakstenen gebouwen gegroepeerd rondom een rechthoekig, gekasseid erf met centrale mestvaalt. Het geheel dateert uit tweede helft 19de eeuw, doch materialen en elementen van de grote abdijhoeve van Herkenrode werden hergebruikt.

Poortgebouw aan straatzijde, onder schilddak (kunstleien). De poort is hergebruikt: 18de-eeuwse korfboogpoort in een rechthoekige, kalkstenen omlijsting met schijnvoegen en entablement. Op de sluitsteen, wapenschild en opschrift ANNO/1710; de wapens zijn waarschijnlijk die van de nazaten van de familie Pauli-Stravius, die gedurende meer dan een eeuw het Hof van Herkenrode uitbaatten. Gevelsteen op het entablement met wapenschild van abdis Barbara van Hinnisdael en de datering 1650. De flankerende gebouwen onder schilddaken (leien) zijn stallen, waarschijnlijk de voormalige paardenstallen. Aan straatzijde zijn ze voorzien van rechthoekige, hardstenen asemgaten; links een kalkstenen gevelsteen met wapenschild van abdis Barbe de Rivière d'Arschot, de datering 1734 en het devies VIRTUS CORONAT OPUS; rechts een tweede gevelsteen met wapen van abdis Claudia de Merode, de datering 1682 en het devies REM DEO. Aan erfzijde, in elk gedeelte een rechthoekige deur in een omlijsting van hergebruikt, kalkstenen materiaal en erboven een laadvenster, bereikbaar via een trap; getoogde bakstenen vensters.

Pachterwoning met aansluitende stal ten noordoosten van het erf, aansluitend bij het kasteel; de achtergevel van laatstgenoemde vertoont een 17de-eeuwse plint van silex; rechthoekige muuropeningen, waarvan de benedenvensters voorheen kruiskozijnen waren, zie kalkstenen lateien, ontlastingsboog (17de eeuw); het benedengedeelte van de deuromlijsting is waarschijnlijk oorspronkelijk (17de eeuw). De pachterwoning is voorzien van de jaarankers 1709. Rechthoekige muuropeningen met omlijsting van hergebruikt, kalkstenen materiaal. Houten kroonlijst op lange, houten consoles. Ertegenover, aan de zuidwestelijke zijde van het erf, de stalvleugel met duidelijke bouwnaad naast de vier rechtse traveeën. Zadeldak (Vlaamse pannen). Vijf rechthoekige deuren, waarvan vier in een hardstenen omlijsting. Rechthoekige vensters en laadvensters in een hardstenen omlijsting. Achteraan het erf, ten zuidwesten, de dubbele dwarsschuur. Zadeldak (Vlaamse pannen). Twee korfboogpoorten, de linkse in een hardstenen omlijsting met negblokken, de rechtse met hardstenen aanzet, de rest van baksteen. Ertussen een kleine rondboogpoort in bakstenen omlijsting. Twee rechthoekige vensters in hardstenen omlijsting. De rechterzijgevel is voorzien van aandak en vlechtingen. Recentere dienstgebouwen rechts, buiten het erf.

  • BLEUS J., Een wandeling door Kuttekoven, Borgloon, 1996, pagina's 18-31.

Bron: PAUWELS D. & SCHLUSMANS F. met medewerking van MUYLDERMANS E. & ROMBOUTS J. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Schlusmans F. 1999: Cijnshof De Clee [online], https://id.erfgoed.net/teksten/31993 (geraadpleegd op ).