Duitse bunker Scott Post

Tekst van Duitse bunker Scott Post (https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/213447)

In het Polygoonbos zijn vandaag de dag nog drie vrij intacte betonnen militaire posten terug te vinden, naast restanten van verschillende andere betonnen verdedigingsconstructies. De twee Nieuw-Zeelandse constructies liggen midden in het bos, op zo’n 200 meter ten zuidwesten van het New Zealand Memorial to the missing op Buttes New British Cemetery. De Duitse bunker Scott Post ligt op ongeveer 300 meter ten zuidwesten van dit Nieuw-Zeelands gedenkteken, dichter tegen de hoofdas van het bos. Het Polygoonbos zelf is na de oorlog genivelleerd. De constructies kunnen bereikt worden via de Lange Dreve.

Historische beschrijving

Het Polygoonbos herbergt vóór de oorlog een militair oefenterrein met een butte of doel: een kunstmatige heuvel om op het einde van een schietstand kogels op te vangen. In het bos is eveneens een renbaan aanwezig.

Polygon Wood of Polygon Wald ligt iets hoger dan de Reutelvallei. Het bos kan de strijdende partijen tijdens de eerste oorlogsmaanden nog wat beschutting bieden, maar tegen 1917 is het volledig aan flarden geschoten. Voor de geallieerden is het bezit van het bos strategisch belangrijk om de meer oostwaarts gelegen frontlijn te kunnen behouden. Om het bos wordt heel zwaar gevochten en het zou meerdere malen van bezetter wisselen.

Tijdens de Eerste Slag bij Ieper kunnen de Britse en Franse eenheden bij het Polygoonbos zich maar met veel moeite handhaven tegen de Duitse aanvallen, maar het bos blijft in handen van de geallieerden. Eind november 1914 worden de Britten afgelost door het 16de Franse legerkorps (Grosetti). De Duitse frontlijn loopt net ten oosten en zuiden van het bos. Begin april 1915 worden de meeste Franse eenheden vervangen door Canadese en Britse troepen.

Tijdens de Tweede Slag bij Ieper zien de Britse troepen zich genoodzaakt zich terug te trekken op de lijn Wieltje-Frezenberg-Bellewaarde. De Duitsers gaan na de Tweede Slag over tot de aanleg van heuse verdedigingsstellingen. De Wilhelmstellung snijdt de westelijke rand van het Polygoonbos aan, de Flandern I Stellung loopt net ten oosten van het bos. De Westhoek-Riegel verbindt beide stellingen in oost-westelijke richting en doorkruist het noordoostelijke topje van het bos.

In het bos verschijnt heel wat militaire infrastructuur, waaronder luchtafweergeschut, een pionierspark, barakken voor slaap- en kookgelegenheid, een Duitse militaire begraafplaats Kriegerfriedhof Am Polygonenwald, ondergrondse gangen, smalsporen, prikkeldraadversperringen en vele betonnen militaire posten. De Wilhelmstellung bestaat uit een opeenvolging van steunpunten, die ter hoogte van Polygoonbos met Polygon-Nord, Friedrich-August, Polygon-Mitte en Polygon-Sud worden aangeduid. Dit laatste bolwerk, in de zuidwestelijke hoek van het bos is bij de Britten gekend als Black Watch Corner, genoemd naar het Schotse Black Watch Regiment, dat hier in november 1914 stellingen bezet.

Tijdens de Derde Slag bij Ieper (vanaf eind juli 1917) blijkt de Wilhelmstellung moeilijk te doorbreken. Op 16 augustus wordt het Polygoonbos even door de Britten veroverd, om het vervolgens weer prijs te geven. Vanaf midden september bestoken de geallieerden het Polygoonbos met zware artillerie, in een poging om de Duitse stellingen met betonnen verdedigingsconstructies te vernietigen. Wanneer de Slag bij de Meenseweg op 20 september losbarst, kunnen de geallieerden de Duitse Wilhelmstellung aan de westelijke rand van het Polygoonbos doorbreken. Pas op 26 september 1917 verovert de 5de Australische divisie het bos moeizaam tijdens de zogenaamde Slag bij Polygoonbos (26 september – 3 oktober 1917).

In februari 1918 bezetten Nieuw-Zeelandse eenheden het Polygoonbos. In april 1918 leidt het Duitse Lente-Offensief tot een geallieerde terugtrekking uit het bos. Wanneer het Geallieerde Bevrijdingsoffensief van start gaat op 28 september 1918, kan het Polygoonbos dezelfde avond in handen van de 9th (Scottish) Division vallen.

Het Polygoonbos is na de oorlog heraangelegd: granaattrechters zijn opgevuld, het maaiveld is genivelleerd en vele betonnen militaire posten zijn afgebroken of maar ten dele bewaard. Drie overgebleven exemplaren zijn niettemin relatief intact bewaard gebleven, zijnde een Duitse bunker en twee Nieuw-Zeelandse postjes. 

Duitse bunker Scott Post

De bunker in het midden van het Polygoonbos is wellicht in oorsprong opgevat als een Duitse commandopost. De constructie is na de Tweede Slag bij Ieper opgetrokken ter hoogte van de renbaan, tussen de Wilhelmstellung en Flandern I – Stellung in.

De bunker is in de vroege ochtend van 26 september 1917 ingenomen door het 56ste bataljon van de 5de Australische Divisie. Eerst bieden de Duitse bezetters hevige weerstand, maar de Australiërs kunnen de bunker uiteindelijk omsingelen en de Duitsers gevangen nemen.

De bunker wordt onder meer op Britse militaire stafkaarten Scott Post genoemd, ter herinnering aan Lt.-Col. Humphrey Scott, de jonge en naar verluidt populaire bevelhebber van het 56ste bataljon. Scott zou drie dagen na de verovering van de militaire post in de nabijheid sneuvelen. De Britten gebruiken Scott Post als bataljonscommandopost tijdens de Slag bij Broodseinde (4 oktober 1917) en ook de 8th Leicesters maken gebruik van de beschutting die Scott Post biedt. In de lente van 1918 wordt de voormalige Duitse militaire post ingeschakeld in de Britse defensie.

Na de oorlog fungeert het Polygoonbos verder als militair domein (tot 1967). Het terrein wordt onder meer als ontmijningsveld gebruikt. In Scott Post wordt gevaarlijke munitie tot ontploffing gebracht, wat de barsten in de muren verklaart.

Beschrijving

Vrijstaande bovengrondse betonnen militaire constructie met nagenoeg rechthoekig grondplan (ca. L. 1000 x Br. 560cm). Het beton is gegoten tegen een houten bekisting en is onder meer versterkt met ronde ijzers. Toegang aan noordoostelijke zijde, van waaruit op zijn beurt toegang wordt verleend tot de twee binnenruimtes. Opvallend is de schuine afwerking van de toegang en tussenmuur. Links en rechts van de toegang zitten twee kijkgaten. De muur is hier ongeveer 100cm dik. Binnenin zijn uitsparingen voor hout en houten restanten aanwezig. Op de constructie zijn heel wat beschadigingssporen (barsten…) te zien, die getuigen van het naoorlogse gebruik als ontploffingsruimte.

  • München, Kriegsarchiv: collectie militaire stafkaarten, Ieperen – Geluvelt, 21/8/1917; Zonnebeke, 3/9/1917.
  • Zonnebeke, Memorial Museum Passchendaele 1917: Collectie militaire stafkaarten, Stellungskarte Ypernbogen-Süd, 4/12/1916.
  • CAVE N. 2001: Polygoonbos (Slagveld België 7), Erpe.
  • OLDHAM P. 1995: Pill-boxes on the western front. A guide to the design, construction and use of concrete pill-boxes 1914-1918, London.
  • VERBOVEN H. 2011: WO I-rapport: Lieux de mémoire Zonnebeke, onuitgegeven rapport Onroerend Erfgoed.
  • Mondelinge informatie verstrekt door Franky Bostyn, 4/9/2009.
  • Informatie afkomstig van het Memorial Museum Passchendaele 1917.

 


Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier 4.001/33037/104.1, Drie militaire posten WOI in Polygoonbos (DECOODT H., 2015)
Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Decoodt H. 2015: Duitse bunker Scott Post [online], https://id.erfgoed.net/teksten/370243 (geraadpleegd op ).