Belangrijke middeleeuwse kerk, reeds voor 1290 bekend als bedevaartsoord. Bouwwerk toegeschreven aan Meester Franco de Lintris, die te Diest werkte in 1329; branden in 1597 en 1676, na lichtere beschadiging in 1506.

Het grondplan omvat een ingebouwde westtoren, drie beuken van vier traveeën, geflankeerd door portalen en sterk uitspringende pseudo-kruisarmen, een koor van drie rechthoekige traveeën, met ruime zijkapellen, en zelf uitlopend op een veelhoekige apsis. Zware vierkante toren in overgangsstijl (circa 1200); drie verdiepingen hoog; begane grond overkluisd met zware kruisribgewelven; hersteld in 1652 (gevelsteen) en spits van 1710. Latere bijbouwen met twee verdiepingen: de zuidelijke, gelijktijdig met de beuk, verbergt de oorspronkelijke traptoren; de noordelijke uit de 15de eeuw.

Middenbeuk opgetrokken in begin 14de eeuw volgens het type der hallenkerken; zuilen in hun huidige vorm gebracht kort na 1577 (weggebroken knoppenkapitelen verrijkt met loofwerk, en ingevallen gewelven, waar verscheidene sporen van overblijven); buitengewoon plafond in Louis XV-trant, uit midden 18de eeuw.

Zijbeuken van dezelfde hoogte, samen met het schip gebouwd; originele lancetvensters met drielichten en gewelven; verminkt door:

• 1. het toevoegen tijdens het eerste kwart van de 14de eeuw (noorden) en derde kwart van de 14de eeuw (zuiden) van diepe portalen op de westtraveeën (schenkers gebeeldhouwd op de fraaie kraagstenen aan de noordzijde); reeds Brabants maaswerk aan de zuidzijde;
• 2. het opbouwen van twee hoge kapellen opgevat als kruisarmen (15de eeuw), waarin de raamtracering (vernieuwd) naar flamboyante gotiek evolueert; 3. het vernieuwen van de zijpuntgevels in 1677 (muurankers) waardoor de balustrade, die vroeger de pinakels en waterspuwers verbond, verdween.

Koor (circa 1325) in zijn oorspronkelijke toestand hersteld: zeer fraaie kapitelen aan de pilasters, die tot op de grond reiken, en gehistoriseerde gewelfsleutels; originele lancetvenster in het koor; mooie deur met gebeeldhouwd timpaan. Toevoeging van grote kapellen terzijde van het koor einde 15de eeuw en tijdens de 16de eeuw; de noordelijke, voorzien van kwartsieten en zandstenen speklagen getuigt van meer ontwikkelde Brabantse vormen; blinde muurtracering op binnenwanden; eigenaardige gewelfvlakken en vrij onverwacht perspectief doorheen de vanaf toen opengewerkte wanden van het koor. Restauratie door A. Van Assche (1878); van het koor door R. Lemaire (1931 en volgende).

Mobilair. Verscheidene volkskunstbeeldjes van 15de tot 17de eeuw (Sint-Rochus, Sint-Lucia, Ecce homo, enzoverder); gotische "Christus aan het kruis" met gebeeldhouwde medaillons, in de noordkruisarm (begin 14de eeuw).

Altaar versierd met rolwerkmotieven in laatrenaissancestijl, in de noordtranseptarm (circa 1600?); houtwerk uit de 18de eeuw in de beuken (circa 1782).