Tussen Ernest Van Dijckkaai en Sint-Jansvliet. Eertijds een zandbank gelegen tussen Suikerrui, Hoogstraat, Sint-Jansvliet en Schelde.
Omstreeks 1400 werd het Zand verkaveld, door riolen te metselen, een muur die de Scheldekant afsloot te bouwen en bouwgronden in veiling stellen. Het gedeelte palend aan de "potstove", de huidige Stoofstraat, werd "Santstrate" genoemd (1401). Grote aanlegplaatsen werden ingericht langsheen de Schelde, en de Zandstraat werd weldra de zetel van de Zeeuwse korenmarkt. Op het Zand gaven vier rivierpoorten uit: het "Sandersgat" (zie Sandersstraat), de "Koninklijke Poort" of "Maaigat" (ter hoogte van de Vlasmarkt) en de twee poorten van het "Bierhoofd" (ongeveer ter hoogte van de Haverstraat).
Oostzijde met verschillende waardevolle gevels: het nummer 1 in rococostijl, de nummers 3, 5, 7, 9, 11 in traditionele stijl (nummers 3 en 11 met bewaarde trapgevel), het nummer 17-19 in zuivere Louis-Philippestijl. Recentere kaaizijde met blokken van vier bouwlagen uit het vierde kwart van de 19de eeuw tot het eerste kwart van de 20ste eeuw: bepleisterde of gecementeerde achtergevels van de huizen op de kaai. Het hoekhuis met het Sandersstraatje bewaart een 19de-eeuws hardstenen straatnaambord met de inscriptie: "ZAND/ SABLON".
Bron: GOOSSENS M. & PLOMTEUX G. met medewerking van LINTERS A., STEYAERT R., ILLEGEMS P. & DE BARSÉE L. 1976: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3na, Brussel - Gent. Auteurs: Plomteux, Greet; Goossens, Miek Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)