Geografisch thema

Potterierei

ID
10251
URI
https://id.erfgoed.net/themas/10251

Beschrijving

Van Carmersstraat naar Kruisvest parallel aan de Lange Rei. Zogenaamd naar het gesticht van Onze-Lieve-Vrouw Ter Potterie gebouwd op de plaats van de kapel van de pottenbakkers. Archeologisch onderzoek wijst duidelijk op sporen van een intense pottenbakkersindustrie tijdens de 13de tot 14de eeuw. Op het plan van Marcus Gerards (1562) staat het gedeelte vanaf Carmersbrug tot Snaggaardbrug aangeduid als "Carmersrei". In de hoek Oliebaan - Potterierei - Peterseliestraat ligt het zogenaamd "Stuyvenbergkwartier". De "Stuyvenbergstraat", als voortzetting van de Speelmansstraat naar de Peterseliestraat, de "Zandstraat" liep van de Potterierei ongeveer tegenover de Duinenbrug naar Stuivenberg, "Leestenburg" tussen de Oliebaan en de verdwenen "Zandstraat". Het straatje "Ruchelle" liep langs de noordmuur van de Potteriekerk (waar nu nog een poort is) en werd opgenomen in het domein van de Potterie. Geleidelijk aan verdween deze wijk door de uitbreiding van het gasthuis Onze-Lieve-Vrouw van de Potterie en de voormalige Duinenabdij, nu Groot Seminarie.

Door haar ligging aan een druk bevaren waterweg, speelt de Potterierei een belangrijke rol in de opbloei van de handel en nijverheid. Reeds in de vroege middeleeuwen wonen pottenbakkers langs de linker- en rechteroever van de Reie. Tot circa 1925 leggen binnenschepen langs de kaaimuren van de Reie aan. Vandaar ook locatie van de "schipperskapel", nu geïntegreerd in het Hotel de Medici (nummer 17). Recht ertegenover het "godshuis van de schippers". Het complex, afgebeeld door J. Beerblock (1796), bestaat uit een kapel, een ambachtshuis, het huis van de klerk en achteraan het godshuis van de schippersweduwen (zie Elizabeth Zorghestraat). Na opheffing in 1873 wordt de kapel gebruikt door de brouwerij "Aigle Belgica". Bejaardenzorg zet zich tot op vandaag door in het. Rusthuis ter Potterie. Ook locatie van onderwijsinstellingen, enerzijds Sint-Leocollege en anderzijds Spermalie. Deze schoolcomplexen, het bejaardentehuis en het Groot Seminarie nemen grote bouwpercelen in beslag. Naast bovenstaande functies, ook huisvesting.

Gekasseide straat met verbreding ter hoogte van het Groot Seminarie hier voorzien van lindebomen en bankjes. Straattracé vastgelegd bij Koninklijk Besluit van 20 februari 1865, 21 mei 1869, 21 februari 1939, 6 september 1879. Kaaimuren, soms van baksteen of met ijzeren borstwering. Circa 1900 was de kaaimuur afgelijnd door een ijzeren borstwering, thans door een bakstenen muurtje. Thans voorzien van drie bruggen met name Carmersbrug, Snaggaardbrug en Duinenbrug. Oorspronkelijk voorzien van vijf bruggen als verbinding met de Lange Rei. Respectievelijk zogenaamd Carmersbrug (cf. Carmersstraat), Snaggaardbrug (zie Snaggaardstraat),Oliebrug (zie Oliebaan), Duinenbrug. Laatst genoemde brug vervangt ’s Gravenbrug, gelegen tegenover de Potteriekerk, in 1633. Huidige brug van 1976 bestaat uit twee korfbogen waartussen een houten ophaalbrug.

Basisbebouwing van overwegend heren- en burgerwoningen, doch ook enkele kleinere panden. Oudste bebouwing opklimmend tot de 13de eeuw. Heden heterogene scenograf ie door de verschillende bouw- en stijlperioden. Enerzijds diephuizen van twee à vier traveeën en twee à drie bouwlagen onder zadel- of schilddak. Weinig oudere gevelopstanden vermits onder meer de houtbouw in de loop van de 17de eeuw vervangen werd door baksteenbouw. Uit de talrijke bouwaanvragen uit de 19de eeuw en plaats- bezoeken blijken de toenmalige aanpassingen als onder meer van de muuropeningen en ramen en ook vervanging van puntgevels door lijstgevels, soms met behoud van de oude kern zoals nummers 7, 21 (1852), 23, 24 (1840), 25. Nummer 22 van 1851 vervangt een puntgevel van 1714 die het versteningproces illustreert. Nummer 57: een lijstgevel met 19de-eeuws uitzicht doch met oudere kern, zie muuropeningen met afgeschuinde dagkanten. In de loop van de eerste helft van de 19de eeuw komen hierbij panden opgetrokken in historiserende stijl ter vervanging van oudere, zie nummer 5 (1904), nummers 6, 27-30, 33, 37 (met behoud van oude zijgevel), nummers 38, 42 (1946), nummer 44 (1906-1907), nummers 46, 48, nummers 59-60 (1935), nummer 63 (1936), 64, nummer 81 (1951), nummers 83, 88-91, nummer 90 (circa 1960). Soms wordt hierbij de oude kern bewaard zoals nummer 37 met behoud van oudere uitkragende zijgevel. Enkele worden ook opgetrokken als "Kunstige Herstelling" zoals nummer 14 (1932), nummer 28 (1914), nummer 50 (1901), nummer 60 (1936), nummer 74 (1900). Sommige bewaren hun oude kern, zie nummer 37 met voorgevel van 1954 en oudere zijgevel met korfboogfries op consoles met leeuwenkop. Weinig vernieuwende nieuwbouw. In de loop van de tweede helft van de 20ste eeuw, zie nummer 26 (1955).

  • Dienst Infrastructuur en Ruimtelijke Ordening Brugge, Rooilijnwijzigingen, 20 februari 1865, 21 mei 1869, 21 februari 1939, 6 september 1879.
  • Stadsarchief Brugge, Bouwvergunningen, nummer 278/1906, nummer 685/1935, nummer 921/1936, nummer 55/1955.
  • DEVLIEGHER L. 1975: De huizen van Brugge, Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen 2-3, Tielt, 299-306.
  • GEVAERT H., Brugse bruggen, Brugge, 2001, p. 18.
  • DE WITTE H. (ed.), Brugge onderzocht. Tien jaar stadsarcheologisch onderzoek 1977-1987, 1988, p. 32.

Bron: GILTÉ S., VANWALLEGHEM A. & VAN VLAENDEREN P. 2004: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Brugge, Middeleeuwse stadsuitbreiding, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 18nb Noord, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Vanwalleghem, Aagje; Van Vlaenderen, Patricia
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Langerei en Potterierei met omgeving

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis 't Groen Huys

  • Omvat
    Burgerhuis De Kleinen Vierpot

  • Omvat
    Burgerhuis met tuitgevel

  • Omvat
    Duinenabdij

  • Omvat
    Eenheidsbebouwing van stadswoningen

  • Omvat
    Eenheidsbebouwing van stadswoningen

  • Omvat
    Godshuizen Heilige Moeder Anna

  • Omvat
    Herenhuis

  • Omvat
    Hotelcomplex

  • Omvat
    Kunstenaarsatelier F. Van Acker

  • Omvat
    Onze-Lieve-Vrouw van de Potterie

  • Omvat
    Samenstel van stadswoningen

  • Omvat
    Sint-Leocollege

  • Omvat
    Soortgelijke stadswoningen

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Woonhuis van dichter Julius Sabbe


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Potterierei [online], https://id.erfgoed.net/themas/10251 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.