Geografisch thema

Wontergemstraat

ID
10500
URI
https://id.erfgoed.net/themas/10500

Beschrijving

Rechte weg, loopt van de Markegemsesteenweg naar de Dentergemstraat op grondgebied Wontergem. Maakt deel uit van de oude, lange verbindingsweg tussen Roeselare en Gent, in de 17de en 18de eeuw vermeld als de "Heerwegh van Rousselaere naer Ghent". Op Dentergems grondgebied valt deze weg samen met het tracé van de huidige Oostrozebekestraat, een kort stuk van de Meulebekestraat en Markegemsesteenweg en loopt door het dorpscentrum, via de Wontergemstraat verder op grondgebied Wontergem (Deinze). Huidige naam voor het eerst vermeld in 1820 als "Wonterghem straete ofte Gendschenweg". Het eerste stuk tot aan de Puymoortelstraat krijgt in 1867 een kasseibestrating, in 1874 volgt het tweede deel tot aan de grens met Wontergem.

Invalsweg naar de dorpskern van Dentergem waarbij het kerkplein, ten zuiden van de kerk, is opgenomen. Dit plein staat afgebeeld op een kaart van 1673 met in het midden de schandpaal, aan de oostkant de Speibeek, met een brug over de Wontergemstraat, en de watermolen (afgebroken in 1726), een weinig bebouwing bevindt zich aan de zuid- en de westkant. Een kaart van 1773 geeft nagenoeg dezelfde situatie weer. Tussen 1927 en 1957 staat voor de toenmalige pastorie (nu gemeentehuis) het oorlogsgedenkteken met het beeld van de Salvator Mundi (verplaatst naar de Statiestraat). Op de Atlas der Buurtwegen (1843) maakt een zuidelijke aftakking, tegenover de Puymoortelstraat deel uit van een weg die in een hoek van 90° in oostelijke richting naar de Kapittelstraat leidt. Die zuidelijke aftakking was voorheen de "Lieghedeghemstraet" en lag tegenover de "Hoog-Eedeghemstraete" (zie Puymoortelstraat). Beide straatdelen en het "Heedeghem Kruis" verwijzen naar de familie Van Hedeghem die hier in de 15de eeuw een hofstede bewoonde. De aanzet van deze weg is nog bewaard, de rest is enkel nog in gebruik als landweg. Op de hoek met de Groeneweg staat op de Atlas een molen aangeduid als "Van Gaver Molen". Tussen nummers 23 en 25 loopt de (hier) overwelfde Speibeek. Nummer 23 is de vroegere locatie van de herberg en hofstede "De Swaene". Deze wordt in 1571 beschreven als "een hofstede, metten huese, schuere, stallen ende fruijtboomen".

Oudste bebouwing gaat terug tot de 19de eeuw. Oudere (18de-eeuwse?) kernen kunnen opgenomen zijn in enkele huizen in de buurt van het kerkplein. Volgens 18de- en 19de-eeuwse kaarten is de bewoning dan beperkt tot de dorpskern. In de tweede helft van de 20ste eeuw worden in de dorpskom oudere huizen vervangen door nieuwbouw of krijgen een nieuw gevelparement, onder meer nummer 55 (volgens kadaster circa 1930 herbouwd). Buiten de bebouwde kom ontstaan vrijstaande en halfvrijstaande huizen.

Overwegend woonstraat met onder meer rijhuizen, vrijstaande en halfvrijstaande woningen. Het begin van de weg wordt aan de noordkant bepaald door het kerkplein met de kerk aan de noordzijde en bebouwing aan oost- en westzijde, centraal staat een imposante linde, mogelijk aangeplant als vrijheidsboom naar aanleiding van de Belgische onafhankelijkheid. In de dorpskern is de bibliotheek, jeugd- en ontmoetingscentrum sedert 2001 ingeplant.

Tegenover het kerkplein maakt een aftakking als voetweg de verbinding met de Gottemstraat, deze volgt gedeeltelijk het tracé van de Speibeek. De cottage nummer 31 dateert volgens het kadaster van circa 1941. Buiten de bebouwde kom loopt de straat in landelijk gebied.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Dentergem, 1930/14, 1941/3, 2001/6.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en plannen, nummer 1580.
  • Rijksarchief Kortrijk, Fonds de Bethune, nr. 194 (renteboek), art. 66.
  • BEKAERT E., De roede van Tielt. Als straten gaan...praten, 2005, p. 31, 32-33.
  • BEKAERT E., Het Dentergemse gemeentehuis 1784-1994. Verleden en heden van een gebouw en zijn bewoners, Het tijdschrift van het Gemeentekrediet 48 nummer 188, 1994/2, p. 31-32.

Bron: VAN VLAENDEREN P. & VRANCKX M. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Dentergem, Deelgemeenten Markegem, Oeselgem en Wakken, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL32, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia; Vranckx, Martien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Antoniuskapel

  • Omvat
    Begraafplaats

  • Omvat
    Café Den IJzer

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning met cichorei-ast

  • Omvat
    Gekandelaarde linde als vrijheidsboom

  • Omvat
    Halfvrijstaand herenhuis

  • Omvat
    Halfvrijstaand herenhuis gedateerd 1921

  • Omvat
    Stoombrouwerij Desplenter met café, directeurswoning en feestzaal

  • Omvat
    Vrijstaande dorpswoning

  • Omvat
    Wegkruis op de hoek met de Puymoortelstraat

  • Is deel van
    Dentergem

Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Wontergemstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/10500 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.