Geografisch thema

Appelstraat

ID
10878
URI
https://id.erfgoed.net/themas/10878

Beschrijving

Lange bochtige landelijke weg ten zuiden van de dorpskern. Zogenaamd naar herberg "In den Appel", gelegen aan de brug over de Speibeek, reeds bekend in 1802 (nummer 14), ook aangeduid op de Atlas der Buurtwegen (1846) als "Appel", op de Atlas Van der Maelen (circa 1850) als "Appelbrug cabaret". Overkoepelende benaming voor wat eertijds drie straten waren, zie Atlas der Buurtwegen (1846): meest westelijk liep de "Goedlevenstraat" van de plaats "d'Eekelingen" naar het gehucht "Het Goed Leven" te Dentergem, het middelste gedeelte "Meerlaenstraat" liep van "d'Eekelingen" naar de "Knok", en het laatste deel liep naar het oosten door over een stuk van het tracé van de "Denterghemstraet", in 1824 "prochieweg Aerseelplaats naar Denterghem" genoemd (stuk langs de spoorweg). Vanouds wordt de wijk "Meerlandshouck" of "Meirlaenshoek" genoemd, verwijzend naar de voormalige herberg "de Meerlaan" of merel (nummer 35). De gehuchtnaam "Meirlaenshoek" wordt na 1815-1825 beperkt tot het gebied ten noorden van de Karmstraat, andere wijk- of gehuchtnamen langsheen het tracé zijn: "Meykenhoek", "Eeckelinghoek", "Gavershoek".
In 1855 registreert het kadaster de aanleg van de spoorlijn, ten noorden van het tracé van de Appelstraat en in 1857 de steenweg (latere Hogenhovestraat), die de oostgrens van de Appelstraat zal vormen.

De straat wordt gekenmerkt door enkele verspreide kleine hoeves, afgewisseld met voornamelijk 19de-eeuwse eenlaagsbebouwing, veelal gerenoveerd gedurende de tweede helft van de 20ste eeuw, met vernieuwd parement en/ of gewijzigde gevelopeningen, zie nummers 16, 17, 19, 20, 29, 31, 32, 33, 35, 37, 38, 40. Reeds verspreide bebouwing aanwezig in de tweede helft van de 18de eeuw, zie Ferrariskaart (1770-1778), uitgebreid in de 19de eeuw, zie Atlas Buurtwegen (1846). Hoeve nummer 1/ Hogenhovestraat, bestaande uit losse hoevegebouwen onder zadeldaken in Vlaamse pannen, rondom begraasd erf. Hoeve in oorsprong ouder dan 1830: boerenhuis met schuur/ stal en bakhuis. Volgens kadaster wordt circa 1882 het woonhuis grondig verbouwd, een naastliggend huis wordt in 1900 afgebroken. Woonhuis met getoogde openingen aan de straatzijde, rechte openingen aan de erfzijde, sporen van nokverhoging, nieuwe westmuur. Schuur/ stal en bakhuis vernieuwd gedurende de 20ste eeuw, zie aanbouwen en betonnen lateien. Vermelding toponiem "Braembosch". Nummer 14, voormalige herberg "Den Appel" gelegen aan Speibeek, reeds voorkomend in 1830 (zie primitief kadasterplan) en aangeduid als twee wooneenheden. Bakstenen eenlaagsbouw onder pannen zadeldak, met vergrote openingen en vernieuwd parement. Nummer 29 aangeduid op de Atlas der Buurtwegen (1846) als "Ferme Galle".

Aanvullende nieuwbouw uit de eerste helft van de 20ste eeuw voornamelijk in het oostelijke stuk van de straat: zie nummer 5, traditioneel opgevat huis van twee bouwlagen en drie traveeën met getoogde muuropeningen, volgens kadaster opgetrokken in 1931, bijgebouw/ atelier van latere datum. Nummer 2, hoeve uit het midden van de 20ste eeuw, woonhuis gekenmerkt door een lege kapelnis boven de voordeur. Brug over de Speibeek in beton en baksteen met buisleuning, omstreeks het midden van de 20ste eeuw.

Vrijstaande en halfopen eengezinswoningen uit de tweede helft van de 20ste eeuw, concentraties ter hoogte van de Speibeek (nummers 6A-13), tussen de kruispunten met de Keibosstraat en met de Brabanderstraat (nummers 25-28). Uiting van devotie, kapelnis in gevel van loods (nummer 33A).

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Aarsele, 1855/7, 1857/5, 1885/43, 1932/26.
  • BRAET A., Aarsele, in HOLLEVOET F., Als straten gaan... praten, Tielt, 2005, p. 10.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Deel I, Brugge, 1914, kolom 267.
  • Wandelen en fietsen in het Molenland, Tielt, VVV 't Tieltse, 1988.

Bron: CALLAERT G. & SANTY P. met medewerking van BOONE B., DEVOOGHT K. & MOEYKENS S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Tielt, Deel I: Stad Tielt (straten A-R), Deel II: Stad Tielt (straten S-Z), Deelgemeenten Aarsele, Kanegem en Schuiferskapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL29, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Callaert, Gonda; Santy, Pieter
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Kapel Heilige Familie

  • Omvat
    Kruiskapel tussen linden

  • Omvat
    Villa uit het interbellum

  • Is deel van
    Aarsele


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Appelstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/10878 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.