Rechthoekig stadsplein, grosso modo op de kruising van de Boeiaardstraat, Hofstraat, Spinneschoolstraat en de Stationsstraat.

Op de hoek van de Hofstraat en de Boeiaardstraat bevindt zich tot de jaren 1870 de "hof de Brouckère", een quasi gesloten perceel in de Torhoutse binnenstad. Deze tuin vormt ook een deel van het oude marktplein tijdens de jaarmarktperiode (11de-13de eeuw) en wordt waarschijnlijk in de loop van de 17de eeuw verkaveld. Naamgeving van deze 25 aren grote tuin naar vrederechter Jean Baptiste de Brouckère (1763-1837).

In de jaren 1850-1860 ontstaat discussie rond de aanleg van een rechte straat die het station (gebouwd na de aanleg van de spoorlijn Oostende-Ieper-Armentières in 1864-1873, zie Viaductstraat) met het stadhuis (zie Markt) moest verbinden. In 1867 wordt de vroegere "hof de Brouckère" verkocht aan het stadsbestuur. Na eerdere plannen voor een overdekte botermarkt en een leerwerkhuis besluit men een nieuw Vredegerecht en een nieuw plein te ontwerpen. Het Vredegerecht wordt in 1876-1878 gebouwd naar plannen van stadsbouwmeester Jan Van Hollebeke (Torhout). Het toenmalige "plein de Brouckère" wordt in 1881-1882 aangelegd met het uitzicht van "eenen kleine square" naar plannen van Karel de Gheldere, leraar aan de Torhoutse Landbouwschool en vader van de Torhoutse dichter. In 1883 wordt de definitieve naam "Conscienceplein" door de gemeenteraad goedgekeurd (in het kadaster echter tot minimaal 1967 aangeduid als Conscienceplaats). Naamgeving naar de Vlaamse schrijver Hendrik Conscience (1812-1883) die in de periode 1870-1880 regelmatig in Torhout verblijft bij zijn dochter Maria Theresia (1852-1922). Maria Theresia is gehuwd met Gentil Théodore Antheunis (1840-1907), tot 1877 vrederechter van het kanton Torhout, tevens letterkundige, componist en in 1870 medestichter van de Torhoutse "Maatschappij voor Toonkunde". Voor de Eerste Wereldoorlog is er voor het Vredegerecht en plantsoen met omheinend hekwerk. De stad verkoopt de overige kavels aan particulieren, dit met een bouwverplichting binnen de 18 maanden. Sinds 1892 baat Oscar Hostyn een schoenfabriekje uit op het Conscienceplein. In 1906 wordt dit fabriekje overgebracht naar de vroegere fabrieksgebouwen Van Oye in de Nijverheidsstraat (huidige Eugène Van Oyestraat).

In 1921 wordt het oorlogsgedenkteken voor de militaire slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog opgericht op het plein (zie infra, Conscienceplein zonder nummer). Mogelijk verdwijnt op dit moment de omheining van het plantsoen In 1987 verhuist het Vredegerecht naar een nieuw gebouw aan de Elisabethlaan (zie Elisabethlaan) en vestigen de politiediensten zich in het voormalige Vredegerecht. Tot 1995 (opening van het Cultureel Centrum de Brouckère) wordt het voormalige Vrederecht ook gebruikt door de stad als tentoonstellingsruimte. In 1996-1997 verbouwing van het politiekantoor.

Gaaf bewaarde pleinwanden, met aan de westwand voormalig Vredegerecht (zie infra, Conscienceplein nummer 1) van 1876-1878, neoclassicistisch gebouw met zichtlijn vanuit de Stationsstraat, aansluitende 19de-eeuwse burgerhuizen vanaf de jaren 1880, aansluitende zuidwand. De overige pleinwanden worden gevormd door de Hofstraat/ Spinneschoolstraat (gebouw met neogotische inslag van 1907, zie Hofstraat nummers 22-24/ Spinneschoolstraat nummer 9) en het schoolgebouw met wederopbouwkarakter (zie Spinneschoolstraat nummer 10). Op een mutatieschets van 1878 is het gerechtsgebouw als dusdanig reeds aangeduid, de kavels van de zuidwand zijn reeds aangeduid doch nog niet bebouwd. Aanvankelijk een soort eenheidsarchitectuur met neoclassicistische inslag, met als uitgangspunt het Vredegerecht zie iconografie. De panden Conscienceplein nummer 3 (zie infra) en Hofstraat nummers 13-15 (zie infra, Hofstraat nummers 13-15) vormen pendanten in spiegelbeeldschema. De panden op en palend aan het Conscienceplein vormen samen het gerechtsgebouw waardevol neoclassicistisch getint geheel.