Geografisch thema

Zuidstraat

ID
11101
URI
https://id.erfgoed.net/themas/11101

Beschrijving

Straat in het stadscentrum met een recht tracé vanaf de Markt (vroeger Gevangenisstraat) tot aan de Lichterveldestraat/ Bassinstraat. T-vormig kruispunt met de Rijselstraat. Oorspronkelijk (voor de sloop van de gebouwen rond het stadhuis na de Tweede Wereldoorlog) startte de straat echter aan de Nieuwstraat.

De Zuidstraat is de enige straat uit de windroosnomenclatuur die zijn naam behouden heeft (zie "Weststraat" voor een deel van de latere Oostendestraat en eind 17de eeuw "Noortstraete" voor de Bruggestraat). De oudste vermelding van "zuutstraete" is reeds opgetekend in 1300 (Renteboek van het Brugse Sint-Janshospitaal, zie K. De Flou). De volgende vermelding in 1660-1663 in de Torhoutse kerkrekeningen. In de 19de eeuw heet de straat even "Keizerinnestraat", naamgeving ofwel naar keizerin Maria Theresia of naar keizerin Joséphine – de vrouw van Napoleon - die op 9 juli 1803 Torhout bezocht. Op mutatieschets van 1861 vermelding van "Zuid straet".

Het tracé van de Zuidstraat is reeds met een vrij dichte bebouwing aangeduid op de door M. Pyck op basis van ommelopers gereconstrueerde kaart "Thorhoudt anno 1700" en de Ferrariskaart (1770-1778). In de 19de eeuw is de Zuidstraat een belangrijke handelsstraat met een aantal burgerhuizen, winkels en herbergen. In de late 18de en vroege 19de eeuw vervult de herberg "De Oude Posterij" de lokale postfunctie (zie infra, Zuidstraat nummer 12). In de 19de eeuw wordt de straat opnieuw gekasseid en worden voetpaden aangelegd. In 1853 wordt een wekelijkse vlasmarkt ingericht. Er komt tevens een jaarlijkse paardenmarkt. In de jaren 1980 krijgt de straat nieuwe voetpaden en een nieuw wegdek.

Deels bewaarde bebouwing van breedhuizen van twee bouwlagen onder pannen zadeldak, onder meer bepleisterde neoclassicistische lijstgevels uit de tweede helft van de 19de eeuw (zie infra, Zuidstraat nummers 23, 29). Tevens lijstgevels met cementering uit het eerste kwart van de 20ste eeuw (zie infra, Zuidstraat nummers 20, 32, 36, 47). Tevens zonder nummer en nummer 45 met een geriemde omlijsting van de bovenvensters. Rechts van nummer 27, in een doorgang naar achterliggende parking, zijn sporen (nissen en uitkragingen in de muur) bewaard van de stoomstokerij en pakhuis van Dieryckx-Borra Adolphus, stoker te Torhout, volgens het kadaster gebouwd in 1875. In 1907 ombouw naar suikerdrogerij en magazijn door Deprez Hippoliet, koopman. Zuidstraat zonder nummer (links van nummer 47)/ Lichterveldestraat is een verbouwd pand van twee bouwlagen onder pannen schilddak met muurankers "1876". Zuidstraat zonder nummer (vermoedelijk nummer 41): geelbakstenen pand uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, markerende boogvelden met metselwerk in visgraatverband en getrapt dakvenster, vleugeldeur. Nummer 27: winkelpand met gevel met getrapt dakvenster en verzorgde winkelpui van 1920 (zie infra, Zuidstraat nummer 27). Nummers 10 en 37 (zie infra, Zuidstraat nummer 10 en nummer 37): lijstgevels met parement van geglazuurde gevelstrips. Tevens recente appartementsbouw.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Torhout, 1860/20, 1875/3, 1901/105, 1907/47 (rechts van nr. 27).
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207, Mutatieschetsen, Torhout, 1861/ 260.
  • BRUNO, Torhout rond 1900, Torhout, 1985, p. 55-57.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, deel 18, 1938, kolom 697.
  • MESTDAGH M., Torhout. De geschiedenis van een stad, Torhout, 2000, p. 162-163.
  • PYCK M., Torhout 1702, in Jaarboek van de Geschied- en Heemkundige kring Het Houtland, Torhout, 1999, p. 53-125.

Bron: VANNESTE P. met medewerking van MOEYKENS S. & CALLENS T. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Torhout, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL28, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Oude posterij

  • Omvat
    Stadswoning

  • Omvat
    Stadswoning met winkel

  • Omvat
    Winkel

  • Omvat
    Winkel van 1920

  • Is deel van
    Torhout


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Zuidstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/11101 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.