De Sint-Michielskaai is een gedeelte van de Scheldekaaien op de rechteroever, gelegen aan de rand van het Zuid tussen de Sint-Michiels- en de Scheldestraat. De aanleg van deze kaaien gaat terug tot het grootschalige infrastructuurproject dat tussen 1877 en 1885 door de rechttrekking van de Schelde een nieuwe havenstrook ontwikkelde. In 1877 werden de werken aangevat; op 26 juli 1885 werden de nieuwe Scheldekaaien officieel ingehuldigd. De oude Sint-Michielskaai, die zich ten westen van de Sint-Michielsabdij van aan de Kromme Elleboogstraat tot aan het Sint-Michielsbolwerk uitstrekte, dateerde al van 1596. Rond 1815 werd de kaai opnieuw aangelegd tot aan de Arsenaalstraat, en bij de rechttrekking van de Scheldekaaien werd de kaai verlengd tot aan de Scheldestraat.

Voor de ontwikkeling van de nieuwe havenzone langs de rechteroever van de moesten honderden huizen gesloopt worden. Daarbij verdween de historische stadskern rond het Steen en de iets noordelijker gelegen historische havenzone "De Werf". Vanaf de Kattendijksluis tot aan de huidige Ledeganckkaai werd een ononderbroken, licht gebogen kaaimuur opgetrokken. Er werd een gekasseide strook van 80 m breed aangelegd voor kades, die werden uitgerust met havenkranen, kraan- en treinsporen en metalen, open opslagplaatsen. Daarnaast kwam een rijweg van 20 meter breed, waarlangs nieuwe gebouwen werden opgetrokken: vooral panden met een handelsfunctie, al dan niet gecombineerd met wonen op de verdiepingen. In 1897-1903 werd de havenstrook met 2 km verlengd naar het zuiden toe.

Het meest opvallende en gekende bouwkundig erfgoed van de Scheldekaaien zijn de metalen afdaken met Polonceauspanten en versierde frontons. De afdaken 18B-19A zijn de enige afdaken ter hoogte van de Sint-Andrieswijk die nog zijn bewaard: afdaken 15 tot 17 werden afgebroken. Gezien hun gecombineerde nummering is het meteen duidelijk dat het hier om twee reeksen afdaken uit de periode 1882-1890 gaat, die later door identieke beuken met elkaar werden verbonden. De afdaken gaan terug tot een reeks van zes groepen afdaken die in de periode 1882-1885 werden opgericht door de firma Romain Hargot uit Sint-Gillis op de Sint-Michiels- en de Plantinkaaien.

Aan Scheldezijde van deze afdaken zijn sporen bewaard voor de havenkranen, aan straatzijde lopen sporen voor de goederentreinen die het transport naar het Zuidstation mogelijk maakten. Over de gehele lengte van de Scheldekaaien werd de grens tussen de gekasseide havenzone en de openbare weg gemarkeerd door een lange rij smeedijzeren hekken.

De bebouwing langs de Scheldekaaien bestond oorspronkelijk uit eind-19de- of begin-20ste-eeuwse pakhuizen, herbergen en handelspanden. Langs de Sint-Michielskaai bleven van deze bebouwing een paar getuigen over. Nummer 11 is een begin-20ste-eeuws pand in neotraditionele stijl dat werd opgericht met een handelsgelijkvloers en appartementen op de begane grond. Het vijf traveeën tellende pand op nummer 31, met rode bakstenen lijstgevel, werd rond 1919 gebouwd voor de "Corderie Le Lis Ficellerie". Er waren magazijnen en burelen in ondergebracht; het pand werd door Jan Jacobs ontworpen. Het neorenaissance hoekpand met de Arsenaalstraat (Arsenaalstraat 1), daterend uit 1891, was eveneens gelinkt aan de havenactiviteit: hier was een tolhuis ondergebracht voor de administratie "Ponts et chaussées, Direction du Service Spécial de l’Escaut Maritime et de ses affluent soumis a la marée."

Een tweede belangrijke bouwfase voor de Sint-Michielskaai was het interbellum. Tussen 1921 en 1924 investeerde de stad in sociale woningbouw, met onder meer de realisatie van een groot complex op het bouwblok tussen de Arsenaal- en de Fortuinstraat. Sint-Michielskaai, een ontwerp van hoofdstadsbouwmeester Emiel Van Averbeke.

De grootste transformatie echter, vond plaats eind 20ste-begin 21ste eeuw, met de bouw van talrijke nieuwe kantoor- en wooncomplexen, vaak ontworpen door vooraanstaande architecten. Deze zijn de getuigen van de heropleving van het Zuid en de Scheldekaaien tot een hippe, residentiële en culturele buurt. Voorbeelden zijn het Huis van Roosmalen, een ontwerp van Bob Van Reeth, en de woning met galerij opgericht rond 1989 in opdracht van Bernaerts naar ontwerp van architecten Jo D'Hoorde en Stijn Peeters.