De Gillisplaats is een rond pleintje gelegen in het Zuidkwartier, aansluitend bij de Vlaamse Kaai. Het pleintje maakt deel uit van de oorspronkelijke verkaveling van het Zuid, waar pleinen knooppunten vormen voor de rechte straten. Behalve de Vlaamsekaai komen ook de Verschansings-, de Kasteel-, de Verviers- en de Gijzelaarstraat straalsgewijs op het plein uit. De Gillisplaats verwijst naar Gillis of Peter Aegidius (1486-1533), humanist en Antwerps stadsgriffier tijdens de Tachtigjarige Oorlog, een thema dat op het Zuid vaak aan bod komt in de straatnamen.
Centraal op de Gillisplaats vinden we de 17de-eeuwse, als monument beschermde Waterpoort, die hier in 1936 geplaatst werd. De bebouwing rond het plein bestaat uit smalle hoekgebouwen van vier tot vijf bouwlagen, telkens twee panden op de hoekpercelen tussen twee straten in. Nummer 8 sluit net als het in 1978 gesloopte nummer 1 aan bij de neorenaissance huizenrijen van de Vlaamsekaai. De percelen van nummers 1 en 2, tussen Vlaamsekaai en Verschansingsstraat, worden anno 2010 ingenomen door een nieuwbouw met rood bakstenen parement. Nummers 3 en 4, tussen Verschansings- en Kasteelstraat, zijn panden van vier bouwlagen met een geschilderde en bepleisterde, eenvoudige lijstgevel. Nummer 4 werd gebouwd rond 1898 door aannemer I. Valckx voor eigenaar J.C. Dictus en had oorspronkelijk slechts drie bouwlagen. Nummers 5 en 6, tussen de Kasteel- en de Gijzelaarsstraat, maken deel uit van een beeldbepalend eclectisch ensemble gebouwd rond 1907 door Jos Van der Veken, die op dat moment ook instaat voor het aanleggen van een nieuwe straat, de Edward Pecherstraat, die bij dit bouwblok aansluit. Nummer 7 ten slotte, op de hoek van de Gijzelaarsstraat, is een hoekpand van vijf bouwlagen en heeft een eenvoudige, geel geschilderde pilastergevel. Het gebouw werd rond 1886 gebouwd voor Verreydt naar ontwerp van architect Henri Thielens. Oorspronkelijk telde het pand maar drie bouwlagen.
Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Hooft E. 2012: Gillisplaats [online], https://id.erfgoed.net/teksten/139509 (geraadpleegd op ).
Gelegen in het Zuidkwartier, aansluitend bij de Vlaamse Kaai ter hoogte van de Verschansing-, Kasteel- en Gijzelaarstraat. Genoemd naar Peter Aegidius, modo Gillis (1486-1533), humanist en Antwerps stadsgriffier (1509-32).
Halfcirkelvormig plein met in het centrum de Waterpoort. Voorts, heterogene bebouwing aansluitend bij de straten die op het plein uitkomen: de hoeken nummers 1 en 8 (beide gedateerd 1880; nummer 1 gesloopt in augustus 1978) in een soort van neobak- en zandsteenstijl veel voorkomend op de Vlaamsekaai, de nummers 2, 3, 4 en 7 banaal gecementeerd, de nummers 5 en 6 met wit bakstenen parement, deel uitmakend van de eenheidsbebouwing Gijzelaarsstraat, Gillisplaats, Edward Pecher- en Kasteelstraat.
Bron: DE MUNCK-MANDERYCK M., DECONINCK-STEYAERT R. & PLOMTEUX G. met medewerking van LINTERS A. 1979: Inventaris van het cultuurbezit in Belgiƫ, Architectuur, Stad Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nb, Brussel - Gent.
Auteurs: Plomteux, Greet; Steyaert, Rita; Manderyck, Madeleine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Plomteux G. & Steyaert R. & Manderyck M. 1979: Gillisplaats [online], https://id.erfgoed.net/teksten/113044 (geraadpleegd op ).