De Volkstraat is een brede, rechte straat gelegen op het Zuid, tussen Kronenburgstraat en Leopold de Waelplaats. De Volkstraat ligt in het verlengde van de Nationalestraat, het tracé loopt via de Leopold De Waelplaats, de Leopold de Waelstraat en de Emiel Banningstraat door tot aan het vroegere Zuidstation, waar nu het nieuwe Justitiepaleis is gebouwd. Daarmee is het één van de belangrijkste verbindingswegen die in het verkavelingsplan van het Zuid van rond 1875 werd getekend. In 1876 werd het volledige tracé "Volkstraat" genoemd, met het "Volksplein" voor het Museum voor Schone Kunsten. De namen Volk-, Verbond- en Vrijheidstraat verwijzen naar de vrijheidsstrijd tegen de Spaanse verdrukking in de 16de eeuw, een thema dat doorheen de hele wijk in straatnamen en monumenten aan bod komt. Enkel het gedeelte van de Volkstraat tussen Kasteelpleinstraat en het Museum voor Schone Kunsten behield de oorspronkelijke naam. In 1894 kreeg het museumplein de huidige naam Leopold De Waelplaats; de straat tussen dit plein en het Zuidstation werd Leopold De Waelstraat genoemd. Tot 1908 nummerde de Lambermontplaats mee met de Leopold De Waelstraat, daarna kreeg het zijn eigen naam. In 1910 kreeg het stuk van de Volksstraat tussen de Lambermontplaats en het Zuidstation de naam Emiel Banningstraat.

Net als de andere straten is deze brede, gekasseide straat met linden afgezoomd en loopt de tramlijn door de straat. In de Volkstraat zijn twee zeer opvallende beschermde monumenten aanwezig. Het Liberale Vokshuis "Help U Zelve" naar ontwerp van J. Van Asperen en E. Van Averbeke (1898-1900), is één van de meest opmerkelijke art-nouveaugebouwen van Antwerpen en beheerst met zijn kleurrijke, expressieve gevel het straatbeeld. Aan de " overzijde van de straat stilistisch gezien een groot contrast met de zeer sobere, blinde bakstenen gevel van de Sint-Walburgiskerk, gebouwd in 1936 naar ontwerp van F. Van Reeth.

Behalve deze twee opvallende beschermde monumenten, wordt de Volkstraat gekenmerkt door een vrij gaaf bewaard begin-20ste-eeuws straatbeeld, bestaande uit meergezinswoningen met winkelgelijkvloers die met hun vier tot vijf bouwlagen een stuk hoger zijn dan de bebouwing in de omliggende straten. De bouwhoogte varieerde in de verkaveling van het Zuid per straat: hoe centraler de ligging van de straat, hoe hoger men kon bouwen. Wat de Volkstraat zo typeert is echter de stijlkeuze van de gevels, die vrijwel allemaal een veelkleurige eclectische lijstgevel kregen, soms doorspekt met elementen uit de art nouveau. Een investeerder die in de Volkstraat en de omliggende straten actief was, was Jan Florus. De meergezinswoningen die hij liet bouwen, en waarvoor hij ook financiële voordelen van de stad kreeg, zijn echter niet meer evenredig vertegenwoordigd in het straatbeeld. Een andere investeerder in de straat was aannemer Guillaume Tys, die zelf op nummer 51 woonde en een reeks meergezinswoningen met zeer gelijkaardige gele bakstenen lijstgevels liet bouwen. Van belang is dat deze eclectische panden vaak nog in ononderbroken rijen zijn bewaard, en dat ze tevens nog steeds een handelsfunctie op de begane grond hebben, soms met een gaaf bewaarde winkelpui. Een zeer typerend, sober voorbeeld is het samenstel van twee meergezinswoningen op nummers 12-14, sterk verbouwd. Deze winkelhuizen werden rond 1904 gebouwd voor J. Wagemans. De appartementsgebouwen op nummers 42-44 zijn gelijkaardig van stijl, maar een bouwlaag hoger. Ze werden rond 1906 gebouwd voor investeerder J. Hermans, die aan de overzijde van de straat ook een groot complex liet bouwen. De rentenierwoning die R. Fantini rond 1904 liet bouwen op nummer 56, heeft een wit bakstenen parement met veelkleurige banden; het werd in 2011 geïntegreerd in een groot nieuwbouwproject. Op de hoek met de Scheldestraat, werd nummer 29 witgeschilderd, waardoor het fantasierijke bakstenen parement met natuurstenen decoraties niet meer opvalt. In cartouches zijn bouwjaar ANNO 1900 en de initialen van eigenaar en bouwmeester bewaard: CG van Cornelius Geerts en HK van bouwmeester Hendrik Krekel.

Ondanks het overwicht van veelkleurige eclectische lijstgevels, heeft het neoclassicisme ook in de Volkstraat zijn plaats. Neoclassicistische woningen van drie tot vier bouwlagen en drie traveeën vormen de basisbebouwing op het Zuid en bepalen absoluut het karakter van deze wijk. Voorbeelden in de Volkstraat zijn verspreid en doorgaans minder goed bewaard. Het hoekpand op het smalle hoekperceel met de Leopold De Waelplaats en de Graaf van Egmontstraat (Volkstraat 76, Graaf van Egmontstraat 59) werd gerealiseerd rond 1885 voor Egide Torfs, "entrepreneur et cabaretier". Architect Smits tekende het ontwerp van het pand, dat perfect aansluit bij de andere hoge hoekpanden met handelsgelijkvloers op het museumplein. Op nummer 10 een neoclassicistische winkelhuis gebouwd rond 1903 naar ontwerp van architect Jean De Coster voor P. Jacobs, die zijn eigen woning op nummer 33 door architect Th. Diels liet ontwerpen. Een gelijkaardig voorbeeld vinden we op nummer 18, dat in 1903 als samenstel met 16 werd gebouwd voor rekening van aannemer J. Van Boeckel. De neoclassicistische meergezinswoning met winkel op nummer 27 werd gebouwd rond 1882 naar ontwerp van bouwmeester Marinus Van Dyck, voor Madame M. Van Smevelt-Finck. Nummer 62 is een voorbeeld van een woning met achterliggend werkhuis, een type dat in de Volkstraat veelvuldig voorkomt. De woning met winkel op begane grond en koperslagerij achterin werd gebouwd in opdracht van Maria Herfurth-Bernaerts door aannemer Ed. Bernaerts en bewaart een zeer fraaie deuromlijsting. Op nummers 55-57 eveneens neoclassicistische woningen met poortdoorgang naar achterliggende werk- of pakhuizen.

In het eerste decennium van de 20ste eeuw is elk perceel van de Volkstraat bebouwd, met een homogeen straatbeeld tot gevolg. In oktober 1914 wordt de oneven zijde van de straat, tussen de Kronenburg- en de Scheldestraat, volledig met de grond gelijk gemaakt. Na de oorlog wordt de rij heropgebouwd. Voorbeelden zijn nummers 15 en 23-25, allebei eigendom van dokter Lescrenier en in 1915 al heropgebouwd. Het gaat om sobere woningen met bakstenen lijstgevels.

Gelegen in het Zuidkwartier, tussen Kronenburgstraat en Leopold de Waelplaats. Aanvankelijk heette het Volkstraat zowel tussen de Beeldhouwersstraat en de huidige Bolivarplaats als tussen de Kronenburg- en de Schildersstraat. De naam die gegeven was in 1876 werd echter voor het eerste weggedeelte in 1894 gewijzigd in Leopold de Waelstraat. De namen Volk-, Verbond- en Vrijheidstraat symboliseren de vrijheidsstrijd tegen de Spaanse verdrukking.

Met linden beboomde straat beheerst door het art-nouveaumonument bij uitstek, met name het Liberale Volkshuis Help U Zelve naar ontwerp van J. Van Asperen en E. Van Averbeke (1898-1900). Aan de overzijde van de straat: de blinde bakstenen gevel van de Sint-Walburgiskerk gebouwd in 1936 door F. Van Reeth.

Voorts, meestal lijstgevels van het enkelhuistype, gemiddeld vier bouwlagen afwisselend bepleisterd en beschilderd of met gekleurd bakstenen parement. Versiering met spiegels en kordons, mozaïeken of balkons; verschillende aangepaste winkelpuien overeenkomstig de bewaarde functie. Het nummer 47, ontworpen in 1905 respectievelijk met rechthoekige, segment- en rondboogvensters, onderlijnd door rode bakstenen banden die fel contrasteren met de witte gevelsteen; het nummer 20 met afgerond bel-etagebalkon, lisenen van de bovenbouw en een verhoogde kroonlijst met halfronde mezzaninovensters in hoefijzerboogomlijsting; het nummer 22-24, pakhuis "Grainwork Sud" (1881), toegankelijk via Scheldestraat nummer 69; door lisenen ingedeeld in drie brede rondboognissen, de boogvelden versierd met mozaïek en kroonlijst op gekoppelde uitgelengde consoles; interieur wordt thans volledig verbouwd, echter met behoud der gevels; het nummer 46 per verdieping versierd met balustrades van simili; het nummer 58 met vier traveeën op eerste en tweede bouwlaag, twee op de derde en mansardedak met twee dakkapellen en twee oeils-de-boeuf; brede linkertravee met klassiek entablement en driehoekig fronton op Ionische driekwartzuilen en drie flankerende rondboogvensters op de tweede bouwlaag, brede rechtertravee met rondboogvenster en puntig balkonnetje op de derde bouwlaag.