De Vrijheidstraat is een lange straat op het Zuid tussen de Kasteelpleinstraat en de Marnixplaats. Ze maakt deel uit van het oorspronkelijke verkavelingsplan van de Zuidwijk, dat werd opgemaakt rond 1875. Voor de ontwikkeling van deze wijk werd het 16de-eeuwse Zuidkasteel gesloopt, dat in Antwerpen symbool stond voor tirannie. Een aantal straatnamen op het Zuid spelen in op dat onderdrukkingsverleden, onder meer de Vrijheidstraat. Aanvankelijk hoorde ook de Karel Rogierstraat tussen Marnixplaats en Volkstraat bij de Vrijheidstraat genoemd; vanaf 1884 kreeg dit deel een eigen straatnaam.

De bebouwing van de straat is typerend voor het Zuid: het betreft vooral eind-19de-eeuwse burger- en meergezinswoningen van drie traveeën en drie bouwlagen onder zadeldak, met een neoclassicistische lijstgevel. Van dit standaard type woning, dat het beeld in de Zuidwijk volledig bepaalt, zijn in de Vrijheidstraat een aantal eerder eenvoudige, maar gave voorbeelden bewaard.

Minder gaaf bewaarde voorbeelden zijn nummer 29, met een rijk versierde gevel; nummer 31, gebouwd rond 1885 voor weduwe Durlet naar ontwerp van François Durlet, wellicht haar zoon; nummer 47, een stadswoning naar een ontwerp van aannemer Lixon-Van Zurk, die talrijke woningen bouwde in de straat; en nummer 52, een woning die de indeling behield maar een nieuw parement kreeg.

Tussen de overwegend neoclassicistische gevels, werden ook een aantal eclectische woningen gebouwd; deze zijn bijna allemaal uit het straatbeeld verdwenen. Nummer 63 is een eclectische woning die rond 1880 werd gebouwd als onderdeel van een rijk versierd, eclectisch ensemble op de hoek met de Marnixplaats en de Tolstraat. Bouwkundige J. Egide Schoben ontwierp voor dit geheel ook een Mariabeeld, dat niet is bewaard.

Opvallend zijn de twee tegenover elkaar liggende samenstellen van telkens drie woningen in het midden van de straat, die als modelwoningen werden gebouwd in opdracht van de Société Anonyme du Sud naar ontwerp van E. Leclef van 1879. Het samenstel aan de oneven zijde van de straat (nummers 21-25) werd in eclectische stijl opgetrokken, voor de huizen aan de even zijde (nummers 38-42) koos de architect de neoclassicistische bouwstijl. De stijlencombinatie die hier wordt gepromoot, is typerend voor het Zuid.

Behalve woonhuizen, werden van bij het begin een aantal winkelpanden voorzien in de Vrijheidstraat. Nummer 4 behield behalve de originele winkelpui ook de oorspronkelijke functie. Nummers 68 tot 72 waren eveneens gebouwd als winkelhuizen; de houten winkelpuien getuigen daar nog van; nummers 66 tot 70 werden rond 1883 gebouwd als een samenstel van drie winkelhuizen voor rekening van F. Siebens.

De eind-19de-eeuwse huizenrijen zijn begin 21ste eeuw veelvuldig onderbroken door nieuwbouw of zwaar verbouwde gevels. Bij het begin van de straat, aan het oostelijke uiteinde, verwijst de opvallende concentratie aan jaren 1940-1950-appartementen naar de heropbouw die nodig was na de vernielingen door bominslagen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Gelegen tussen Kasteelpleinstraat en Marnixplaats. Circa 1876 geopend op de gronden van het voormalige Zuidkasteel, symbool van de tirannie; in schril contrast hiermee werd de nieuwe straat Vrijheidstraat geheten. Aanvankelijk was ze dubbel zo lang als thans; in 1884 werd het weggedeelte tussen Marnix- en Leopold de Waelplaats gewijzigd in Karel Rogierstraat.

De nummers 3, 21-23, 29-35, 47-61 en 36-60 zijn burgerhuizen uit vierde kwart van de 19de eeuw met neoclassicistische inslag: als type: bepleisterde, witgeschilderde lijstgevels, gemiddeld drie traveeën, drie bouwlagen en zadeldak, horizontaal geleed door kordons en kroonlijst, verticaal door een geaccentueerde middentravee met erker of balkon met balustrade van gietijzer of simili.

De nummers 36 tot 44 opgezet als een symmetrisch geheel; de nummers 21 en 23: bakstenen parement met speklagen; laatstgenoemde versierd met neorenaissancistisch wortelmotief; de nummers 4, 70 en 72 met neoclassicistische houten pui met aparte huisdeur (alleen nummer 4 met bewaarde functie). De overige huizen zijn meestal vernieuwd na de tweede wereldoorlog, vooral in de omgeving van de Kasteelpleinstraat.