Geografisch thema

Grotstraat

ID
11392
URI
https://id.erfgoed.net/themas/11392

Beschrijving

Licht bochtige weg tussen de Dentergemstraat en het kruispunt met de Vijf Eikenstraat en de Aardemolenstraat. Ligt op het gehucht de Ginste.
De weg volgt voor een groot deel het eeuwenoude tracé van de dreef van aan de Mandel naar het "Groot Goet ter Mols" (nummer 5) zoals te zien op een figuratieve kaart van 1642. Het tweede straatdeel tot aan het kruispunt wordt in 1642 "de straet anden kerput" genoemd. Op de Atlas der Buurtwegen (1845) als "Groote Molstestraet" aangeduid. Vanaf 1960 "Grottestraat" genoemd omwille van de aanwezigheid sedert 1920 van een Lourdesgrot.

De oorsprong van de historische site zogenaamd "Groot Goet ter Mols" (nummer 5) gaat zeker terug tot de middeleeuwen. Pas in de 16de eeuw wordt het goed vermeld in documenten. Voor eerst in 1571 als "Goet te coolscamps onder d’heerlijckhede van coolscamps" en dus oorspronkelijk horend bij de heerlijkheid van Koolskamp. De Flou spreekt van een heerlijkheid gelegen tussen Oostrozebeke en Wielsbeke. Nog in 1571 echter blijkt het domein volgens de vermelding "'t goet te mols, voormaels 't goet te coolskamp" niet meer bij de heerlijkheid te horen. De pachthoeve beslaat op dat moment circa 69 hectare en neemt een groot deel van de Ginste in. De naam van de toenmalige eigenaar, jonkheer Jeroen de Mol kan eventueel de oorsprong van de hoevenaam verklaren. Het goed staat op meerdere oude kaarten afgebeeld, onder andere op een kaart uit een renteboek van 1642 met voormalige motte en omwalling. Dat hier een versterkte tempelierswoning zou hebben gestaan is slechts een hypothese. Waarschijnlijk was de motte wel bebouwd. In 1567 is er sprake van een "een zeer schoon steenen huus" gebouwd door Jeroen de Mol in de nabijheid van zijn hoeve en gebruikt als buitenverblijf. Het penningkohier van 1571 vermeldt een "huus van plaisance", in bezit van Hiëronymus de Mol, ridder uit Watermaal. In 1614 zou het huis al verdwenen zijn.

Documenten beschrijven het goed als een uitgestrekt domein onder andere met bossen, meersen en landerijen. De hoeve verandert regelmatig van eigenaar en krijgt doorheen de tijd naast de oude vermelding "'t Goet te Coolscamp" verschillende aanduidingen, ook al naargelang de toenmalige bewoners (onder andere "Kuupershof").

In de 18de eeuw is er sprake van een tweede hoeve, zogenaamd "'t Kleen goed te Molst" (zie Boomgaardstraat nummer 9), op de kaart van 1642 staat hier reeds een hoeve getekend. Op de Ferrariskaart (1770-1778) staan de kleine en grote Molst. Op de Atlas der Buurtwegen (1845) respectievelijk als "Ferme Craeymeersch" en als "'t Goed ter Molsten" aangeduid. In de tweede helft van de 19de eeuw zou het ganse domein in drieën worden opgesplitst, de derde hoeve zogenaamd "Goed ter Molst" ligt aan de Molstenstraat (zie nummer 44). De hoevegebouwen aan de Grotstraat worden in het begin van de jaren 1980 grotendeels vervangen door nieuwbouw.
Iets verder lag de hoeve zogenaamd "Beukendreve" (nummer 7) of "Pypaertshof" genoemd naar de familie die de hoeve uitbaatte op het einde van de 18de en gedurende de 19de eeuw.

De zogenaamd "Pypaertsbrugge", leidt de Grotstraat over de Mandel en verbindt de Ginste met de Kalberg. De brug is pas aangelegd op het einde van de 19de eeuw en krijgt meermaals een andere naam, vermoedelijk afgeleid van de resp. pachters van de hoeve (Schelstraete-, Puttens- en Boonesbrug). Heden in beton met een metalen balustrade.

De straat loopt tot in het centrum van de Ginste eerst door de vallei van de Mandel en over aanpalend koutergebied. In dit landelijke deel is er nagenoeg geen bebouwing. Het centrum wordt gedomineerd door de aanwezigheid van de Sint-Jozefskerk en daarnaast de Lourdesgrot. Voorts aaneengesloten bebouwing met huizen overwegend uit de tweede helft van de 20ste eeuw.

  • Rijksarchief Kortrijk, Fonds de Plotho, nr. 491: Figuratieve kaart van de heerlijkheid Coolscamp in de parochie Oostrozebeke, in Rentbouck van Vijfve Dendermonde, appendentie vande lande ende baronnie van Ingelmunstre, 1642.
  • DELANGE M., Oostrozebeke, in HOLLEVOET F., Als straten gaan… praten, Tielt, 2005, p. 119-120.
  • S.N., Toponymie of plaatsnamen te Oostrozebeke, in 't Ginsteblad, 1984, jg. 4, nr. 6, p. 8.
  • DEMEDTS L., LOBBESTAEL R., Hoeven op de Ginste, in 't Ginsteblad, 1984, jg. 4, nr. 6, p. 4-6, nr. 11, p. 7-8, nr. 12, p. 5-6.
  • LOBBESTAEL R., De Ghinste anno 1642, in 't Ginsteblad, 1984, jg. 4, nr. 6, p. 2.
  • LOBBESTAEL R., De adellijke familie de Mol in de 16de en 17de eeuw in Oostrozebeke, in De Roede van Tielt, vol. 21, 1990, p. 184-185.

Bron: VAN VLAENDEREN P. & VRANCKX M. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Oostrozebeke, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL33, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia; Vranckx, Martien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Begraafplaats

  • Omvat
    Ginstegrot

  • Omvat
    Sint-Jozefskerk

  • Is deel van
    Oostrozebeke


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Grotstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/11392 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.