Geografisch thema

Erkegemstraat

ID
11446
URI
https://id.erfgoed.net/themas/11446

Beschrijving

Straat ten oosten van het centrum van Oostkamp, gelegen in het gehucht Moerbrugge. De straat loopt in zuidwestelijke richting van de Stuivenbergstraat naar de Hertsbergsestraat. Sinds de aanleg van de autostrade in 1937-1938 en hervat rond de jaren 1950 is de straat doormidden gesneden, doch via een viaduct over de autobaan verbonden. Het oorspronkelijke tracé loopt aan de noordwestzijde parallel met het nieuwe tracé. De straat kent vandaag dus een neventracé. De straatnaam herinnert aan de heerlijkheid Erkegem, een appendante heerlijkheid van het Brugse Vrije, die zich deels uitstrekte over de parochies Oostkamp en Zwevezele (Wingene). De vermelding van "herkenghem" komt volgens De Flou voor het eerst voor in 1290, de naam als aanduiding van de straat ("Aerghemer strate") in 1322.

De eerste straatvermelding dateert van het begin van de 14de eeuw (De Flou), doch de eerste weergave van de straat is die op de Grote Kaart van het Brugse Vrije van Pieter Pourbus (1561-1571), gekopieerd door Pieter Claeissens (1601). De straat lijkt in die periode niet bebouwd, of toch niet met opvallende gebouwen. Ten noorden van de straat, aan de kant van de Hertsbergsestraat, lijkt wel een gehucht getekend. Op de kaart van 1770 uit het Rijksarchief te Brugge wordt de straat aangeduid met "Thieltwegh". Vermoedelijk al in het begin van de 18de eeuw bouwt de toenmalige heer van Erkegem, Guillielmus Leopoyver, een hoeve op het einde van de straat, ten oosten van de kruising met de Faliestraat. Volgens een begin 18de-eeuwse tekening is het een hoeve met boerenhuis met verspringende volumes en een imposante schuur.

In een verslag van 1805 wordt de straat vermeld als "Erkeghem Weg" en op het primitief kadasterplan (circa 1835) aangeduid als "straat van Herkeghem na Moerbrugge". Op 19de-eeuwse kaarten wordt ook een molen, zogenaamd de "Molen van Erkegem" weergegeven, vlakbij het huidige nummer 60. Deze molen is circa 1835 eigendom van notaris Charles Beaucourt uit Oostkamp en in de tweede helft van de 19de eeuw in het bezit van de familie Rooman-Moerman d'Harelbeke. Op de voormalige site is naderhand (?) een bedrijf gegroeid, dat op heden handel drijft in veevoeders. Op de Atlas der Buurtwegen (circa 1843) wordt de straat aangeduid als "Chemin de celui dit zwinhaegestraet au hameau de Herkeghem au chemin dit Ruisseleedschenheerweg", zogenaamd "Herkegemstraet".

Naar verluidt bevindt zich eertijds ter hoogte van het huidige nummer 44 (of nummer 38), het voormalig café "Oud Wethuis Erkegem", voorheen een herberg in de heerlijkheid Erkegem waar de wetsheren samenkwamen.

Eerst in de jaren 1937-1938 en later hernomen in de jaren 1950, wordt doorheen de straat de autostrade E40 aangelegd. De viaduct over de autostrade is voorzien van leuningen waarop de wapenschilden van enerzijds de gemeente Oostkamp en anderzijds van de provincie West-Vlaanderen zijn aangebracht, met datum "1967".

Straat met enerzijds lintbebouwing van kleinere, voornamelijk vrijstaande woningen, aansluitend bij de verkaveling langs de Hertsbergsestraat, gelegen rond de rechthoekige vijver, die wellicht is gegraven in functie van de aanleg van de nabij gelegen autostrade in de jaren 1930 en 1950. Ter hoogte van het oude tracé van de Erkegemstraat, nu gelegen ten zuiden en net ten noorden van de autostrade, is in de loop van de 19de eeuw al een vrij dicht bebouwde bewonerskern zie de bewaarde bijgebouwen bij nummer 23, de kleine hoeve nummer 55 en de boerenarbeiderswoning nummer 60 met eertijds een molen en de eind 19de-eeuwse kapel (zie nummer 64). In het begin van de 20ste eeuw zijn verschillende van de originele woningen verbouwd (nummers 23, 45) en zijn nog enkele verspreide woningen opgetrokken onder meer de hoeve nummer 54 en de woningen nummers 84 en 145. In de tweede helft van de 20ste eeuw is de straat tussen de Dolage- en de Faliestraat ingenomen door lintvormende percelen met vrijstaande woningen.

  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Watering van Blankenberge, nummer 1081: Kaart van een hofstede gelegen te Oostkamp (heerlijkheid Oostkamp, 6de, 10de, 17de, 18de, 19de begin), groot 44-1-34 gemeten, in het bezit van Ignace Pardo, gemaakt door P.J. Rabaut, 1770.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Mestdagh, nummer 1092: Figuratieve kaart van eigendommen (sectie C), eigendom van Ch. Veranneman-Pardo, 9,3 x 5,75, 19de eeuw.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Watering van Blankenberge, nummer 1095: Kaart van een hofstede gelegen te Oostkamp, 19de eeuw.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen Mestdagh, nummer 1099: Plan van eigendommen, eigendom van de weduwe van J. van den Wouwere geboren Isabelle Beaucourt en Jeannette Beaucourt, 19de eeuw.
  • CLAEYS G., De gemeente Oostkamp, boek twee, Handzame, 1981, p. 237.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, deel III, Brugge, 1923, kolom 1115-1120, 1122.
  • DEMULDER J., De kapellen te Oostkamp, in Heemkundige Kring Oostkamp, nummer 4, jg. 2, 2001, p. 15-16.
  • Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Oostkamp, Oostkamp, 2006.
  • VANDE GINSTE S., Archiefbeelden Oostkamp, Gloucestershire, 2005, p. 122.
  • VAN SLAMBROUCK J., De molens van Oostkamp, in Ons Molenheem, vol. 30, p. 200, p. 93.

Bron: VANWALLEGHEM A. met medewerking van CREYF S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Oostkamp, Deel I: Deelgemeente Oostkamp, Deel II: Deelgemeenten Hertsberge, Ruddervoorde en Waardamme, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL30, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Interbellumwoning met bijgebouwen

  • Omvat
    Kapel van Erkegem

  • Omvat
    Kleine hoeve

  • Omvat
    Samenstel van dorpswoningen

  • Is deel van
    Oostkamp


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Erkegemstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/11446 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.