Geografisch thema

Gemeenteplein

ID
11453
URI
https://id.erfgoed.net/themas/11453

Beschrijving

Plein in het centrum van Oostkamp, ten noorden afgebakend door de Sint-Pietersparochiekerk (zie zonder nummer), ten oosten door de Brugsestraat, ten zuidoosten door de Kortrijksestraat en ten zuidwesten door de Majoor Woodstraat. Vóór de fusie van Oostkamp, Hertsberge, Waardamme en Ruddervoorde tot één gemeente in 1977 behoorde het plein tot de Brugsestraat.

Van oudsher is deze locatie het kloppend hart van Oostkamp door de aanwezigheid van de parochiekerk (zie zonder nummer) en het gemeentehuis (zie nummer 1), dat eertijds was ondergebracht in een nu gesloopte woning op de hoek van de Stations- en de Brugsestraat (zie Brugsestraat nummer 2). De kerk (zie zonder nummer) en het kerkhof (zie Sint-Pietersplein zonder nummer) zijn echter tot circa 1882 ommuurd en tot circa 1870 staat op het einde van de huidige Majoor Woodstraat een woning (zie afbeelding, detail uit het gereduceerd kadasterplan van circa 1850).
Het thans bestaande plein is ontstaan in het derde kwart van de 19de eeuw. Circa 1870 stelt de gemeenteraad van Oostkamp een algemeen rooilijnplan op om het dorpsplein aan te passen, het wild bouwen aan banden te leggen en via rooilijnmaatregelen het uitzicht van de gemeente te verfraaien. Voor de aanleg van het plein worden onteigeningen gedaan, die echter niet zo evident verlopen en nog niet beëindigd zijn tegen 1879. Op 25 juli 1880 beslist de gemeenteraad het plein te voorzien van een kasseien wegdek. In 1881 vraagt de gemeente een toelage aan de Staat en de Provincie voor de werken. In de periode 1876-1882 vermeldt men in een verslag van de werken de volgende gebouwen: de kerk (zie zonder nummer) en het kerkhof (zie Sint-Pietersplein zonder nummer), de (thans afgebroken) pastorie (zie Brugsestraat), "Het Schaeck" (zie Brugsestraat nummer 2), de kapelanie en enkele particuliere eigendommen onder meer van Pieter Anseeuw, van de weduwe van Schaeverbeke (zie Majoor Woodstraat nummer 2), van Sabot en van Braet (zie Brugsestraat nummer 2). In 1881 wordt Leopold Delandmeter, die woont in het huis op de hoek met de Majoor Woodstraat (zie Majoor Woodstraat nummer 2), door het gemeentebestuur verplicht de voorgevel van zijn eigendom aan die van het toekomstige gemeentehuis, dat er naast zal gebouwd worden, aan te passen. Hij wordt daarbij verplicht als architect René Buyck te nemen, die ondertussen ook is aangesteld als ontwerper voor het gemeentehuis (zie nummer 1). Hiervoor zal hij van het gemeentebestuur een toelage ontvangen van 1.000 frank.
In 1882 is het gemeentehuis afgewerkt. Naar aanleiding van de nieuwbouw worden ook plannen gemaakt om het plein aan de noordkant, de kant van de kerk, uit te breiden. Daarvoor wordt een deel van het kerkhof ingepalmd en bij het plein gevoegd; het kerkhof zelf krijgt een nieuwe, neogotische afsluiting (zie Sint-Pietersplein zonder nummer). Het kasseien van het dorpsplein wordt in 1883 toevertrouwd aan aannemer Fidèle Baesen uit Wingene.
Na de Eerste Wereldoorlog, circa 1925, wordt op het Gemeenteplein een Zilverlinde geplant, als vrijheidsboom en symbool van de rechtvaardigheid. De Linde heeft thans een stamomtrek van 250 centimeter en is bij benadering 12 meter hoog. Rondom de Sint-Pieterskerk (zie zonder nummer) staan nog meer linden, van geringere leeftijd, alsook een solitaire Taxus met stamomtrek van ongeveer één meter naast de kerk.
In de loop van de jaren 1970 wordt besloten om het kerkhof (zie Sint-Pietersplein zonder nummer), gelegen rond en ten westen van de Sint-Pieterskerk, te sluiten en de graven gedeeltelijk over te brengen naar een nieuw aangelegde begraafplaats langs de Albrecht Rodenbachstraat (zie Albrecht Rodenbachstraat zonder nummer). Een aan tal opmerkelijke grafzerken, geselecteerd op basis van de betekenis van de overledene, de symboliek of de typologie van de graven worden in situ behouden en verzameld in een lapidarium ten noorden van de kerk (zie Sint-Pietersplein zonder nummer).
Thans is het Gemeenteplein een als parking aangelegd plein gedomineerd door het gemeentehuis aan de westkant (zie nummer 1) en de Sint-Pieterskerk als noordelijke wand (zie zonder nummer). Voorts onder meer enkele bomen, het beeld van het Heilig Hart (zie zonder nummer) en een fietsenstalling. Bij de particuliere bebouwing is vooral de woning aan de Brugsestraat, de voormalige, recent gerestaureerde herberg "Het Schaeck" (zie Brugsestraat nummer 2) opvallend. Overige bebouwing is weinig kwalitatieve hedendaagse (ver)nieuwbouw aansluitend bij de Kortrijkse-, Stations- of Majoor Woodstraat.

  • BOULJON B., Bij het eeuwfeest van het Oostkampse gemeentehuis, in De Merel, jg. 11, nummer 4, 1987, p. 8.
  • BOULJON B., Bij het eeuwfeest van het Oostkampse gemeentehuis (2), in De Merel, jg. 12, nummer 1, 1988, p. 18.
  • CLAEYS G., Kroniek van Oostkamp, Brugge, 1985, p. 306, 309-310, 314.
  • ZWAENEPOEL A., Inventaris van traditionele, solitaire bomen en struiken als leidraad voor natuur- en landschapsbehoud en -herstel in West-Vlaanderen, WVI in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, Brugge, 2005, p. 164, 247.

Bron: VANWALLEGHEM A. met medewerking van CREYF S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Oostkamp, Deel I: Deelgemeente Oostkamp, Deel II: Deelgemeenten Hertsberge, Ruddervoorde en Waardamme, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL30, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Beeld van het Heilige Hart

  • Omvat
    Gemeentehuis van Oostkamp

  • Omvat
    Opgaande linde als vredesboom

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Pieters-in-de-banden

  • Omvat
    Replica van de schandpaal van de heerlijkheid Nieuwenhove

  • Is deel van
    Oostkamp


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gemeenteplein [online], https://id.erfgoed.net/themas/11453 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.