Geografisch thema

Nieuwburgstraat

ID
11482
URI
https://id.erfgoed.net/themas/11482

Beschrijving

Landelijke zijweg van de Kortrijksestraat, die met een geknikt verloop en verschillende zijtakken loopt tot aan de Larestraat en een zuidwestelijke zijdreef van de Kortrijksestraat. De landweg loopt doorheen de wijk Kaleshoek; de naam van deze wijk komt voor het eerst voor op een kaart van 1800. De weg loopt naar en langs het kasteel "Nieuwburg" (zie nummer 2), wat meteen ook de straatnaam verklaart.

De Nieuwburgstraat wordt gedeeltelijk weergegeven op de Grote Kaart van het Brugse Vrije van Pieter Pourbus (1561-1571), gekopieerd door Pieter Claeissens (1601). Het tracé tussen de Kortrijksestraat en het kasteel "Nieuwburg" (zie nummer 2) bestaat nog niet en is pas rond 1900 aangelegd. Voordien wordt het kasteel bereikt via een wat noordelijker gelegen dreef. Uitgezonderd het kasteel (zie nummer 2) en de kasteelhoeve (zie nummer 6) is er in 1561-1571 nog geen bebouwing. De bebouwing beperkt zich tot hoeves die hoofdzakelijk dateren van circa 1800 en die bijna allen worden gebouwd door de eigenaars van het kasteel "Nieuwburg" (zie nummer 2). Op het einde van de 19de eeuw vinden er op initiatief van baron Ernest Peers-Ducpétiaux (1804-1895) van het kasteel "Nieuwburg" (zie nummer 2) en baron Léon Peers de Nieuwburgh († 1930), verschillende uitbreidingen en/of verbouwingen plaats aan de hoeves rond (en behorend tot) het kasteel. Deze hoeves en woningen zijn voornamelijk gelegen langs de Nieuwburgstraat, de Edestraat en de Kuipenstraat. Zo worden er onder meer een stoommaalderij (zie nummer 30) en een melkerij (zie nummer 32 en 34) en een varkenskwekerij (zie nummer 11) aan de Nieuwburgstraat gebouwd. Van de site met stoommaalderij (zie nummer 30), melkerij (zie nummer 32 en 34), kaasfabriek (zie nummer 32) en een directeurswoning (zie nummer 28) is tot op heden echter nog weinig bewaard.

Op de kaart van het Militair Cartografisch Instituut van het begin van de 20ste eeuw (zie afbeelding) wordt de "Laiterie" vermeld. Naast het in oorsprong middeleeuwse kasteel van de familie Peers de Nieuwburgh staat ook het zomerkasteel van de familie afgebeeld. Het zomerkasteel wordt in 1875 net ten noorden van het neogotische kasteel "Nieuwburg" (zie nummer 2) gebouwd voor Jacques-Léon Peers de Nieuwburgh. Het zomerkasteel van de familie Peers de Nieuwburgh brandt af in 1940, wanneer het kasteel dienst doet als toevluchtsoord voor geëvacueerden uit Oostende. In 1949 wordt de toren ervan omver getrokken en de ruïne afgebroken.

Vóór de fusie van Oostkamp met Hertsberge, Waardamme en Ruddervoorde in 1977 wordt de straat "Kaleshoek" genoemd.
Karakteristieke straat gedomineerd door het goed verscholen kasteel "Nieuwburg" (zie nummer 2) en zijn kasteelhoeve (zie nummer 6), en de vele hoevetjes en voormalige fabrieksgebouwtjes die thans zijn omgebouwd tot woonhuizen. Alle gebouwen die behoren tot de kasteeleigendommen zijn deels of volledig beschilderd in éénzelfde combinatie van wit en ossenbloedrood. Die beschildering zou naar verluidt geïnspireerd zijn op een Deens model, dat baron Léon Peers de Nieuwburgh zou hebben leren kennen in Denemarken. Ten noorden van de Nieuwburgstraat glooit het landschap omhoog in de richting van de wijk Dale (heuvel van 20 à 25 meter hoog). De glooiing wordt geologisch omschreven als een tertiaire opduiking van lemig zand met plaatselijk veel stenen. De straat loopt grotendeels door de ankerplaats "Kasteel Nieuwburg en Breidels" zie landschapsatlas (gedeelte vanaf de Kortrijksestraat tot voorbij het kasteel "Nieuwburg"). De omgeving van het kasteeldomein is voornamelijk in gebruik als weiland. Rond het kasteel "Nieuwburg" heeft men een half open landschap; de weilanden en akkerlanden worden doorsneden door dreven en hebben enkele vrij gave knot/bomenrijen langs hun perceelsgrenzen. De straat is een geasfalteerde landweg met een kasseigedeelte ter hoogte van de melkerij Nieuwburg (zie nummer 32).

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Oostkamp, 1883/136, 1883/138, 1883/139, 1883/141.
  • Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg, Afdeling Monumenten en Landschappen, Landschapsatlas, 2001, OC GIS-Vlaanderen.
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling kaarten en plannen, nummer 1618: Kadastrale kaarten van Sijsele, Oostkamp, Zedelgem en Sint-Kruis, 1810.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1930, deel XI, kolom 267-268.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, deel VI, Brugge, 1926, kolom 1126.
  • Ontdekkingsroute "Kleur in onze landschappen", s.l., 1997.

Bron: VANWALLEGHEM A. met medewerking van CREYF S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Oostkamp, Deel I: Deelgemeente Oostkamp, Deel II: Deelgemeenten Hertsberge, Ruddervoorde en Waardamme, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL30, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Directeurswoning van de melkerij Nieuwburg

  • Omvat
    Dorpswoning met schuur

  • Omvat
    Het gazekot horende bij de melkerij Nieuwburg

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve behorend tot kasteel Nieuwburg

  • Omvat
    Hoeve Daelman

  • Omvat
    Hoeve gelegen bij de melkerij Nieuwburg

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve Musoir

  • Omvat
    Hoevetje

  • Omvat
    Kapel van de Kaleshoek

  • Omvat
    Kasteeldomein Nieuwburg

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Melkerij Nieuwburg

  • Omvat
    Pachthoeve van kasteel Nieuwburg

  • Is deel van
    Oostkamp

Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Nieuwburgstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/11482 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Gemeente Oostkamp

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.