Brede rechte laan aan de westzijde van het Stadspark, sinds 1863 genoemd naar schilder Pieter Paul Rubens (1577-1640). De Rubenslei verbindt het kruispunt van Maria-Theresialei, Quellinstraat en Quinten Matsijslei ten noorden, met het kruispunt van Maria-Henriëttalei, Van Breestraat en Van Eycklei ten zuiden. Aan één zijde bebouwd, wordt de straatwand in het midden onderbroken door de Louiza-Marialei die als hoofdtoegang tot het Stadspark fungeert vanaf de Frankrijklei, en aan de uiteinden begrensd door de parallelle Maria-Theresialei en Maria-Henriëttalei.

Aanvankelijk maakte de Rubenslei integraal deel uit van de Promenade Longchamps, een in 1845 door Emmanuel Van Cuyck ontworpen, landschappelijk wandelpark op het glacis van de Spaanse vesten, ter hoogte van de Herentalse lunet. De huidige aanleg en verkaveling dateert van omstreeks 1865, na de overdracht en ontmanteling van de zogenaamde krijgsgronden, en de creatie van het Stadspark. Ingenieur Theodoor Van Bever, hoofd van de dienst Stadsvergroting, tekende het aanlegplan van deze belangrijke 19de-eeuwse stadsuitbreiding.

De Rubenslei werd vanaf 1866 bebouwd met statige heren- en burgerhuizen, waarvan het merendeel in de jaren 1870 en 1880 tot stand kwam, en de laatste omstreeks 1900. Het kruim van twee generaties Antwerpse architecten, tekende voor deze vastgoedoperatie in dienst van het patriciaat. De grootste bijdrage leverde Lievin Van Opstal, die in de beginfase een tiental panden realiseerde, en even actief was op de Van Eycklei, en de Quinten Matsijslei. Daarnaast werden bouwdossiers teruggevonden van Heliodore en Edmond Leclef, Jan Stordiau, Emile Wauters, Frans Stuyck, Albert Arnou, Edward Careels, Jean-Laurent Hasse, Ernest Dieltiëns en Joseph Hertogs. Van het 35-tal panden dat de Rubenslei oorspronkelijk telde, blijven er vandaag slechts drie over, de burgerhuizen Deppe door Piter Dens en het hotel Vandevelde door J.B. en Emile Vereecken. Een belangrijk deel van het noordelijke bouwblok wordt ingenomen door het Onze-Lieve-Vrouwecollege, zowel de oorspronkelijke gebouwen door Heliodore Leclef als de nieuwbouwvleugel door bOb Van Reeth. De eerste bressen werden omstreeks 1935 geslagen voor de hoogbouwflats "Helvetica" door David Moëd, "Résidence Rubens" en "Résidence Albert I" door Victor Gorlé, en "Résidence du Parc" door John Van Zeeland, appartementsgebouwen van hoge standing in art deco of modernisme.

De totale transformatie van de leien rond het Stadspark voltrok zich vanaf de jaren 1950 doorlopend tot de jaren 2000, waarbij de straatwanden geleidelijk werden ingevuld met hoofdzakelijk conventionele flatgebouwen, opgetrokken door privé-investeerders, projectontwikkelaars en bouwbedrijven. Imposant van omvang is de Royale Residence op nummer 1 hoek Maria-Theresialei, een ontwerp door Joseph Somers, Flor Laforce en Roger De Langhe uit 1953. Verder onderscheidt het in 1960 door Edward Cogge ontworpen appartementsgebouw op nummer 24 zich door een eigentijds materiaalgebruik, met name ceramiek in contrasterende kleuren. Het rijzige, postmoderne kantoorgebouw van de verzekeringsmaatschappij Mauretus op nummer 11, door Francis Kemps en Willem Michiels, dateert uit 1978-1980.

De kruising van Rubenslei, Maria-Theresialei, Quellinstraat en Quinten Matsijslei, werd van 1881 tot 1934 ingenomen door het standbeeld van Quinten Matsijs door Jacques de Braekeleer, Leonard en Henri Blomme, vandaag opgesteld op de Baron Dhanislaan. Op de kruising van Rubenslei, Van Eycklei, Van Breestraat en Maria-Henriëttalei bevond zich vanaf 1886 het standbeeld van Jacob Jordaens door Jules Pécher, vandaag opgesteld op de Oever. Het maakte in 1901 plaats voor het standbeeld van David Teniers door Joseph-Jacques Ducaju, dat hier op zijn beurt verdween in 1934, en vandaag zoals aanvankelijk de Teniersplaats siert.