Geografisch thema

Sint-Jorisstraat (Sint-Joris)

ID
12397
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12397

Beschrijving

Loopt van de Sint-Andreaslaan op het grondgebied Beernem naar de Hellestraat op het grondgebied Knesselare. Licht gebogen straattracé. Loopt grosso modo evenwijdig met het kanaal Gent - Brugge. Loopt vanaf Kauter evenwijdig met de grens van Knesselare. Geasfalteerde straat.

De huidige benaming dateert van de gemeentefusies in 1978, daarvoor heette de straat Beernemsesteenweg of Knesselaresteenweg. Zo wordt de straat ook vermeld in de Atlas der Buurtwegen van 1844. Eertijds ook nog "Binnenweg" genoemd. Oorspronkelijk was het een zandweg die doorliep op de Damse Heerweg aan Zotschore (Miserie).

De verbindingsweg tussen Beernem en Sint-Joris liep langsheen het kanaal Gent - Brugge. Langs het kanaal lagen volgens de kaart van de Zuidleie of Gentse Vaart van 1640-1642 zogenaamd de "steene redoute de cleene myserie", "fort groot myserie", "fort groot st. Joris" zie afbeeldingen. Deze verdedigingswerken maken deel uit van de "Staats-Spaanse linies" en vormen de overblijfselen van de Tachtigjarige Oorlog die van 1568 tot 1648 werd uitgevochten tussen de Spanjaarden en de Staatsen (inwoners van Nederland). Gedurende deze oorlog zijn door beide partijen veel militaire bouwwerken aangelegd. Deze linies bestonden hoofdzakelijk uit een verdedigingswal met voorliggende gracht soms uitgerust met redoutes en/of forten. Aanvankelijk schakelde men de bestaande bedijking in bij de verdediging en plantte men de forten of redoutes op de bestaande dijktracés in. Te Beernem was dit de dijkage langsheen het kanaal Gent - Brugge. De forten en/of redoutes fungeerden als wachtpost en/of uitvalsbasis terwijl de linies zelf dienden als inundatiewering, antipenetratiestelling en verbindingsweg of communicatielijn tussen de steden en/of forten onderling. De restanten van deze forten en wallen zijn nu nog nauwelijks te onderscheiden op het terrein.

De huidige aanleg van het straattracé dateert van 1854.

Aanwezigheid van een betonnen boogbrug over het kanaal Gent-Brugge. Oorspronkelijk lag hier de zogenaamde "Leopoldsbrug" over het kanaal. Een eerste stenen brug wordt reeds vermeld in 1379 "van eenre steninen brucghe ghemaect int ghedelf van der nieuwer Leye ieghen sint joris kercke".Volgens een prentbriefkaart van 1908 was er ter hoogte van de Leopoldsbrug een grote concentratie aan herbergen. Ook aanwezigheid van werkplaatsen en een stoomzagerij met de zogenaamde "lattekoten". Thans geen enkel restant meer van de lattenklieversindustrie langs het kanaal. De huidige brug dateert van 1985-1986. Ter hoogte van de wijk Miserie aanwezigheid van de bedding van de "oude Vaart". In 1986-1987 werd de kanaalbocht rechtgetrokken. De achtergebleven oude bocht kreeg een nieuwe bestemming als natuurgebied, "Miseriebocht". De kanaalbocht maakt deel uit van het kanaal Gent-Brugge. De geschiedenis van het kanaal Gent-Brugge gaat terug tot de 13de eeuw en is daarmee een van de oudste kanalen van Vlaanderen. Het kanaal ontstond toen tussen 1270 en 1280 de hoogtekam (een hoge zandrug) tussen Beernem en Sint-Joris werd doorgegraven. Hierdoor werd een verbinding gemaakt tussen de twee historische rivieren de Zuidleie en de Hoge Kale. De Hoge Kale vormde de bovenloop van de Durme. De Zuidleie was de bovenloop van de Reie en voerde water uit de streek tussen Beernem en Brugge af via het Zwin naar de Noordzee. De waterweg die toen ontstond was primitief en bezat nog tal van sluizen en een kronkelend verloop in tegenstelling tot recente kanalen. In de periode 1330-1335 werd de Zuidleie vanaf het Minnewater tot aan de Moerbrug gekanaliseerd. Omstreeks 1360 besloot het Brugse stadsbestuur tot grootscheepse werken over te gaan en de bedding van de Zuidleie overal op de gewenste diepte en breedte te brengen. Pas toen in 1604 de Westerschelde als scheepsroute door de Hollanders werd geblokkeerd, ontstond eensgezindheid tussen de Vlaamse steden over een kanaal dat Gent, Brugge en Oostende met elkaar en de zee zou verbinden. Het sluisloze kanaal Gent-Brugge (42 km) werd gegraven tussen 1613 en 1623 en werd opengesteld in 1625. Sinds de openstelling in 1625 en tot op de dag van vandaag is in verschillende fasen gewerkt aan de verbreding, verdieping en rechttrekking van het kanaal. Bij de achtereenvolgende delfwerken werd de uitgegraven grondmassa telkens over relatief grote breedte aan beide zijden van het kanaal uitgespreid zodat de foute indruk wordt gewekt dat het kanaal een smalle langgerekte rug volgt. Tussen 1738 en 1754 werd het kanaal verdiept zodat ook grotere zeeschepen Gent konden binnenvaren. In 1856 werden opnieuw grote werken aangevat: de bedding werd verruimd tot een diepte van 3,2 meter en een breedte van 12 meter in de rechte lijn (in de bochten 16 meter).

Het heterogeen karakter van de straat wordt mede bepaald door verschillende functies. Het begin van de straat wordt bepaald door de aanwezigheid van het industriepark. Verder verloop van de straat langsheen het dorpscentrum van Sint-Joris, schaars bebouwd, met bebouwing in de vroegere kanaalarm van het kanaal Gent - Brugge. Ter hoogte van de straat Galgeveld aanwezigheid van een wegkruis, die oorspronkelijk werd aangebracht voor de afbakening van de parochie Sint-Joris-ten-Distel. Op het einde van de straat, aan de grens met Knesselare, sinds 1858 aanwezigheid van kapel toegewijd aan Maria.

  • STADSARCHIEF BRUGGE, Verzameling Kaarten en Plannen, nummer 41.
  • RYSERHOVE A., Het Beernem, Oedelem en Sint-Joris van toen, Brugge, 1982, p. 80-81, 134.
  • RYSERHOVE A., Plaatsnamen te Sint-Joris, in Bos en Beverveld, jaarboek 1992, p. 128-132.
  • COORNAERT M., RYCKAERT M., VANDERMAESEN M., De Witte Kaproenen. De Gentse Opstand (1379-1385) & De Geschiedenis van de Brugse Leie, Gent, 1979.
  • TERMOTE J., Bastions voor koning en God. Forten en verdedigingwerken in het krekengebied van Oost-Vlaanderen, Gent, 2004.

Bron: GILTÉ S. met medewerking van BAERT S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Beernem, Deelgemeenten Beernem, Oedelem en Sint-Joris, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL31, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Gilté, Stefanie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Hoeve vermoedelijk Sterrehof

  • Omvat
    Kapel toegewijd aan Maria

  • Omvat
    Smeedijzeren kruis

  • Is deel van
    Sint-Joris

  • Is gerelateerd aan
    Sint-Jorisstraat (Beernem)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint-Jorisstraat (Sint-Joris) [online], https://id.erfgoed.net/themas/12397 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.