Geografisch thema

Heirweg (Wielsbeke)

ID
12414
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12414

Beschrijving

Lange rechte straat met lichte knik die vanaf de Rijksweg als verlengde van de Molenstraat noordoostwaarts leidt en verderloopt op grondgebied Sint-Baafs-Vijve als verbinding met het dorpscentrum van Wakken. De huidige benaming is in voege vanaf circa 1980. Voorheen wordt de straat "Wakkenstraat" genoemd. Op de Atlas der Buurtwegen (1843) vermeld als "Wackenstraet" en beschouwd als een belangrijke verbindingsweg: "chemin de Wacken à Courtrai, partant du hameau dit Den Abeele", lopend over het tracé Heirweg-Molenstraat-Ooigemstraat.
Het landboek van Wielsbeke (1720) vermeldt "de strate van den Abeele naer den Cocqueldries". De straat vormt de grens tussen de "Triestwijck" (7de wijk) en de "Lembeekwijck" (11de wijk).
In de 19de eeuw verbond een wegel de Heirweg met de weg Oostrozebeke-Wielsbeke, lopend langs de noordzijde van de hoeve "Ter Lembeek", op de Atlas der Buurtwegen (1843) "Abeele voetweg" genoemd. Iets meer naar het zuiden lag de hoeveoprit, op de Atlas der Buurtwegen vermeld als: "Ghellynck's Dreef", naar de hoevebenaming "Ferme Ghellynck".

Rond het kruispunt met de Driesstraat bevindt zich het gehucht "Kokeldries", op de hoek lag de herberg "Den Hert" (nummer 11), reeds voorkomend op de Ferrariskaart (1770-1778). Evenals talrijke andere kleine woningen is de herberg recent afgebroken.
Rond het kruispunt met de Abeelestraat en Bossenstraat bevindt zich het gehucht "Den Abeele", gevormd rond de gelijknamige herberg en al weergegeven op kaarten in een renteboek van de heerlijkheden Ingelmunster en Vijve (1642). Deze herberg "Den Abeele" (verdwenen, thans Heirweg nummer 85) was het wethuis van de heerlijkheid van Meynaertstichele (zie Bossenstraat nummer 43). In een document uit 1746 wordt de openbare verkoop van de herberg aangekondigd.

Verbindingsstraat voor vrachtverkeer, met woonfunctie ter hoogte van de gehuchten "Den Abeele" en "Kokeldries". Industrieel karakter door dominerende aanwezigheid van bedrijfsgebouwen aan de noordzijde van de straat. In het begin van de 18de eeuw (landboek van Wielsbeke, 1720) komt langsheen de straat geen bebouwing voor, behoudens enkele woningen op de gehuchten "Kokeldries" (zie Driesstraat) en "Den Abeele" (zie Abeelestraat). Aan de zuidzijde van de straat zijn op de 18de-eeuwse cartografische bronnen nog walgrachtstructuren met opperhof-neerhof indeling te herkennen, waarop geen bebouwing meer aanwezig was. Een dreef leidde westwaarts richting de hofstede "Ter Lembeek" (zie Rijksweg nummer 442).
Op kaart van de zesde wijk "Meulewijck" van het landboek van Wielsbeke wordt op huidig huis nummer 4 reeds een huis weergegeven die eigendom is van de armendis van Wielsbeke. De Ferrariskaart (1770-1778) duidt reeds een vijftal woningen aan op deze plaats. Op het primitief kadasterplan (circa 1830) wordt de woning weergegeven als verdeeld in twee kleine woonhuizen, eigendom van de armendis, later Bureel van Weldadigheid. Rond 1855 uitgebreid en opgedeeld in drie woningen, ten zuiden worden parallel daarvan nog drie woningen opgetrokken (verdwenen). Latere uitbreiding in 1882, samengevoegd tot één woning in 1904. Baksteenbouw onder pannen zadeldak, rechthoekige muuropeningen. Restanten van eenlaagsbebouwing zijn nog terug te vinden nabij de hoek Heirweg-Bossenstraat (nummer 83). Op deze hoek situeerde zich de herberg "Den Abeele". Op het landboek van Wielsbeke (1720) wordt bebouwing aangeduid en vermeld als: "erfve ghenaemt 'den Abeele' bestaen met huys en scheure". In het tweede kwart van de 19de eeuw (zie primitief kadasterplan) komen drie wooneenheden voor, eigendom van 'kloefkapper' Joannes Haerinck uit Ooigem. Rond 1860 worden de huisjes onderling heropgedeeld, in 1887 de linkerhuizen samengevoegd. In 1928 en 1937 worden nieuwe opdelingen gemaakt, het linkerhuis (nummer 81) wordt vervangen door nieuwbouw. Nummer 83, eenlaags met getoogde muuropeningen, vermoedelijk enkele gedicht, voorzien van 20ste-eeuwse cementbepleistering met voegwerkimitatie. Nummer 85 vervangen door een naoorlogse woning. Halfopen dubbelhuis in gele baksteenbouw van twee bouwlagen en drie traveeën onder schilddak in mechanische pannen. Centrale deurtravee gekenmerkt door houten erker met rondboogstructuren op tweede bouwlaag. Oculi in de zijgevel.
Verder situeert zich eenlaagsbebouwing met 18de-eeuwse kern op nummer 92, aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778). Verbouwd doorheen de eeuwen, rechthoekige muuropeningen onder betonnen lateien. Zadeldak in Vlaamse pannen. Gelegen beneden straatniveau.

Het primitief kadasterplan (circa 1830) toont dat het gehucht "Kokeldries" bestaat uit talrijke arbeiderswoningen en kleine woningen, onder meer zes woningen langsheen de weg tussen Rijksweg en Waterstraat (thans afgebroken, onbebouwd). Nummers 29 en 33, reeds afgebeeld op het primitief kadasterplan als samenstel van drie éénlaagswoningen, in de 20ste eeuw voorzien van een nieuwe straatgevel.

Tijdens het interbellum wordt de bebouwing uitgebreid. Nummers 17-19, samenstel van twee woningen, opgetrokken in 1928 voor slachter Cyrillus Vanden Bussche en vlaswerker Aloysius Vermeulen. In 1930 wordt achterin de tuin van beide woningen een zwingelarij gebouwd. Bruinbakstenen woonhuizen van tweemaal vier traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak in mechanische pannen, nummer 19 witgeschilderd. Oorspronkelijk voorzien van getoogde muuropeningen, op begane grond gewijzigd. Plint in siercementering. Beide woningen bezitten een poort onder ijzeren latei. Nummer 98, woning opgericht in 1929 voor hovenier Joseph Hembrecht, die zijn naastliggende huis met magazijn (verdwenen) verkoopt aan een vlaswerker. Dubbelhuis van twee bouwlagen en drie traveeën onder zadeldak, straatgevel in rode baksteen verlevendigd door gele baksteenbanden, onder meer omlopend over de getoogde muuropeningen. Een aanbouw aan noordzijde bevat een rondbogige gevelkapel met ijzeren hekwerk. Nummer 20, opgetrokken in 1939 voor vlaswerker Cyriel Deven. Enkelhuis van twee bouwlagen onder pannen zadeldak. Rechthoekige muuropeningen onder betonlateien, onder meer met bewaard houtwerk en bovenlichten met roedeverdeling.
Na de Tweede Wereldoorlog wordt de woonfunctie uitgebreid en verschijnt er lintbebouwing aansluitend op de gehuchten, voornamelijk enkelhuizen van twee bouwlagen uit het derde kwart van de 20ste eeuw.
Ten westen van de straat strekt zich de industriezone Wielsbeke II uit, voornamelijk bestaande uit het bedrijf B.I.G. Floorcoverings.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Wielsbeke, 1864/6, 1864/48, 1887/1, 1928/1, 1928/3, 1929/12, 1945/1.
  • DELANGE M., Wielsbeke, in HOLLEVOET F., Als straten gaan praten..., Tielt, 2005, p. 270.

Bron: SANTY P. & DEVOOGHT K. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Wielsbeke, Deelgemeenten Ooigem en Sint-Baafs-Vijve, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL36, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Santy, Pieter
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Missiekruis

  • Omvat
    Samenstel van dorpswoningen

  • Is deel van
    Wielsbeke

  • Is gerelateerd aan
    Heirweg (Sint- Baafs-Vijve)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Heirweg (Wielsbeke) [online], https://id.erfgoed.net/themas/12414 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.