Geografisch thema

St.-Bavostraat

ID
12486
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12486

Beschrijving

Korte straat in de dorpskern die vanaf de Rijksweg zuidwaarts in de richting van de Leie loopt. Vanouds de "kerckstraete" genoemd, zie 17de-eeuwse renteboeken. Maakt volgens de Atlas der Buurtwegen (1844) samen met het oostelijke stuk van de Rijksweg en de Loverstraat deel uit van de "Rowerstraet", beschreven als "chemin de Vive-St.-Bavon au cabaret dit la Mairie". Huidige benaming in 1979 gegeven na de gemeentefusie, zogenaamd naar de patroonheilige van de parochie.

In de 17de eeuw bevinden zich enkel een herberg (latere gemeentehuis) en een hoeve (nummer 9) in de kleine dorpskern, zie kaarten bij het renteboek van de heerlijkheden van Ingelmunster en Vijve-Dendermonds (1642). Een eeuw later verschijnt nieuwe bebouwing langsheen de straat, op de splitsing Leiestraat - Sint-Bavostraat - Rijksweg bevindt zich een kapel, zie landboek van Sint-Baafs-Vijve (1763). Korte tijd later is de bebouwing opnieuw toegenomen, voornamelijk nabij de kerk, zie Ferrariskaart (1770-1778). Op "de plaats" situeert zich volgens bronnen uit 1779 een niet nader benoemde herberg, waarin ook het gemeentebestuur vergaderde. Dit latere gemeentehuis, een sober classicistisch breedhuis van twee bouwlagen en zeven traveeën, met gepleisterde lijstgevel en natuurstenen deuromlijsting is circa 1985 afgebroken. Op het primitief plan (circa 1830) en de Atlas der Buurtwegen (1844) wordt een kalkoven aangeduid aan de oever van de Leie. Archiefstukken met plattegrond bij een processtuk van rond 1778 wijzen op het bestaan van een kalkoven in werking in Sint-Baafs-Vijve. Deze oven, een ronde constructie met ovenmond en rookgat, was gelegen op "den aert" of aanlegplaats, tussen het toenmalige gemeentehuis en de Leie. Ten oosten van de ronde kalkoven stond een kalkschuur. De kalkoven, geheten "den cleynen aert", werd uitgebaat door J. Buyse en was eigendom van de kerkfabriek. De oven werd bediend door drie werklieden en had een jaarproductie van 4500 hectoliter. Elders binnen het dorpscentrum bevond zich nog een tweede kalkoven, beschreven in een Franse inventaris uit 1812. De grondstof, kalksteen, werd aangevoerd via de Leie, wat de ligging bij "den Aert" of aanlegsteiger verklaart. Kalk werd zowel in de bouw als in de landbouw gebruikt.

In de straat bevinden zich doorheen de geschiedenis talloze herbergen. Het huis naast de kerk was eertijds café "Den Arend", op de hoek met de Rijksweg lag café "Tropical" (verdwenen). Woning nummer 10 was gekend als café "Casino". In de periode 1910-1913 wordt de *Sint-Bavokerk onder leiding van architect Henri Vanden Broucke (Lokeren) herbouwd en vergroot (interieurafwerking tot 1920). Huizen ten westen voor de kerk, eigendom van de kerkfabriek, worden afgebroken in 1912 om de toegang en het zicht tot de kerk te vrijwaren.
In het derde kwart van de 20ste eeuw wordt de feestzaal Rembrandt opgetrokken.
Bij de kanalisering van de Leie in de jaren 1970 wordt de Leiebocht die het dorpcentrum flankeert afgesneden en buiten gebruik gesteld. Langsheen de afgesneden Leiearm is een wandel- en fietspad aangelegd om het Demedtshuis vanaf de zuidzijde toegankelijk te maken. In 2007 wordt ten zuiden van het Demedtshuis een voetgangers- en fietsersbrug over de oude Leiearm aangelegd ter ontsluiting van het dorpscentrum Sint-Baafs-Vijve als recreatief knooppunt.

Dicht bebouwde straat, voornamelijk met woonfunctie. Thans bebouwd met 19de-eeuwse eenlaagsbebouwing, vernieuwd tijdens de 20ste eeuw (onder meer nieuw parement) of vervangen door nieuwbouw. Nummer 10, opgetrokken ter vervanging van een ouder volume, gebouwd in opdracht van brouwer Hendrik Damman uit Waregem. Tijdens de 20ste eeuw in gebruik als herberg "De Casino", ook bakkerij. Nummer 2, opgetrokken in 1926. Breedhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak in mechanische pannen, met naastgelegen schuur.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Sint-Baafs-Vijve, 1891/1, 1926/11.
  • Rijksarchief Brugge, Frans Archief, nr. 2920: Inventaris van kalkovens in West-Vlaanderen (1812).
  • DELANGE M., Sint-Baafs-Vijve, in HOLLEVOET F., Als straten gaan praten..., Tielt, 2005, p. 201.
  • DESMYTER B., Kalkovens te Sint-Baafs-Vijve tussen 1600 en 1850, in Leiesprokkels, jg. 6, nr. 4, 1988, p. 151-159.
  • VAN ACKER L., Mergel, kalk en kalkovens in West-Vlaanderen, in Album Joseph Delbaere, Rumbeke, 1968, p. 163-177.

Bron: SANTY P. & DEVOOGHT K. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Wielsbeke, Deelgemeenten Ooigem en Sint-Baafs-Vijve, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL36, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Santy, Pieter
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Congregatiezaal

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Kerkhof Sint-Bavokerk

  • Omvat
    Onderpastorie

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Bavo

  • Omvat
    Pastorie met tuin

  • Is deel van
    Sint-Baafs-Vijve


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: St.-Bavostraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/12486 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.