Geografisch thema

Kortrijksestraat

ID
12510
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12510

Beschrijving

Secundaire uitvalsweg met gebogen tracé lopende van het Weggevoerdenplein naar de Ringlaan (R 8, Kortrijk). Vanaf 1971 huidige schrijfwijze. De straat wordt halverwege doorsneden door de Heulebeek die overwelfd wordt door de "Kuurnebrug".

Op de Ferrariskaart (1770-1778) wordt de Kortrijksestraat weergegeven als een nagenoeg onbebouwde weg die vanaf de Heulebeek beboomd is. Over de Heulebeek is al een stenen brugje gebouwd. In het landboek van de heerlijkheid Leenhove en ammanie Stuerenambacht (1784) wordt de "Herwegh van Cortryck naer Thielt", vermeld. Het eerste deel van de straat wordt thans Generaal Eisenhouwerstraat genoemd, terwijl het deel tussen het huidige Weggevoerdenplein ("Curenplaets") en de voornoemde straat nu bij de Kortrijksestraat hoort en toen vermoedelijk een landweg was. De splitsing wordt gemarkeerd door een kapel. Ten zuiden van de straat situeert zich de pastorie (zie nummer 1).

Ook de Atlas der Buurtwegen (1844), waar de straat vermeld wordt als "Cuernsche Kalsijtje", toont weinig bebouwing met uitzondering van enkele volumes in het begin van de straat, waaronder de pastorie, en enkele volumes ter hoogte van "Cuerne Brug", met de gelijknamige historische herberg. De herberg "Cuernebrugghe", gelegen ter hoogte van het brugje, wordt reeds vermeld in 1612. Bij de herberg was vermoedelijk een brouwerij gevestigd. Tijdens de gevechten van 1646 tussen de Franse troepen van de Hertog van Orléans en de Spanjaarden worden herberg en brouwerij vernield. De herberg wordt in 1652 heropgebouwd als afspanning.

In 1871 wordt in het begin van de straat een school met klooster gebouwd door de Zusters van Liefde van Heule. Van 1871 tot 1877 heeft in de straat een windzwingelmolen gestaan.

Vanaf circa 1900 wordt de straat geleidelijk bebouwd en vestigen er zich tal van vlashandelaars (botekopers), vlasverwerkers en vlasfabrikanten die zowel een roterij als zwingelarij hebben.

De oorspronkelijke basisbebouwing bestaat voornamelijk uit breedhuizen van één à twee bouwlagen onder pannen zadeldaken, meestal met eenvoudige verankerde bakstenen lijstgevel, zie oude foto's. Tijdens het interbellum wordt voornamelijk het tweede deel van de straat bebouwd.

Naast woonfunctie heeft de straat ook een belangrijke handelsfunctie met de aanwezigheid van de botekopers en een industriële functie door het grote aantal vlasverwerkende bedrijven met onder meer zwingelarijen en enkele roterijen. Het grote aantal schuren al dan niet dieper in gelegen, zijn nog zichtbare getuigen van het rijke vlasverleden. In 1941 zijn er een tiental zwingelarijen met bijhorende schuren in de straat gevestigd.

Naast de woning van de familie Huysman (nummer 3) vanaf 1928 de "teinturerie de Cuerne" gevestigd, die vernield werd tijdens de slag aan de Leie (22- 23 mei 1940).
In het begin van de straat, ter hoogte van het huidige nummer 21, stonden de gebouwen van de mouterij Delva, later Andleie, in 1875 opgericht door Edmond Delva als brouwerij en mouterij. Vanaf 1889 enkel mouterij. Na de Eerste Wereldoorlog werd de fabriek volledig heropgebouwd en ingericht als industriële mouterij.

Als belangrijke verbindingsweg kent de straat ook een groot aantal voormalige herbergen/ afspanningen onder meer "In 't Zweerd", "Au Canon d'Or", "De Gouden Arend", "Ierland", "t' Engels Hof", "St.-Arnoldus" en "Cuerne Brug".

Van circa 1900 tot 1950 reed de tram door de straat. Aan de Herberg "in 't Zweerd" was een tramhalte, zie oude prentbriefkaart.

Woonfunctie. Rijbebouwing bestaande uit enkele 19de-eeuwse panden en voornamelijk 20ste-eeuwse enkelhuizen van één à twee bouwlagen onder pannen zadeldaken. In de straat staan een groot aantal representatieve voorbeelden van vlasserswoningen met typische, al dan niet aangepaste laaddeur naar de vlaszolder: nummers 36, 42, 44, 46 en 50 met voormalige thans verbouwde vlasmagazijnen aan de Generaal Eisenhouwerstraat; nummer 82, van 1910, zie kadaster, nummer 84 van 1913, zie kadaster en nummers 86 en 88 van 1928, zie kadaster.
Nummer 23, eenvoudige bakstenen lijstgevel uit het tweede kwart van de 20ste eeuw geritmeerd door rechthoekige muuropeningen onder arduinen latei; bewaarde schuiframen. Rechthoekige voordeur met getand kalf en bovenlicht.
Rechts, laaddeur naar de vlaszolder.

Nummer 121, met beglaasd muurnisje. Nummer 140, met aanpalende schuur.
Tal van eenvoudige bakstenen lijstgevels onder meer nummers 17, 19, 25, 52, 72, 126, 130, 148.
Nummer 75, getypeerd door drie dakvensters met afgeknotte puntgevel bekroond door arduinen bolornament.
Nummer 104, voormalige herberg "De Kuurne Brug", huidig bakstenen parement uit het interbellum, licht vooruitspringende deurtravee en brede ventertravee afgelijnd door overhoekse muizentandfries.

Ook enkele voorbeelden van lage, doch sterk aangepaste arbeidershuisjes onder meer nummers 77, 79, 83, 85.

Ook enkele bepleisterde en gecementeerde parementen onder meer nummer 16 met heiligennisje.
Nummer 42, met typerende laaddeur met gedeeld bovenlicht. Nummer 53, met aangepaste muuropeningen.
Voorts, interbellumbebouwing. Nummer 50, met typerende afgeronde erker en bewaard schrijnwerk. Nummer 98, met doorgetrokken lateien bekleed met granito en rechts voormalig vlasmagazijn met typerend beglaasd muurnisje met heiligenbeeld. Nummer 103, voormalige herberg "Het Belfort" van 1933, hoekpand met typerende afgeronde hoek. Nummer 137, met afgeronde erker met drielicht op de verdieping. Nummers 166 en 168, met typerende tweezijdige erker op de verdieping. Nummer 87, vrijstaande burgerwoning uit de jaren 1940 met parement van gele baksteen verfraaid door het gebruik van arduin. Aan de straat afgezet door muurtje met buisprofiel. Links, puntgevel gemarkeerd door zware erker. Rechts bow-window met erboven balkon. Rondboogportaal in omlijsting van arduin.

Ook aanvullende bebouwing uit de jaren 1950. Nummer 10, gesigneerd "ALB. VANACKERE". Parement van bruine baksteen getypeerd door zware erker met puntgevel. Nummer 26, voormalige vlashandelaarswoning gedateerd "1950", zie jaarsteen, aanknopend bij de Anglo-normadische bouwstijl. Nummer 124, gesigneerd "L. VAN MAERCKE ARCHIT. KORTRIJK", van 1953 (zie kadastrale gegevens). Nummer 161, cottage-villa van 1953 (zie kadastrale gegevens), naar ontwerp van architect Willem Dutoit (Kortrijk).

Nummer 173, gelegen nabij de ringlaan, is een representatief voorbeeld van een vrijstaande eengezinswoning van 1967 naar ontwerp van architect Marcel Holvoet, Kuurne.

Ter hoogte van de Heulebeek, elektriciteitscabine uit de jaren 1930, getypeerd door het gebruik van gele sierbaksteen en het rondboogfries tussen lisenen met erboven blinde oculus.  Tussen de oorspronkelijke bebouwing ook vervangende nieuwbouw.

  • Gemeentearchief Kuurne, Bouwaanvragen, dossiernr. 1953/33, 1967/54.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Kuurne, 1871/11, 1877/18, 1910/36, 1913/14, 1928/66, 1953/121, 1953/118.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten, nr. 5483: Landboek van de heerlijkheid Leenhove en ammanie Stuerenambacht, 1784, opgemaakt door P.J. Wallays.
  • BRUNEEL N., Oude herbergen te Kuurne, Kuurne, 1996, p. 183-185, 187.
  • DENDOOVEN L., Dit is West-Vlaanderen, Sint-Andries, 1959-1962, p. 937.
  • Onze vlasvezelbereidingsnijverheid. Jaarboek 1941. Textielcentrale, Kortrijk, 1941, p. 190-212.
  • Van Cuerne tot Kuurne. Het dorp van toen, Kuurne, Kuurne, 2007, p. 182-193.

Bron: DE GUNSCH A. met medewerking van MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kuurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL37, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: De Gunsch, Ann
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Arbeiderswoningen

  • Omvat
    Bakkerij

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Burgerhuis en poortgebouw

  • Omvat
    Burgerhuis en schuur

  • Omvat
    Burgerhuis gedateerd 1923

  • Omvat
    Burgerhuis van 1939

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Eclectisch burgerhuis

  • Omvat
    Eclectisch burgerhuis

  • Omvat
    Eenheidsbebouwing

  • Omvat
    Herberg 't Engels Hof

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Klooster en school

  • Omvat
    Pastorie

  • Omvat
    Vlashandelaarswoning

  • Omvat
    Vlashandelaarswoning

  • Omvat
    Vlashandelaarswoning

  • Omvat
    Vlashandelaarswoning

  • Omvat
    Vlashandelaarswoning

  • Omvat
    Vlashandelaarswoning

  • Omvat
    Vlasschuur

  • Omvat
    Vlasverwerkingsbedrijf Vervaecke

  • Is deel van
    Kuurne

Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kortrijksestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/12510 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.