Geografisch thema

Sint-Katrienplein

ID
12523
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12523

Beschrijving

Straatvormig plein waarop verschillende straten uitkomen: de Heulsestraat (Heule-Kortrijk), Izegemsestraat (Heule-Kortrijk), Sint-Katharinastraat (Lendelede), Sint-Katriensteenweg en Pieter Verhaeghestraat. Ten zuidoosten van de kerk bevindt zich een recent aangelegde parkeerzone.
Centrum van de Sint-Katherinaparochie, die zich uitstrekt uit over grondgebied van drie gemeenten: Kuurne, Heule (Kortrijk) en Lendelde. De grenzen van de drie gemeenten komen samen op het plein bij de kerk. De totale oppervlakte van het gehucht bedraagt circa 500 hectare. De westzijde van het plein is gelegen op grondgebied Heule (Kortrijk) en maakt deel uit van de Izegemsestraat.

Het gehucht Sint-Katharina ontwikkelt zich in het begin van de 13de eeuw. In 1212 wordt op de grens van de drie gemeenten, in het noordoosten van de heerlijkheid Te Mosschere, een houten kapel opgericht. In 1221 wordt ten oosten deze kapel een nieuwe stenen kapel opgericht. De bouw van deze kapel zou gesteund geweest zijn door Joanna, gravin van Vlaanderen.

In de 17de en het begin van de 18de eeuw is het gehucht weinig bebouwd. Naast de kapel wordt slechts één bijkomend volume afgebeeld zie Rentebouck van Woubrechtse en Duifhuize (1682) en de figuratieve caerte van François de Bal (1748). Op de Ferrariskaart (1770-1778) wordt een aangesloten bebouwing weergegeven aan de oostzijde van de straat. Op de Atlas der Buurtwegen (1844) wordt de straat vermeld als onderdeel van de "Iseghemstraet". In de het midden van de 19de-eeuw is ook de westzijde, gelegen op grondgebied Heule (Kortrijk) bebouwd, zie kaart van Dépôt de la guerre (1862). Tussen 1862 en 1883 wordt de straat verhard zie kaarten Dépôt de la guerre (1862 en 1883). 

In 1870 wordt de parochie erkend, met als patroonheilige Katharina van Alexandrië.  In 1877 wordt de oude kapel met barokke gevel afgebroken en wordt tot 1879 een noodkerk ingericht in een barak tot de inwijding van de nieuwe kerk in 1879.

In 1871 wordt op vraag van pastoor Adolf Debien, ten noorden van de kerk een school met bijhorend klooster opgericht, door de Zusters van het klooster van Heule. Tot 1918 was er een klas en een bewaarklas. In 1917-1918 wordt het klooster ingenomen door het Duitse leger en ingericht als kazerne. In 1973 worden de gebouwen afgebroken. De huidige school bevindt zich op grondgebied Lendelede.

Door het grote aantal leerlingen in de kloosterschool wordt in 1916 beslist om een jongensschool, de zogenaamde 'knechtenschool' op te richten. Van 1916 tot 1919 wordt les gegeven in de pastorie. In 1919 wordt ten oosten van de kerk een nieuwe school opgericht In 1928 bevinden de gebouwen zich door het goedkope materiaalgebruik in een slecht staat en wordt de school gedeeltelijk afgebroken en heropgebouwd.

In 1968 wordt een deel van de huizenrij, inclusief pastorie en toneelzaal, ten zuiden van kerk afgebroken, waardoor min of meer een plein ontstaat. De ruimte wordt thans ingenomen door een parking. Ten oosten van de parking wordt in 1969 een nieuwe pastorie (nummer 11) opgericht naar ontwerp van architect Frans Vaneeckhout (Roeselare).

Van de oorspronkelijke laat 18de en 19de-eeuwse bebouwing zie oude prentbriefkaarten (1919), bestaande uit breedhuizen van één à twee bouwlagen onder pannen zadeldaken en met eenvoudige bakstenen lijstgevel, bleven slechts enkele voorbeelden bewaard onder meer nummers 8-9, diephuis met oudere kern maar met later gecementeerde trapgevel. Oostelijke straatzijde met onregelmatige rooilijn. Huidige bebouwing bestaande uit aaneengesloten 20ste-eeuwse doorsnee woonhuizen.

  • Rijkarchief Gent, Fonds Piers de Raveschoot, nr. 1219: Rentebouck van Woubrechtse en Duifhuize, 1682.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten, nr. 2292: Figuratieve caerte, opgemaakt François de Bal, 1748.
  • BRUNEEL N., Oude herbergen te Kuurne, Kuurne, 1996, p. 241-42.
  • MESSELY P., Het onderwijs te St.-Katharina, s.l., 1999, p. 16-20.
  • SUYKERS K., De geschiedenis van St.-Kathterina. Parochie op de gemeenten Heule, Kuurne en Lendelede, Kortrijk, 1970, p. 23-120.
  • Van Cuerne tot Kuurne. Het dorp van toen, Kuurne, Kuurne, 2007, p. 212-217.

Bron: DE GUNSCH A. met medewerking van MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kuurne, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL37, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: De Gunsch, Ann
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis van 1903

  • Omvat
    Gemeentelijke lagere school

  • Omvat
    Onze-Lieve-Vrouwkapel

  • Omvat
    Sint-Katharinakerk

  • Is deel van
    Kuurne


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint-Katrienplein [online], https://id.erfgoed.net/themas/12523 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.