Geografisch thema

Plettinckplaats

ID
12680
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12680

Beschrijving

Pleintje gelegen in het dorpscentrum van Meulebeke, gevormd door het kruispunt Marktstraat - Regentiestraat - Pittemstraat - Tieltstraat - Baljuw Vermeulenstraat.

In 1900 aangelegd en ingehuldigd pleintje, genoemd naar dokter Prudent Plettinck (Tielt, 1819 - Meulebeke, 1888) die een belangrijke rol heeft in het geleidelijke herstel van de gemeente na de crisisjaren in de eerste helft van de 19de eeuw, dankzij zijn goed beleid als burgemeester van 1854 tot 1888 en zijn efficiënte optreden als dokter. Net als dokter Baert uit Tielt en dokter Haessebroucq uit Izegem is hij de sleutelfiguur in het bestrijden van epidemieën door onder meer op de weide naast het Meulebeekse hospitaal (zie Bonestraat) zieken in houten barakken te isoleren, hygiënische maatregelen toe te passen en aandacht te besteden aan klimatologische omstandigheden.

Naar verluidt in oorsprong een kruispunt van twee kleinere verbindingswegen uit de Romeinse tijd. De vijfsprong is voorheen gekend als "den Cnock" met omliggende bebouwing weergegeven op een kaart bij het landboek van 1654-1656. Aan de zuidzijde, op de hoek tussen de huidige Marktstraat en de Baljuw Vermeulenstraat, bevindt zich eertijds de herberg "Het Pannenhuys" met brouwerij, tevens vermeld op een kaart uit het leenboek van het leenhof Bosterhout van 1785 (afb.) en gesloten tussen 1785-1807. In de 19de eeuw wordt het huis door dokter-burgemeester Prudent Plettinck bewoond en daarna wordt er de drukkerij Bruggeman in ondergebracht. In 1862 worden twee woningen aan de Plettinckplaats aangekocht en gebruikt voor de gemeentelijke meisjesschool die in 1856 is opgericht (zie nummer 8). Ook de parochiale jongensschool heeft hier lokalen.

In 1890 richt Kamiel Louvaert hier een schrijnwerkerij op, achtereenvolgens verdergezet door zijn weduwe en zijn zonen, die in 1958 de "p.v.b.a. Louvaert Gebroeders" met bijhorende glashandel stichten.

In de 19de en de 20ste eeuw worden langs het pleintje enkele herbergen uitgebaat, onder meer "L'Avenir", "De Beurs", "De Gouden Leeuw/Le Lion d'Or", "De Gouden Pluim" en "De Zwaan", in de loop der tijd gesloten en al dan niet gesloopt. In 1930 wordt de bibliotheek van het Davidsfonds van de voormalige patronage in de Oostozebekestraat naar de Plettinckplaats overgebracht en na de verkoop van de gemeenteëigendom, in 1936 naar de meisjesschool in de Karel van Manderstraat overgebracht.

Bij de bevrijdingsoperatie op 25 juli 1944 worden enkele huizen aan het plein beschadigd, onder meer de drukkerij Bruggeman, die in 1988 naar de Tieltstraat verhuist.

In de tweede helft van de 20ste eeuw worden enkele panden gesloopt, onder meer café "De Zwaan" in 1958 voor de aanleg van een parking bij een dokterswoning (zie Regentiestraat nummer 5), in 1968 café "L'Avenir" voor de bouw van een handels- en appartementsgebouw en in 2001 de voormalige drukkerij Bruggeman.

Woonfunctie. Op de hoek van de Marktstraat en de Regentiestraat, klein, verhard driehoekig pleintje met aangeplant perkje met boom en privé-parking aan de oostzijde.

Enkele voormalige herbergen van een à twee bouwlagen onder pannen schild- of zadeldaken, veelal in kern opklimmend tot minimaal de eerste helft van de 19de eeuw, weergegeven op het primitief kadasterplan (circa 1830). Nummer 3/ Regentiestraat/ Pittemstraat, voorheen café "De Gouden Pluim", in 1878 uitgebreid langsheen de Pittemstraat voor de Meulebeekse gemeentesecretaris Hypolitus Declercq, later ingericht als woonhuis met winkel op de hoek. Hoekpand onder schilddak (Vlaamse pannen) met nieuwe dakkapellen, later aangebrachte (sier)cementering (onder meer paneelfries), afgeronde hoektravee, deels gewijzigde indeling van - voorheen beluikte - rechthoekige muuropeningen, onder meer recentere uitstalramen (T-ramen) en zijtoegangen langs Regentiestraat en Pittemstraat. Nummer 6/ Tieltstraat/ Baljuw Vermeulenstraat, voormalig café "De Beurs", met afgesplitst en gerenoveerd deel langs de Baljuw Vermeulenstraat. Deels gecementeerde (voorheen beraapte) eenlaagsbebouwing onder vernieuwd zadeldak met afgeschuinde hoektravee onder afsnuiting waarin deur tussen afgeronde penanten; rechthoekige muuropeningen, oorspronkelijk in vlakgepleisterde en witgeschilderde omlijsting en voorzien van luiken; enkele bewaarde T-ramen met grote roedeverdeling en verticale verdeling in bovenlicht.

Nummer 8, in oorsprong neoclassicicistisch woonhuis gebouwd in 1853 door dokter Prudent Plettinck, kort erna door de gemeente als gemeentelijke meisjesschool ingericht en in 1936 verbouwd.

Tevens vervangende appartementsgebouwen tot drie bouwlagen met terugwijkende dakverdieping.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207 : Mutatieschetsen, Meulebeke, Afdeling 1, 1847/3, 1853/6, 1864/4, 1878/36, 1937/17.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten VI, nummer 2794 : Leenboek van het Leenhof Bosterhout, Heerlijkheid ten Ackeren, 1785.
  • BAERT G., Tentoonstelling Burgemeester Dokter Prudent Plettinck (1819-1888), onuitgegeven brochure naar aanleiding van het eeuwfeest van het overlijden, Meulebeke, 1988, p. 4.
  • BAERT G., Van aubergien, lantsherberghskens en brandewijnhuysen te Meulebeke, in De Roede van Tielt, jg. 18, nummer 4, 1987, p. 51, 71, 79, 95-96, 112.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van Westelyk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guînes en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, deel XII, Brugge, 1931, kolom 300.
  • DENDOOVEN L., Dit is West-Vlaanderen. Steden, gemeenten, bevolking, 1960, p. 1108.
  • GERMONPREZ R., Het boek van Meulebeke, Meulebeke, 1982, p. 100-103, 114, 128-129, 156, 188.
  • LIBEERT K., Dokter Prudent Plettinck, burgemeester van Meulebeke (1819-1888), in De Roede van Tielt, jg. 8, nummer 2, 1977, p. 53-57.
  • MAES F., Toponymie van Meulebeke t.e.m. 1700, onuitgegeven licentiaatverhandeling, Universiteit Gent, 1998-1999, p. 41.
  • VANNESTE H., Het andere Meulebeke, Een getekende terugblik, Meulebeke, 2007, p. 24-26.
  • VANNESTE H., Meulebeke, in HOLLEVOET F. e.a., Als straten gaan… praten. De roede van Tielt, Tielt, 2005, p. 99.

Bron: CALLAERT G. met medewerking van BOONE B. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Meulebeke, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL38, onuitgegeven werkdocumenten.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Plettinckplaats [online], https://id.erfgoed.net/themas/12680 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.