Geografisch thema

Spoorweglaan

ID
12695
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12695

Beschrijving

Rechte straat langsheen de noordzijde van de bedding van de opgeheven spoorlijn Tielt - Ingelmunster, vanaf de zuidwestzijde van de Pittemstraat ten oosten tot aan de Veldstraat, nabij de rotonde met de Randweg en de Ingelmunstersteenweg, ten westen.

Ten zuidwesten van de later aangelegde weg, ter hoogte van de huidige Warandestraat, staat in de middeleeuwen de "Borchtmolen" (zie Veldstraat) die bij het *kasteel Ter Borcht (zie Baronielaan nummers 27-29) behoort en op een kaart bij het landboek van 1654-1656 weergegeven wordt, op de Ferrariskaart (1770-1778) verkeerd vermeld als "Bosterhout Molen"; afgebroken in 1937 na zware beschadiging door een storm.

De door bomen omzoomde laan wordt doorheen de "Dierdonckkouter" aangelegd langsheen de noordzijde van de spoorlijn Tielt - Ingelmunster. Deze spoorlijn wordt op 2 december 1854 in gebruik genomen als vertakking van de spoorlijn Brugge - Torhout - Tielt met neoclassicistisch station en losplaats te Meulebeke (zie Achtste Linielaan nummer +13); de spoorlijn wordt in 1984 opgeheven.

In 1861 stelt het armbestuur twee woningen op de hoek met de Pittemstraat ter beschikking voor de oprichting van een nieuw leerwerkhuis, waar men een jaar later met lager onderwijs begint. Deze leerweefschool, met als laatste leermeester Henri Defraeye die een weverij op de Markt heeft, wordt in 1921 bij gebrek aan leerlingen gesloten.

Bij de "slag om Meulebeke" op 26 en 27 mei 1940 heeft de 9de Compagnie van de 8ste Linie van het Belgische leger zich over een breedte van 500 m ingegraven langs de spoorlijn, met als belangrijkste punten het kruispunt Spoorweglaan - Veldstraat en het station; enkele huizen in de straat worden beschadigd of volledig vernield.

In de jaren 1952-1953 bouwt de Roeselaarse bouwmaatschappij De Mandel 20 woningen in de straat (zie nummers 17-36) die meegaan met de verdere invulling van de "Tuinwijk", de arbeiderswijk aan de noordzijde van de straat, waarvan de initiële aanleg uit het eerste kwart van de 20ste eeuw dateert (zie Tuinwijk).

Woonfunctie. Door bomen omzoomde straat met verspringende rooilijn; aan de noordzijde, onderbroken rijbebouwing en gekoppelde of vrijstaande woonhuizen, al dan niet voorzien van laag ommuurde voortuintjes. Basisbebouwing daterend uit het interbellum, vnl. de jaren 1930; woonhuizen van twee bouwlagen onder zadeldak (nok evenwijdig met straat; rode of zwarte mechanische pannen) met verzorgd roodbakstenen parement en natuurstenen of gecementeerde plint. Nummer 12 met witgeschilderde, geprofileerde kroonlijst op consoles, witbakstenen banden, onder meer doorlopende boven de korfboogopeningen en gewijzigde muuropeningen op begane grond.

Veelal met doorlopende witgeschilderde lateien en/of gecementeerde banden, erkeruitbouwen en verdiepte en getrapte inkom onder rechte luifel. Nummer 2 met horizontale roedeverdeling in benedenvenster. Nummer 3 met laag ommuurde voortuin, gevelbreed afgerond balkon aansluitende op erker, vleugeldeur met beglazing en gestileerd ijzeren hekwerk en trappenbordes in bak- en natuursteen. Nummer 6 met ommuurde voortuin. Nummer 9, woonhuis gebouwd in 1939 voor de spoorwegwerkman Germain Coussens uit Meulebeke, met vierdelige beglaasde poort gedecoreerd met geometrisch ijzeren hekwerk en smal verticaal zijlicht met glas in lood. Nummer 10 met parement in gele en rode baksteen, zij- en bovenlicht met glas-in-loodinvulling en getralied keldervenster.

Nummers 47-48, koppelwoonst met decoratieve kroonlijst en sierlijsten (onder meer bolmotief) op L-vormig grondplan met latere uitbreiding; voortuin met lage bakstenen ommuring.

Nummers 49-56, eenheidsbebouwing in spiegelbeeldschema in 1931 opgericht in opdracht van Remi Buysse. Enkelhuizen van twee traveeën en twee bouwlagen met imitatiebreukstenen plint, benedenvensters met afgeschuinde hoeken en doorlopende gecementeerde banden, onder meer boven rechthoekige bovenvensters; nummer 56/ Warandestraat met inkom onder afgesnuite hoek.

Aanvullende bebouwing daterend uit de tweede helft van de 20ste eeuw, veelal in typerende wederopbouwstijl gekenmerkt door roodbakstenen parement en veelvuldig gebruik van natuursteen en/of simili voor onder meer plint, dorpels en omlijstingen. Nummer 13, woonhuis van 1952 met late inslag van cottagestijl; breedhuis met rijkelijk gesculpteerd en geschilderd houtwerk van meerdelige vensters en driehoekig frontongevelveld; licht uitkragende bovenerker en geïncorporeerde autobergplaats.

Tevens enkele na-oorlogse tweewoonsten. Nummers 41-43 met inslag van landelijke stijl, onder steil zadeldak (zwarte mechanische pannen) met dakvensters in puntgevel, onder meer op uitkragende schouderstukken. Nummers 44-45 met betegeld inkomportaal.

Nummers 17-36, eenheidsbebouwing van gekoppelde woonhuizen in spiegelbeeldschema, in 1952-1953 door de Roeselaarse bouwmaatschappij De Mandel opgericht. Enkelhuizen van twee traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak met lichtbruinbakstenen parement, betegelde onderdorpels, simili bovenlijsten, dito sluitstenen en deur met getrapte roodbakstenen omlijsting; sporadisch bewaard houtwerk met roedeverdeling. Aangebouwde autobergplaatsen onder schilddak met segmentboogpoorten.

Nummer 5, half vrijstaand woonhuis uit het derde kwart van de 20ste eeuw met brede vleugeldeur en opvallend ingedeeld venster in zijgevel; oudere, witgekalkte achterliggende bijgebouwen en diepergelegen bedrijfsgebouw met getrapte, roodbakstenen gevel en schuifpoort.

Zonder nummer, vrijstaande electriciteitscabine uit de jaren 1950; witgeschilderde baksteenbouw onder overkragend schilddak (daktegels) met gecementeerde plint, rechthoekige, onder meer getraliede muuropeningen in roodbakstenen omlijsting en gevelsteen met inscriptie "EWB".

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207 : Mutatieschetsen, Meulebeke, Afdeling 1, 1930/6, 1931/19, 1937/10, 1938/5, 1939/8, 1952/6, 1953/15.
  • GERMONPREZ R., Het boek van Meulebeke, Meulebeke, 1982, p. 156, 182, 208.
  • HOUTHOOFD G.; DENEWET L.; BAERT G., De windmolens van Meulebeke, Meulebeke, 1994, p. 6-8.
  • VANNESTE H., Meulebeke, in HOLLEVOET F. e.a., Als straten gaan… praten. De roede van Tielt, Tielt, 2005, p. 102.
  • VERMEULEN B., 75 jaar bouwmaatschappij De Mandel, 1920-1995, Roeselare, 1995, p. 89.
  • VIAENE D., De spoorlijn Tielt-Ingelmunster en haar postmerken, in WEFIS-studie Magazine, nummer 79, 2006, p. 21-23.

Bron: CALLAERT G. met medewerking van BOONE B. & MOEYKENS S. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Meulebeke, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL38, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Deel van magazijn

  • Omvat
    Vrijstaand burgerhuis

  • Is deel van
    Meulebeke


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Spoorweglaan [online], https://id.erfgoed.net/themas/12695 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.