Geografisch thema

Kerkplaats

ID
12721
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12721

Beschrijving

Momenteel is de Kerkplaats een grosso modo driehoekig plein met ten zuiden aansluitend een rechthoekig gedeelte dat wordt ingenomen door de Sint-Catharinakerk en het omringende, ommuurde kerkhof. Het plein is gelegen op het nagenoeg hoogste punt van het Duisburgse leemplateau en op de kruising van twee oude wegen: de voormalige Waalse baan of de huidige Merenstraat en de oude weg naar Leuven, de huidige Rootstraat. Hoewel de Kerkplaats het centrum van de gemeente vormt ligt de noordelijke pleinwand op Vossem. De verklaring hiervoor is gelegen in de eeuwenoude scheidingslijn tussen het voormalige hertogelijk domein en het vrije domein van Vossem.

In 1731 verwoestte een felle brand de bebouwing op het dorpsplein. Op de Ferrariskaart van 1770-1778 is het plein omgeven door overwegend vrijstaande panden en de noordwestelijke hoek wordt er ingenomen door een ruime poel, omgeven door bomen. Te midden van het plein prijkt een wip en ten zuiden ligt de parochiekerk met omringend kerkhof. Voortgaande op oude prentkaarten lag de 'kleine dorpspoel' of Stokpoel ten westen van de kerk ter plaatse van de huidige parkeerplaatsen en het monument van de gesneuvelden.

Het eertijds landelijke uitzicht onderging in de loop van de 20ste eeuw evenwel een grondige metamorfose: de grote dorpspoel, ook Dolle Poel genoemd, een natuurlijke waterpoel, werd omstreeks 1950 gedicht en in 2000 aangelegd als centrale parking met vijvertje op het noordelijke punt, mogelijk als referentie aan de vroegere Dolle Poel. Bij de aanzet van de Rootstraat werd een linde aangeplant en ter gelegenheid van de dorpsfeesten in 1992 werd de 'Oven van Narreke' gebouwd. De zuidelijke pleinwand, voorheen bebouwd met onder meer herberg De Horen van 1730, werd in 1991 gesloopt en vervangen door appartementen van de sociale huisvestingsmaatschappij "Elk zijn Huis".

Vandaag vertoont het plein een heterogene basisbebouwing, overwegend bestaande uit aangepaste woningen, waarvan enkele opklimmend tot de 19de eeuw, afgewisseld met nieuwe bouw. Diverse panden tonen een karakteristieke cementbepleistering, vooral uit het eerste kwart van de 20ste eeuw met identieke of gelijkaardige decoratiemotieven zoals de nummers 6, 8, 13 en 15. Voortgaande op oude prentkaarten behield de oostelijke pleinwand voor een deel de oudere basisbebouwing (nummers 2, 6, 8). De noordelijke pleinwand maakt vandaag deel uit van de Rootstraat op grondgebied Vossem. Ook hier bleef de basisbebouwing gedeeltelijk bewaard. De westelijke pleinwand vertoont een heterogene vermenging van oude en recente gebouwen: zo bevat het nummer 7A nog een aandak met schouderstukken en vlechtingen in de rechter zijgevel. Het in het begin van het tweede millennium gerenoveerde nummer 11, een mooi voorbeeld van een eind-19de-eeuwse dorpswoning, draagt in de achtergevel de jaarankers 1896 en initialen ?BJT.

  • Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant, Lopend archief, Tervuren, Duisburg, Rootstraat.
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • VERBESSELT J. s.d.: Het Parochiewezen in Brabant tot het einde van de 13e eeuw, deel XVI, Tussen Zenne en Dijle V, s.l., 168-171.
  • WYNANTS M. 1996: Duisburg, oude vrijheid op nieuwe wegen. Bijdragen tot de geschiedenis van Duisburg n.a.v. 20 jaar Dorpsfeesten (1976-1996), Tervuren, 49-55, 155-156.

Auteurs: De Vries, Birgit; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Afspanning De Horen van 1730

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Dorpscafé

  • Omvat
    Dorpscafé

  • Omvat
    Monument voor de gesneuvelden

  • Omvat
    Opgaande linde als eeuwfeestboom

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Catharina

  • Is deel van
    Duisburg


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kerkplaats [online], https://id.erfgoed.net/themas/12721 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.